Тақырыбы Су тазарту станцияларының негiзгi ғимараттары

Дә рісте қ аралатын сұ рақ тар

1. Суды тазалауғ а арналғ ан ғ имараттар сұ лбасы

2. Су тазарту станцияларының негiзгi ғ имараттары

Су тазарту ғ имараттар қ ұ рамын табиғ и судың сапасына жә не тұ тынушылардың тазаланғ ан судың сапасына қ ойғ ан талабына байланысты белгілейді. Шаруашылық ауыз су жү йелерінде суды тазалауғ а арналғ ан ғ имараттар мемлекеттік 2874-82 стандартына сә йкес судың сапасын қ амтамасыз етуі керек.

1. Судың қ оспаларын каогуляциялау жә не реагенттiк шаруашылық. Табиғ и сулардағ ы қ алқ ыма мен калоидты қ оспаларды тө мендету жолдарының ең кө п тарағ ан тә сiлi ауырлық кү ш ә серiмен тө менге тұ ндыру. Судың қ оспаларын каогуляциялау дегенiмiз – ұ сақ қ алқ ыма калоидты заттарды молекулалық тартылыс кү штерiнiң ә серiмен бiр-бiрiне жабысу арқ ылы ө тетiн iрiлену процесi.

2. Тұ ну сү зу процестерiн тездету жә не олардың нә тижесiн жоғ арылату ү шiн судың қ оспаларын каогулянтпен баптайды. Каогулянт ретiнде алюминий қ оспасын, темiр сульфаты жә не дехлорлы темiрді қ олданады. Реагенттiк шаруашылық iшiнде реагент қ оймасы ерiтiндi сыйымдылық тар, дозаторлар (ө лшегiштер) сорғ ылар жә не ауа сорғ ылары орналасады.

3. Қ алқ ыма заттар жә не жартылай бактерияларды тұ ндыру ү шін суды мө лдірлету. Суды мө лдірлету процесі тік жә не кө лделең тұ ндырғ ыштарда немесе мө лдірлеткіштерде жү ргізіледі;

4. Суды аяғ ына дейін мө лдірлету ү шін суды сү згілерде сү зу процесі жү ргізіледі;

5. Судағ ы бактерияларды жою ү шін суды хлорлау немесе озондаумен зарарсыздандырады;

6. Сү зілген суды арнайы ө ң дейді.

Шаруашылық ауыз су жү йелеріндегі суды тазалауғ а арналғ ан ғ имараттар келесі сұ лбамен (1.17, 1.18, 1.19- сурет) қ олданылады.

1.17 сурет- Сү згі мен тұ ндырғ ышты пайдаланып суды тазалау сұ лбасы

1-бірінші кө теру сорғ ы станциясы, 2- реагенттік цех, 3-араластырғ ыш, 4-жапалақ пайда болу камерасы, 5-кө лденең тұ ндырғ ыш, 6-сү згі, 7-таза су сыйымдылығ ы, 8-екінші кө теру сорғ ы станциясы.

1.18 сурет- Қ алқ ыма тұ нбасы бар мө лдіреткіші бар суды тазалау сұ лбасы

1-бірінші кө теру сорғ ы станциясы, 2-реагенттік цех, 3-араластырғ ыш, 4-мө лдіреткіш, 5-сү згі, 6-таза су сыйымдылығ ы, 7-екінші кө теру сорғ ы станциясы

1.19 сурет- Контактылы мө лдіреткіші бар суды тазалау сұ лбасы

1-бірінші кө теру сорғ ы станциясы, 2-реагенттік цех, 3-салалы микросү згіш, 4-араластырғ ыш, 5- контактылы мө лдіреткіш, 6-таза су сыйымдылығ ы, 7-екінші кө теру сорғ ы станциясы

Реагентті сумен араластыру ү шін арнайы араластыру қ ұ рылымдары қ арастырылады. Су дайындауда қ олданылып келе жатқ ан араластырғ ыш тү рлері: тесікті, қ абырғ алы, қ ұ йынды (1.20 сурет) жә не механикалық. Мысал ретінде, 1.21 суретте темірбетон астаудан жасалғ ан, бірнеше қ абырғ ысы бар тесікті d=50 мм араластырғ ыш сұ лбасы кө рсетілген.

1.20 сурет- Тік қ ұ йынды араластырғ ыш 1.21 сурет- Кө лденең араластырғ ыш

Соң ғ ы уақ ыттарда тік қ ұ йынды араластырғ ыштар кең таралып келеді

Араластырғ ыштан кейін су ү лпек пайда болу камерасына тү сіп, тиімді коагуляция жү ргізіледі. Су дайындауда қ абырғ алық ты, су иірімді, қ ұ йынды, біріктірілген (тұ ндырғ ышпен) жә не т.б. ү лпек пайда болу камералары қ олданылады.

Тұ ндырғ ышпен біріктірілген ұ лпа пайда болу камерасының сұ лбасы 1.22 суретте берілген. Мұ ндай камераның тө менгі жағ ында перфорирленген қ ұ бырлар тартылады да олар арқ ылы коагулянт беріледі. Жылдамдығ ы 2-3 мм/с ағ ып жатқ ан суда коагулянт ұ лпасы сү зіліп, қ алқ ып қ алады.

Ү лпек пайда болғ ан камерасынан шық қ ан су тұ ндырғ ышқ а ә келінеді, мұ нда неғ ұ рлым ірі заттар тұ ндырылады. Су тазартуда қ олданылып жү рген тұ ндырғ ыштар сұ йық тық қ озғ алысына қ арай былай бө лінеді: кө лденең, тік жә не радиалды. Мысал ретінде кө лденең тұ ндырғ ыштың сұ лбасы 1.22 суретте беріліп отыр. Мұ ндай тұ ндырғ ыш ұ зындығ ы 40 ÷ 100 м тік бұ рышты резервуар болып келеді. Мұ ндай тұ ндырғ ыштағ ы су аз жылдамдық пен (2÷ 6 м/с) қ озғ алады жә не қ алқ ыма заттар ауырлық кү ші салдарынан тұ нба тү зіп ыдыс тү біне шө геді де, перферирлі қ ораптан алып кетіледі.