Есептеу бөлімі

Бұ л бө лімде нан ашыту ө ндірісінің су кө здеріне, қ оршағ ан ортағ а тигізетін ә серін есептейміз. Ашыту ө ндірістерінде су қ оректік ортаны, химиялық ертінділерді, жуу жә не дезинфекциялау ертінділерін, ашытқ ыларды суытуғ а, қ ондырғ ыларды жууғ а т. б. дайындауғ а қ олданылады. Ластанғ ан сулар биологиялық ә діспен тазаланады.. Ластанғ ан сулар кө бінесе ө лшенген заттармен жә не органикалық заттектермен ластанғ ан болады.

Ө ндіріс орнында кө п мө лшерде ақ аба сулар шығ ады, сол сулардың қ ұ рамындағ ы зиянды заттардың концентрациясы мен қ ұ рамын 1 кестеден кө реміз.

25 кесте – Ө ндірістегі іркінді сулардың қ ұ рамы мен концентрациясы

Су қ оймаларына экологиялық шығ ынын бағ алау келесі формуламен анық талады:

бұ л жерде: g_i – табиғ и ортағ а 1 шартты тонна ластағ ыштарды тастағ ан ү шін тө лемақ ы, тенге/ шарт.т; [6] кө рсеткіштері бойынша 2008 жылғ а 28960 тен/шарт.т

b- халақ щаруашылығ ына мә ні бар суаттардың, іркінді сулардың қ атерлі ә серін ескеретін коэффициент

[1, 2]; (2 кесте)

А_i – i- ші моноластағ ыш қ оспасының тү ріне келтірілген коэффициент, шарт.т/т;

m_i – i-ші ластағ ыш тү рінің тө гу салмағ ы, т/жыл

m_i = 10^-6 C_i V_i

C_i – компоненттің іркінді судағ ы концентрациясы, мг/л, г/м³ (ө ндірістік кө рсеткіштер жоқ болғ ан жағ дайда [3] бойынша алуғ а болады;

V_i =q_уд N_год, м³/жыл

N_год – ө ндірістің бір жылдық ө німділігі, т/жыл

q_уд – іркінді сулардың ө ндірісітік шығ арудың кө бейтілген нормасы, м³/ дайын ө німге [3]

26 кесте – Ә р тү рлі сушаруашылық бө лімдер ү шін b коэффициентінің мә ні

Ө ндірістен бір жылда шығ атын іркінді судың кө лемі:

V_i =q_уд N_год=74, 44*50000=3, 72 млн м³/жыл

Ластағ ыш заттардың мө лшерін келесі ә діспен анық таймыз:

m_{ө лш.зат} = 600*3, 72= 2232 т/жыл

m _Р = 32*3, 72= 119 т/жыл

m _N = 600*3.72=19200 т/жыл

m _ХПК =95000*3.72=353400 т/жыл

m _{қ ұ р қ ал} =15000*3.72=55800 т/жыл

Ластаушы заттардың тазалауғ а дейінгі салмағ ын анық тамыз:

М _{ө лш.зат}=2232*0.05=111, 6 шарт т/жыл

M _Р = 119*0, 28= 33, 32 шарт т/жыл

M _N = 19200* 0.1=1920 шарт т/жыл

M _ХПК = 353400* 0.033=11662, 2 шарт т/жыл

M _{қ ұ р қ ал} = 55800*0, 001=55, 8 шарт т/жыл

27 кесте – Іркінді сулардың тазалауғ а дейінгі кө рсеткіштері

Іркінді суларды тазалағ аннан соң ә серін есептейміз:

m_{ө лш.зат} = 18*3, 72= 66, 9 т/жыл

m _Р = 20*3, 72= 74, 4 т/жыл

m _N = 34*3.72=126, 5 т/жыл

m _ХПК =280*3.72=1041, 6 т/жыл

m _{қ ұ р қ ал} =1500*3.72=5580т/жыл

Ластаушы заттардың тазалаудан соң салмағ ын анық тамыз:

М _{ө лш.зат}=66, 9*0.05=3, 3 шарт т/жыл

M _Р = 74, 4*0, 28= 20, 8 шарт т/жыл

M _N = 126, 5* 0.1=12, 6 шарт т/жыл

M _ХПК = 1041, 6* 0.033=34, 4 шарт т/жыл

M _{қ ұ р қ ал} = 5580*0, 001=5, 58 шарт т/жыл

28 кесте – Іркінді сулардың тазалаудан соң кө рсеткіштері

Тазалауғ а дейінгі іркінді сулардың қ оршағ ан ортағ а тигізетін ә серін есептейміз:

У=28960*1*3287= 95.2 млн.тенге

Тазалаудан соң:

У=28960*1*76.7= 1794651тенге= 2.2 млн. тенге

DУ= У₁-У₂=95, 2-2, 2= 93 млн. тенге

Ө ндіріс орнынан шық қ ан іркінді сулардың қ оршағ ан ортағ а бір жылда 95.2 млн. тенге шығ ын ә келеді, бірақ ол іркінді суларды тазалап тастағ аннан соң қ оршағ ан ортағ а тигізетін ісері азайды. Тазалаудан соң қ оршағ ан ортағ а ә келер шығ ын 2.2 млн тенгені қ ұ рады. Қ оршағ ан ортағ а тазалаудан соң болдырмағ ан шығ ын 95 млн тенгені қ ұ рады.