Сыныбына арналған базалық білім мазмұны

6. «Адам жә не дү ние» (9 сағ ат):

«Адам жә не оның дү ниетанымы» (2 сағ ат), дү ниетаным ұ ғ ымы, дү ниетаным қ ұ рылымы, дү ниетанымның негізгі элементтері, дү ниетанымның қ оғ амдық -тарихи жә не жеке сипаты, ө мірлік-практикалық жә не теориялық дү ниетаным. гуманитарлық кө зқ арастың ерекшелігі;

«Дү ниетанымның тарихи ү лгілері», мифологиялық, діни, философиялық дү ниетанымның ерекшеліктері, мифологиялық, діни, философиялық дү ниетанымдағ ы адамның бейнесі, ә леуметтік гуманитарлық кө зқ арастағ ы адам жә не ә лем;

«Адамның дү ниеге деген танымдық қ атынасы» (3 сағ ат), ә лемді тану мә селесі, адамның танымдық қ ызметі, сезінушілік жә не тиімді таным, ақ иқ ат ұ ғ ымы, оның ө лшемдері, гуманитарлық білімнің ерекшелігі;

«Ғ ылыми таным», ғ ылымның шығ уы, ғ ылыми ойдың негізгі ерекшеліктері, ғ ылыми зерттеу ә дістері, ә леуметтік-гуманитарлық ғ ылымдар, ә леуметтік жауапкершілік жә не ғ алымдар гуманизмі;

«Білім жә не білім беру», білім туралы қ азіргі ұ ғ ым, ақ парат, білім, даналық, білім жә не білімділік, ө зіндік білімнің қ ажеттілігі, ө мір бойғ ы білім, гуманитарлық білім берудің ерекшелігі;

«Адами қ ызметтегі бостандық, қ ажеттілік жә не жауапкершілік» (3 сағ ат), адам ө міріндегі қ ұ ндылық тар, қ ұ ндылық туралы ұ ғ ым, қ ұ ндылық ты таң дау мә селесі, қ ұ ндылық жә не ө мірлік бағ ыт, адамның ө мірі қ ұ ндылық ретінде;

«Еркіндік жә не қ ажеттілік», еркіндік ұ ғ ымы, еркіндік ә леуметтік жә не жеке қ ұ ндылық ретінде, табиғ и жә не ә леуметтік қ ажеттілік, еркіндік саналы қ ажеттілік;

«Еркіндік жә не жауапкершілік», адамның ішкі жә не сыртқ ы еркіндігі, еркіндік адамның тұ лғ асы қ алыптасуының шарты, тұ лғ аның ө з ө мірі ү шін жауапкершілігі;

қ айталау (1 сағ ат).

7. «Қ оғ амдық қ атынастар жү йесіндегі адам» (14 сағ ат):

«Қ азіргі қ оғ ам» (2 сағ ат), қ оғ амдық дамудың заң дылық тары, эволюция жә не революция ә леуметтік ө згерістің формалары ретінде, қ оғ амдық ү деріс ұ ғ ымы, оның қ айшылығ ы, дә стү рлі (аграрлық) қ оғ ам, индустриялы қ оғ ам, постиндустриалдық (ақ параттық) қ оғ ам, ә леуметтік жаң арту ұ ғ ымы;

«Қ азіргі ө ркениеттің ерекшеліктері», қ азіргі қ оғ ам жә не ө ркениет, жаһ андану ү дерісі, жаһ андануғ а қ арсылық, компьютерлік революция, қ оғ ам жә не адам ХХІ ғ асырдың қ ауіп-қ атерлері алдында, ғ аламдық мә селені шешудегі гуманитарлық ғ ылымның рө лі;

«Ә леуметтік қ атынастар» (3 сағ ат), ә леуметтену ү дерістері, индивидтің ә леуметтенуі, тұ лғ аның ә леуметтік статусы, ә леуметтік топтар мен қ ауымдастық тар, ә леуметтік қ ақ тығ ыстар мен олардың конструктивтік шешімі;

«Отбасы ә леуметтік топ ретінде», отбасының ә леуметтік рө лі, нормалары, қ ұ ндылық тары, отбасындағ ы тұ лғ а аралық қ атынастар, отбасылық қ атынастар этикасы, отбасылық парыз, отбасы мү шелеріне қ амқ орлық таныту;

«Адамның кө пұ лтты қ оғ амдағ ы қ арым-қ атынасы», этникалық тұ тастық тар, ұ лттық сана, қ азіргі ә лемдегі ұ лтаралық қ атынастың дамуы, ұ лтаралық жанжалдың себептері жә не оның шешімі, ұ лтаралық келісім жә не ұ лттық бірлік, Қ азақ станның гү лденуі мен ә леуметтік игілігінің негізі ретінде;

«Нарық тық субъектінің экономикалық тә ртібі» (3 сағ ат), тұ тынушының экономикалық мә дениеті, нарық тық экономикадағ ы тұ тынушының тә ртібі, табыс кө здері, қ орлар, тұ тынушының шығ ындары, тұ тыну бюджеттін жоспарлау, тұ тынушылық несие, тұ тынушыны қ орғ ау, сұ раныс, сұ раныс заң ы, сұ раныс факторлары;

«Ө ндірушінің экономикалық мә дениеті», нарық тық экономикадағ ы ө ндірушілердің мінез қ ұ лқ ы, ө діріс жә не ө ндірістік факторлар, бизнесті ұ йымдастырудың негізгі формасы (жеке кә сіпкерлік, серіктестік, акционерлік қ оғ ам), бизнес жоспар ә зірлеудің принциптері, ұ сыныс, ұ сыныс заң ы, фирманың шығ ыны мен пайдасы;

«Нарық тық қ ұ рылымның ү лгілері», жетілген бә секелестік, монополистік бә секе, олигополия, монополия, экономиканы монополиялаудың салдары, мемлекеттің монополияғ а қ арсы саясаты, экономикадағ ы жемқ орлық қ ұ былыстар нарық тық қ атынастарды бұ зудың салдары ретінде;

«Саяси жү йе» (2 сағ ат), саясат жә не мемлекет, мемлекет ұ ғ ымы мен белгілері, мемлекеттік егемендік, мемлекеттік билік, мемлекеттің формалары (басқ ару формасы, ә кімшілік-аумақ тық қ ұ рылымы), саяси режим, тоталитаризм, авторитаризм, демократия;

«Азаматтың саяси ө мірге қ атысуы», демократиялық саясаттың негіздері, сайлаулар, референдум, жергілікті ө зін ө зі басқ ару, саяси партиялар мен қ озғ алыстар, олардың қ оғ амдық ө мірдегі рө лдері, Қ азақ стандағ ы саяси партиялар мен қ озғ алыстар;

«Рухани мә дениет» (3 сағ ат), қ оғ амның рухани қ ұ ндылық тары, руханилық ұ ғ ымы, адамның рухани мә дениетінің негіздері, рухани қ ұ ндылық тар, рухани мұ ра жә не оның қ оғ амдағ ы маң ызы, руханилық жә не гуманизм;

«Тұ лғ аның адамдық негіздері», руханият жә не адамгершілік, тұ лғ аның адамдық ұ станымдары, ізгілік жә не зұ лымдық, қ арыз жә не ұ ят, моралдік идеал, отаншылдық жә не азаматшылдық, кә сіби этика жә не жемқ орлық ты қ абылдамау, тә рбие мен білімнің адамгершілік қ ызметтері;

«Діни тө зімділік», дін, діни ұ йымдар жә не бірлестіктер, қ азіргі қ оғ ам ө міріндегі оның рө лі, ар-ождан еркіндігі жә не діни тө зімділік, дін жә не гуманитарлық ой, діни жә н діни емес дү ниетанымдардың диологы, діни экстремизмнің алдын алу;

қ айталау (1 сағ ат).

8. «Қ оғ амдық қ атынасты қ ұ қ ық тық реттеу» (10 сағ ат):

«Адам мен азаматтың қ ұ қ ығ ы жә не міндеттері» (2 сағ ат), конституциялық қ ұ қ ық жә не міндеттер, адам қ ұ қ ығ ы ұ ғ ымы, азаматтық ұ ғ ымы, адамның жә не азаматтың қ ұ қ ығ ы, адамның жә не азаматтың міндеттері, Қ азақ стан Республикасындағ ы адамдар жә не азаматтар қ ұ қ ығ ы мен бостандығ ының конституциялық кепілі;

«Адам қ ұ қ ық тары жә не оны қ орғ ау», Қ азақ стан азаматтары қ ұ қ ығ ы мен бостандық тарын жү зеге асыру жә не қ орғ ау, адам қ ұ қ ығ ын халық аралық -қ ұ қ ық тық қ орғ ау, адам қ ұ қ ығ ын қ орғ ау саласындағ ы негізгі халық аралық -қ ұ қ ық тық актілер, жемқ орлық адам қ ұ қ ық тарын бұ зу формасы ретінде;

«Жеке қ ұ қ ық тың негізгі салалары» (4 сағ ат), азаматтық қ ұ қ ық тың негіздері, азаматтық қ ұ қ ық ұ ғ ымы жә не негізгі бастаулары, азаматтық қ ұ қ ық тың ұ станымдары, азаматтық қ ұ қ ық субъектілері, меншік қ ұ қ ығ ы, кә мелетке толмағ андар мү ліктік қ атынасқ а қ атысушылар ретінде, азаматтық -қ ұ қ ық тық келісімнің негізгі тү рлері, тұ тынушы қ ұ қ ық тары;

«Ең бек қ ұ қ ығ ының негіздері», ең бек қ ұ қ ығ ы ұ ғ ымы жә не негізгі бастаулары, ең бек қ атынастары аясындағ ы кепілдемелер, ең бек шарты, ең бек шартын бекіту жә не бұ зу, кә мелетке толмағ андар ең бегінің ерекшеліктері, жұ мыс жә не демалыс уақ ыты, тә ртіптік жауапкершілік;

«Отбасылық қ ұ қ ық негіздері», отбасылық қ ұ қ ық ұ ғ ымы жә не негізгі бастаулары, отбасылық қ ұ қ ық тағ ы негізгі ұ ғ ымдар, некелік-отбасылық қ ұ қ ық тың принциптері, неке тұ жырымының шарттары, некені тоқ тату, ерлі-зайыптылардың міндеттері, некелік келісім, бала қ ұ қ ық тары;

«Экологиялық қ ұ қ ық негіздері», экологиялық қ ұ қ ық ұ ғ ымы жә не негізгі бастаулары, экологиялық қ ұ қ ық ұ станымдары, экологиялық заң мен қ орғ алатын негізгі нысан, табиғ атты пайдалану тү сінігі мен тү рлері, экологиялық қ ұ қ ық тағ ы азаматтардың қ ұ қ ығ ы мен міндеттері, экологиялық қ ұ қ ық бұ зушылық жә не ол ү шін жауаптылық;

«Кө пшілік қ ұ қ ық тың негізгі салалары» (3 сағ ат), ә кімшілік қ ұ қ ық негіздері, ә кімшілік қ ұ қ ық ұ ғ ымы жә не негізгі бастаулары, негізгі жә не туынды нормативтік актілері, мемлекет қ ызметінің басқ ару жү йесіндегі негізгі бағ ыттары, мемлекеттік мекеме жә не кә сіпорындар, мемлекеттік қ ызмет ұ ғ ымы, ә кімшілік қ ұ қ ық бұ зушылық жә не ә кімшілік жауапкершілік;

«Қ ылмыстық қ ұ қ ық тың негіздері», қ ылмыстық қ ұ қ ық ұ ғ ымы жә не негізгі бастаулары, қ ылмыстық заң нама қ ұ рылымы, қ ылмыстық қ ұ қ ық тың мақ саты мен ұ станымдары, қ ылмыс ұ ғ ымы жә не тү рлері, қ ылмыс қ ұ рамы ұ ғ ымы, қ ажетті жә не аса қ ажетті қ орғ аныс, қ ылмыстық жаза ұ ғ ымы жә не тү рлері;

«Іс-жү ргізу қ ұ қ ығ ы негіздері», іс-жү ргізу қ ұ қ ығ ы тү сінігі, қ ылмыстық іс-жү ргізу қ ұ қ ығ ы ұ ғ ымы жә не негізгі бастаулары, қ ылмыстық процестің мақ саты мен тә ртібі, қ ылмыстық процестің негізгі принциптері, азаматтық іс-жү ргізу қ ұ қ ығ ы ұ ғ ымы жә не негізгі бастаулары, азаматтық сот-ісінің принциптері, Қ азақ стан Республикасындағ ы сот жү йесі;

«Жемқ орлық қ а қ арсы заң намалар негізі», жемқ орлық қ а қ арсы заң намаларды іске асыру механизмі жә не негізгі ұ ғ ымдары, жемқ орлық кө ріністері барысында Қ азақ стан азаматтарының қ ұ қ ық тары мен еркіндігін қ орғ ау, жемқ орлық қ а қ арсы тұ ру саласында негізгі халық аралық -қ ұ қ ық тық актілер жә не шетелдік тә жірибелер;

қ айталау (1 сағ ат).

9. Қ орытынды қ айталау (1 сағ ат).