Микротарих - .

1. Шаѓын территориялар мен популяцияларды (ќала, ауыл, жеке отбасы) к‰нделікті µмірді зерттеу маќсатында зерттейтін тарихтыњ саласы

2. Ќаќтыѓыстар, соѓыстар жайлы тарихтыњ саласы

3. Азамат ќоѓамыныњ тарихын, саяси оќиѓаларды, саяси ќ±рылыс пен атќарушы биліктіњ функцияларын зерттейтін тарихи сала

4. ¤ндірістіњ дамуын, сауда мен айырбастыњ тарихын зерттейтін тарих ѓылымыныњ саласы

5. Єлеуметтік ќ±рылымдар мен процестерді зерттейтін тарихи сала

27. К‰нделікті тарих -...

1. Адамзат тарихын тарихи-мєдени, саяси-оќиѓалыќ, этникалыќ жєне конфессиялыќ сынды кµптеген контексттерде зерттейтін тарих саласы

2. Ќаќтыѓыстар, соѓыстар жайлы тарихтыњ саласы

3. Азамат ќоѓамыныњ тарихын, саяси оќиѓаларды, саяси ќ±рылыс пен атќарушы биліктіњ функцияларын зерттейтін тарихи сала

4. ¤ндірістіњ дамуын, сауда мен айырбастыњ тарихын зерттейтін тарих ѓылымыныњ саласы

5. Єлеуметтік ќ±рылымдар мен процестерді зерттейтін тарихи сала

28. Мєнділігі бойынша фактілердіњ бµлінуі.

1. мєнді жєне болымсыз факт

2. жай жєне к‰рделі факт

3. факт-оќиѓа жєне факт-‰рдіс

4. дерек фактісі жєне шындыќ фактісі

5. дерек фактісі жєне ѓылыми факт

29. Тарихи µткен уаќыт жµнінде аќпарат беруші.

1. тарихи дерек

2. тарихи зерттеу

3. тарихшы

4. жылнамашы

5. тарихи факт

30. Байланыстан жєне дамудан тыс шыњдыќты танудыњ жалпы-философиялыќ єдісі.

1. метафизикалыќ єдіс

2. ж‰йелік єдіс

3. логикалыќ єдіс

4. дедукция

5. индукция

31. Барлыќ ѓылымдарда ќолданылатын зерттеу міндеттерін шешу жолындаѓы пайдаланылатын єдістер.

1. жалпы-ѓылыми єдістер

2. жалпы-философиялыќ єдістер

3. арнайы-тарихи єдістер

4. наќты-проблемалыќ єдістер

5. зањдар

32. Єр т‰рлі уаќыт шегіндегі объектініњ жаѓдайына талдау жасау арќылы даму ‰рдісі зерттелетін єдіс.

1. тарихи єдіс

2. логикалыќ єдіс

3. абстрактіден наќтылыќќа шыѓу

4. наќтылыќтан абстрактіге шыѓу

5. анализ

33. Белгілі бір уаќыт шегі бойынша объектіні зерттеу єдісі.

1. логикалыќ єдіс

2. тарихи єдіс

3. абстрактіден наќтылыќќа шыѓу

4. наќтылыќтан абстрактіге шыѓу

5. анализ

34. Абстрактілеудіњ єр т‰рлі формаларына негізделген єдіс.

1. наќтылыќтан абстрактіге шыѓу

2. тарихи єдіс

3. логикалыќ єдіс

4. дедукция

5. анализ

35. Б‰тінді бµлек элементтерге бµлу, объектініњ бµлек жаќтарын бµліп кµрсету.

1. анализ

2. тарихи єдіс

3. логикалыќ єдіс

4. дедукция

5. индукция

36. Талдау нєтижесінде танылѓан элементтердіњ т±тас болып бірігуі.

1. синтез

2. тарихи єдіс

3. логикалыќ єдіс

4. дедукция

5. индукция

37. Жекеден жалпыѓа ой ќорыту.

1. индукция

2. тарихи єдіс

3. логикалыќ єдіс

4. синтез

5. дедукция

38. Жалпыдан жекеге ой ќорыту.

1. дедукция

2. тарихи єдіс

3. логикалыќ єдіс

4. синтез

5. индукция

39. Наќтылыќтыњ ќандай да бір ќасиеттерінен ойша б±лтару, б±л жерде ол аќиќаттыњ мєнді жаќтарын бейнелеуі тиіс

1. абстрактілеу

2. тарихи єдіс

3. логикалыќ єдіс

4. синтез

5. индукция

40. Салдары бойынша оныњ себептерін аныќтау, даму ‰рдісінде тарихи ќ±былыстарды зерттеу

1. ретроспективті єдіс

2. синхронды єдіс

3. логикалыќ єдіс

4. синтез

5. индукция

41. Наќты тарихи оќиѓаларды бейнелейтін сенімді білім

1. тарихи факт

2. тарихи ±ѓым

3. тарихи т‰сінік

4. тарихи концепциялар

5. тарихи теориялар

42. Оќиѓалар мен ‰рдістер, тарихи деректіњ бейнелену объектісі.

1. тарихи µткен уаќыттыњ фактісі

2. тарихи дерек фактісі

3. ѓылыми-тарихи факт

4. мањызды факт

5. болмашы факт

43. Адамзат ќоѓамыныњ дамуын бейнелейтін жєне оны ѓылыми тануѓа негіз болатыныњ бєрі, яѓни адамзаттыњ іс-єркетініњ барысында жасаѓанныњ бєрі дегеніміз.

1. Тарихи деректер

2. Деректанулыќ талдау

3. Деректанулыќ эвристика

4. Деректанулыќ сын

5. Деректанулыќ сын

44. 19 ѓасырдыњ 20-60 жылдарындаѓы оќиѓаларѓа байланысты туындаѓан шыѓармаларды аныќтањыз.

1. " Батыр Нияз", " Айман-Шолпан", " Бекет батыр", " Кенесары-аурызбай"

2. " Айман-Шолпан", " Ќозы Кµрпеш-Баян с±лу", " Бекет батыр"

3. " Ќобыланды батыр", " Кенесары-Наурызбай"

4. " Ер Сайын", " Ер Едіге", " Бекет батыр"

5. " Едіге батыр"

45. 1911-1915 ж.ж.басылып шыѓарылѓан «Айќап» журналыныњ редакторы жєне баспагері кім болѓан?

1. Ж.Сейдалин

2. М.Сералин

3. Б.Ќаратаев

4. С.Сейфуллин

5. А.Байтурсынов

46. «Фольклор» термині.

1. неміс

2. аѓылшын

3. француз

4. латын

5. орыс

47. «Эпос» термині ќай тілден алынѓан.

1. неміс

2. аѓылшын

3. француз

4. латын

5. грек

48. Тарих оќиѓалардыњ уаќытын аныќтау ќалай аталады.

1. папирология

2. нумизматика

3. сфрагистика

4. геральдика

5. хронология

49. Хронология б±л.

1. тастаѓы, металдаѓы, с‰йектердегі, аѓаштардаѓы жазбаларды зерттеу

2. тењгелердегі жазуларды зерттеу

3. тарихи оќиѓалардыњ уаќытын аныќтау

4. ел тањбаларындаѓы жазуларды зерттеу

5. зањ актілерін зерттеу

50. Хронология б±л.

1. тастаѓы, металдаѓы, с‰йектердегі, аѓаштардаѓы жазбаларды зерттеу

2. тењгелердегі жазуларды зерттеу

3. тарихи оќиѓалардыњ уаќытын аныќтау

4. ел тањбаларындаѓы жазуларды зерттеу

5. зањ актілерін зерттеу

51. А.Байт±рсын±лыныњ тарих ѓылымы туралы, тарихи деректану негізгі

ойлары айтылѓан.

1. «Манас»

2. «Т‰рік, ќырѓыз, ќазаќ ћєм хандар шежіресі»

3. «Теориялыќ деректану»

4. «Тарихты зерттеу тєсілдері»

5. «Єдебиет тањытќыш»

52. " Ќазаќстан ХХ ѓасырдыњ 20-40 жылдарында" атты ењбегініњ авторы.

1. Ш.Ќ±дайбергенов

2. Ш.Уалиханов

3. Е.Бекмаханов

4. О.Сулейменов

5. М.Ќозыбаев

53. «¤тті дєурен осылай» мемуарыныњ авторы.

1. О. С‰лейменов

2. Б. Момыш±лы

3. Д. Ќонаев

4. Ќ. Ж±маділов

5. М. Маѓауин

54. Халидтіњ ењбегі:

1. " Парсы тарихы "

2. " Тарихи жазбалар"

3. " География "

4. " Грек тарихшысыныњ фрагменттері"

5. " Тауарих хамсасы"

55. Мыналардыњ ќайсысы ќ±жаттыќ дерекке жатады:

1. статистикалыќ

2. археологиялыќ

3. ќазба деректер

4. ауыз єдебиеті деректері

5. заттай деректер

56. Жеке адамдыќ деректерді кµрсет:

1. ауыз єдебиеті

2. ќазба ж±мыстарын ж‰ргізу

3. хаттар, к‰нделік, естеліктер

4. т±рмыс-салт жырлары

5. статистика

57. Кењес ‰кіметі т±сында жазу неше рет µзгеріске ±шырады:

1. 1

2. 2

3. 3

4. 4

5. 5

58. 1929-1940 жж. аралыѓында тоталитарлыќ ж‰йе ќазаќтарды ќандай єріп

ж‰йесін пайдалануѓа мєжб‰р етті:

1. ќытай

2. кириллица

3. араб

4. латын

5. ќазаќ

59. «XVIII-ж‰з жылдыќ шапќыншылыќтыњ ауыр зардабы мен ішкі ќырсыќтыњ

ќайѓылы заманы болды... Сол заманда туѓан ќазаќ жыр-дастандары

ќаншалыќты м±њды болса, ќалмаќ дастандары соншалыќты кµтеріњкі

кµњіл-к‰йде айтылды», деп пікір айтќан ќазаќ ѓалымы:

1. Ш.Уєлиханов

2. А.Байт±рсынов

3. Ы.Алтынсарин

4. В.Радлов

5. В.Бартольд

60. 1929 жылѓа дейін мыњ жылдай бойы Ќазаќстан территориясында ќолданѓан

єріп:

1. латын

2. кириллица

3. ќазаќ

4. араб графикасы

5. ќытай иероглифтері

61. Ауыз єдебиетін жасаушы:

1. ѓалым

2. тарих

3. аќындар

4. халыќ

5. батырлар

62. Жылнамалар б±л:

1. µткен деректерді зерттеу єдісі

2. уаќиѓаны болѓан жылы бойынша баяндайтын ортаѓасырлыќ жазба деректер

3. болашаќты болжау єдісі

4. оќиѓаны асырап сілтеу

5. оќиѓаны жан-жаќты баяндау

63. Фактілік сын:

1. ѓылыми танымныњ µткен тєсілдерініњ бірі

2. ѓылыми танымныњ болшаќта пайдаланатын тєсілдердіњ бірі

3. тєсілдерді жан-жаќты зерттеу

4. деректерді іздеу, табу

5. ѓылыми танымныњ ќазіргі тєсілдерініњ бірі

64. Кенесары-Наурызбай жырыныњ авторы:

1. Ќожаберген

2. М±рын

3. Нысанбай

4. Б±хар

5. Шалкиіз

65. «Аќиќаттан татауѓа болмайды» естелік кітабыныњ авторы:

1. Н.Назарбаев

2. Б. Момыш±лы

3. Д.Ќонаев

4. М. Гобачов

5. М.Маѓауин

66. «Алтын Орда» тарихы романыныњ авторы:

1. Н.Назарбаев

2. І. Есенберлин

3. Б. Момыш±лы

4. С. Сматаев

5. М.Маѓауин

67. «Елім-ай» тарихи романыныњ авторы:

1. Н.Назарбаев

2. І. Есенберлин

3. Б. Момыш±лы

4. С. Сматаев

5. М.Маѓауин

68. «Соњѓы кµш» тарихи романыныњ авторы:

1. Ќ. Ж±маділов

2. І. Есенберлин

3. Б. Момыш±лы

4. С. Сматаев

5. М.Маѓауин

69. «Ќазаќстан тарихы деректануы» ењбегініњ авторы:

1. Ќ. Есімов

2. І. Есенберлин

3. Ќ. Атабаев

4. С. Сматаев

5. М.Маѓауин

70. Ќ. Атабаевтыњ ењбегін кµрсет:

1. " Ќазаќстан тарихы деректануы"

2. " Ќазаќстан тарихы деректанулыќ негіздері"

3. " Ќазаќстан тарихы"

4. " Жауды шаптым ту байлап"

5. " Ќазаќ шежіресі"

71. Ќаби Есімовтыњ ењбегін кµрсет:

1. " Ќазаќстан деректануы"

2. " Ќазаќстан тарихыныњ деректанулыќ негіздері"

3. " Ќазаќстан тарихы"

4. " Жауды шаптым ту байлап"

5. " Ќазаќ шежіресі"

72. " Шежіре, заманхат, µмірбаян, мінездеме - бєрі де тарихтыњ жемісі

есебіндегі нєрселер", - деген пікір айтќан ќазаќ ѓалымы:

1. Ш. Уєлиханов

2. С. М±ќанов

3. А. Байт±рсынов

4. Ы. Алтынсарин

5. М. Тµлебаев

73. К‰лтегін мєтінін зерттеп, ќазаќ тіліне аударѓан:

1. Х.Н. Окун, С.Е. Малов

2. М.Ж. Жолдасбеков, Е. Айдаров

3. В. Томсен, В.В. Радлов

4. Н.М. Яринцев

5. Г.И. Рамстед, В.Л. Котвич

74. Диологќа ќ±рылып жазылѓан, " Кµмбе", " Алтын тамыр", " Ќазаќтыњ ќилы

таѓдыры" т.б, ењбектердіњ авторы:

1. Е.А. Єбіл

2. А. К‰зембай±лы

3. Ж. Артыќбаев

4. Ќ. Салѓара±лы

5. Л. Гумилев

75. Фландия жерінен шыќќан француз монахы, «Путешествие в Евразийские

степи» ењбегініњ авторы

1. Рубрук

2. Страбон

3. Аль-Фараби

4. П. Карпини

5. Геродот

76. «Ежелгі замандаѓы Орта Азияны мекендеген халыќтар туралы» ‰ш томдыќ

жинаќ шыѓарѓан тарихшы

1. Я. Бичурин

2. В. Татищев

3. А. Тевкелев

4. П. Рычков

5. И. Левшин

77. «Шыѓыс елдеріне саяхат» ењбегініњ авторы

1. Г. Рубрук

2. В. Бартольд

3. В. Радлов

4. П. Карпини

5. Жувейни

78. Г. Рубруктіњ µзініњ саяхаттары негізінде жазып ќалдырѓан ењбегі:

1. География

2. Тарих

3. Шыѓыс елдеріне саяхат

4. Еуразия даласына саяхат

5. Асыл алќалар тарихы

79. «Ѓ±ндар туралы» атты тарихи ењбекті жазѓан:

1. Ибн-Рузбихан

2. Рубрука

3. Рашид ад-дин

4. Сыма-Цынь

5. А. Марцеллин

80. Саќ жауынгері Шираќтыњ ерлікпен ќаза тапќаны туралы жазѓан тарихшы:

1. Полибий

2. Полиэл

3. Страбон

4. Марцеллин

5. Геродот

81. «Ќырѓыз-ќазаќ жєне ќырѓыз-ќайсаќ ордалары мен даласыныњ

сипаттамасы» атты ењбектіњ авторы.

1. Радлов

2. Бартольд

3. А.Левшин

4. Потанин

5. Даль

82. Геродоттыњ ењбегі.

1. «Иллиада»

2. «Одиссея»

3. «География»

4. «Тарих»

5. «Парсы тарихы»

83. Адамзат ќоѓамыныњ дамуын бейнелейтін жєне оны ѓылыми тануѓа негіз

болатыныњ бєрі, яѓни адамзаттыњ іс-єркетініњ барысында жасаѓанныњ

бєрі:

1. Тарихи деректер

2. Деректанулыќ талдау

3. Деректанулыќ эвристика

4. Деректанулыќ сын

5. Деректанулыќ сын

84. Тарихи дерек дегеніміз:

1. Адамзат ќоѓамыныњ дамуын бейнелейтін жєне оны ѓылыми тануѓа негіз

болатыныњ бєрі, яѓни адамзаттыњ іс-єркетініњ барысында жасаѓанныњ бєрі

2. Деректегі маѓл±маттыњ шынайылыќ дєрежесін, ѓылыми танымдыќ мањызын

аныќтау маќсатында ж‰ргізген µзара байланысты істер

3. Деректегі маѓл±маттыњ шынайылылыќ дењгейін аныќтау маќсатында ж‰ргізілетін

зерттеу єдістері мен тєсілдерініњ жиынтыѓы

4. Наќты фактілерді аныќтау маќсатында наќты деректі сынау

5. Фактілер жиынтыѓын аныќтау маќсатында деректер кешенін сынау

85. XIX ѓ. аяѓында ќай ѓалым XV-XVI ѓ.ѓ.Ќазаќ хандыѓы тарихы жєне XVIII ѓ. ортасындаѓы Кіші ж‰з тарихына кµњіл бµлді

1. И. Мушкетов

2. Н. Северцев

3. А. Левшин

4. Н. Арисов

5. В. Вельяминов-Зернов

86. 1880 жылы басылып шыќќан «Алаш µсиеті» жинаѓыныњ авторы?

1. Байт±рсынов

2. Алтынсарин

3. Маѓауин

4. Єуезов

5. Бабатаев

87. Мєтінтану:

1. Оќиѓаныњ не ќ±былыстыњ деректе бейнелеуініњ шындыќќа ќаншалыќты

сєйкестігі

2. Жеке немесе зањды т±лѓа жасаѓан, белгіленген тєртіппен рєсімделіп,

куєлєндырылѓан ќ±жат?

3. Ѓылыми танымныњ ќазіргі тєсілдерініњ бірі?

4. Жазба ескерткіштіњ т‰пн±сќалыќ мєтінін ќалпына келтіруге баѓытталѓан сын?

5. Жазба ескерткішініњ сыни тексерілген т‰пн±сќалыќ мєтінін аныќтау. Оны

жариялауѓа дайындау

88. Алѓашќы кезењде ќиындыќтарѓа ±шыраѓан, кейіннен 1889 ж. Ќарай маќсатты т‰рде ±йымдастырылѓан орыс шаруаларыныњ Ќазаќстанѓа ќоныс аударуына байланысты µлке территориясында жер бµлу партиялары мен жерді есепке алу жµніндегі т‰рлі экспедициялар ±йымдастырылды. Солардыњ ішінде Є. Бµкейханов ќатысќан Ќазаќстанныњ далалыќ облыстарына ж‰ргізілген статистикалыќ зерттеу кімніњ басшылыѓымен µткізілді?

1. Ф.А. Щербинаныњ.

2. П.П. Румянцевтіњ.

3. А.А. Кауфманныњ.

4. Н.М. Пржевальскийдіњ.

5. П.С. Палластыњ.

89. К‰нделікті сµйлеу мєнерінен бастап халыќтыњ ауызша шыѓармашылыќ

ескерткіштері толыѓымен ќандай дерек т‰ріне жатады.

1. Заттай дерек

2. Кµркем сурет

3. Сµздік дерек

4. Жазба дерек

5. Дыбысты дерек

90. Табиѓи-географиялыќ деректер.

1. Ландшафт, климат, топыраќ, µсімдік т.б.

2. Дєст‰рлер, т±рѓын ‰й т‰рлері, ерте технологиялар.

3. Т±рѓызулар, ењбек жабдыќтары т.б.

4. Сурет, скульптуралар, µнер т.б.

5. Єріппен, цифрмен, жєне т.б.бањбалармен жазылѓан т‰рлі текстер жатады.

91. Этнографиялыќ типке ќандай деректер жатады:

1. Ландшафт, климат, топыраќ, µсімдік т.б.

2. Дєст‰рлер, т±рѓын ‰й т‰рлері, ерте технологиялар.

3. Т±рѓызулар, ењбек жабдыќтары т.б.

4. Сурет, скульптуралар, µнер т.б.

5. Єріппен, цифрмен жєне т.б. тањбалармен жазылѓан т‰рлі текстер жатады.

92. Таста, с‰йекте, саз балшыќта жазылѓан жазуларды ќалай атайды?

1. Полиграфия

2. Эпиграфика

3. Этнография

4. Демография

5. Хронология

93. ЌР ЃА академигі М: Ќ: Ќозыбаев айтќан ќазіргі т±жырымдарѓа сай 1916 ж. Феноменге Шыѓыс халыќтарыныњ єлемдік отарлау ж‰йесіне ќарсы ±лт-азаттыќ ќозѓалысыныњ ќ±рамдас бµлігі деп баѓа беріп, оны -

1. ¦лт-азаттыќ ќозѓалыс деп атау керек.

2. ¦лт-азаттыќ соѓыс деп атау керек.

3. ¦лт-азаттыќ кµтеріліс деп атау керек.

4. ¦лт-азаттыќ революция деп атау керек.

5. Ќазаќтардан кєсіби армия ќ±ру еді.

94. Тарихи сана ќалыптастыру т±жырымдамасы ќай жылы шыќты.

1. 1991 ж.

2. 1992 ж.

3. 1993 ж.

4. 1994 ж.

5. 1995 ж.

95. «Завоевание Казахстана царской Россией и борьба казахского народа за независимость»XVI ѓ. соњымен - XX ѓ. басындаѓы µлкеміздегі казактардыњ єскери отарлау тарихына ќатысты ењбектіњ авторы?

1. Моисее В. А.

2. Галиев В.З.

3. Абдиров М.

4. Мєшімбаев С.

5. Ќасымбаев Ж. К.

96. Тілдердіњ туыстыѓын зерттейтін деректіњ т‰рі.

1. Жазба.

2. Лингвистикалыќ.

3. Археологиялыќ.

4. Ауызша.

5. Этнографиялыќ.

97. " Этногенез казахов (опыт системного подхода)" ењбегініњ авторы:

1. Л. Гумелев.

2. М.Ќозыбаев.

3. Н. Мыњжан.

4. А. К‰зембай±лы.

5. Е.Єбіл.

98. " Кµне т‰ріктер" ењбегініњ авторы:

1. Л. Гумелев.

2. М. Ќозыбаев.

3. Н. Мыњжан.

4. А. К‰зембай±лы.

5. Е. Єбіл.

99. " Х±ндар" ењбегініњ авторы:

1. Л. Гумелев.

2. М.Ќозыбаев.

3. Н. Мыњжан.

4. А. К‰зембай±лы.

5. Е. Єбіл.

100. " Тарих зердесі " ењбегініњ авторы:

1. Л. Гумелев.

2. М. Ќозыбаев.

3. Н.Мыњжан.

4. А. К‰зембай±лы.

5. Е. Єбіл.

101. Іле алќабы мен Жетісу µњірін жєне оњт‰стік Ќазаќстанды мекендеген ¦лы ж‰з

тайпаларыныњ жалпы аты:

1. ѓ±н

2. ‰йсін

3. керей

4. найман

5. алшын

102. Ќазіргі ќазаќ ішіндегі ‰йсіндер тайпасыныњ тањбалары ќандай формада келеді.

1. ту жєне аѓын су

2. айбалта жєне к‰н

3. кµсеу жєне ай

4. босаѓа жєне ту

5. оќ жєне ќос сызыќ

103. ‡йсін тайпасыныњ ±ранын атањыз:

1. Алатау

2. Алтыбас

3. Байтоќ

4. Аќжол

5. Алдияр

104. «Ќањлы дулаттар тєрізді ежелгі т‰рік руы. Бєлкім, Авеста мен Махабхаратта ќањќа

деп еске алынатындар солар шыѓар», - деп айтќан орыс шыѓыстанушысы:

1. С.Г. Ѓафуров

2. С.Малов

3. Н.Аристов

4. В.Востров

5. В.Бартольд

105. «Ежелгі ќањлылар т±рмысы, ѓ±рып - єдет жєне тіл жаѓынан ќазіргі ќазаќтар еді», -

деп айтќан.

1. Ханзу ѓалымы Уи Иуан

2. Чи И±ншы

3. А.Харузин

4. Г.Грумм - Гржимайло

5. Жапон ѓалымы Сиратори

106. Шыѓыста Лиаухы µзенінен батыста Памир тауына дейінгі, солт‰стікте Байќал

кµлінен оњт‰стікте ±лы ќорѓанѓа дейінгі ±лан - байтаќ µњірге ‰стемдік еткен

кµшпенді ±лыс:

1. ќимаќ

2. ќоњырат

3. ‰йсін

4. ѓ±н

5. жалайыр

107. Ш. Уєлихановтыњ ќазаќ арасынан жинап, зерттеген шежірелік деректерінде ‰йсін

ќай ж‰здіњ т‰п атасы болып келеді.

1. Орта ж‰з

2. Кіші ж‰з

3. ¦лы ж‰з

4. Ж‰зге жатпаѓан

5. Еш ж‰здіњ т‰п атасы болып есептелмейді

108. ‡йсін тарихыныњ ењ алѓашќы дерегі кездеседі:

1. «Хан патшалыѓы тарихы, Дауан шежіресінде»

2. «Ќазаќ тарихында»

3. «Ќазаќ шежіресінде»

4. «Ќытай тарихы»

5. «Монѓол тарихы»

109. Саќ термині ‰нді деректерінде ќалай аталады.

1. шага

2. сай

3. сє

4. сєк

5. саќ

110. Ќай жылнамаларда «‰йсін», «асу» деген ±лыс аттары «ќазаќ» атауыныњ

дыбыстыќ баламасы делінеді.

1. Араб жылнамаларында

2. Фердоуси ењбектерінде

3. Ж±њѓо жылнамаларында

4. Монѓол жылнамаларында

5. Монѓол ќ±пия шежіресінде

111. Ќазаќстанныњ шежірелері мен тарихи ањыздарында «ќазаќ» деген атауы ќай

атаумен ќосарлана ќолданылады.

1. «Аса»

2. «Каса»

3. «Хаса»

4. «Алаш»

5. «Алан»

112. Атаќты ѓалым В.В.Радлов «ќазаќ» деген атауды ќалай маѓыналаѓан.

1. «тєуелсіз, еркін, ерікті адам»

2. «ќаз», «аќ»

3. «ќаз», «±заќ»

4. «ру», «тайпа»

5. «наѓыз саќ»

113. Ќытай деректерінде ‰йсін сµзі ќандай екі иероглифпен жазылады:

1. «ќаз-аќ»

2. «у-сун»

3. «уй-с‰н»

4. «аќ-‰йсін»

5. «усун-хан»

114. Ќай тайпаныњ жылжуы ¦лы ќоныс аударуѓа бастама болды.

1. Саќтардыњ.

2. Ѓ±ндардыњ.

3. Андроновтардыњ.

4. Т‰ріктердіњ.

5. Наймандардыњ

115. Ерте заманда Алтай мен Тарбаѓатайдыњ ќарлы тауын мекендеген т‰ркі тілдес

кµшпелі тайпалар:

1. ќањлы

2. ‰йсін

3. арѓын

4. шекті

5. ќарлыќ

116. «Болат ќарлыќтар» деп кімді атайды.

1. алшындарды

2. керейлерді

3. арѓындарды

4. ќыпшаќтарды

5. наймандарды

117. Ќарлыќ ќаѓандыѓы алѓашында неше тайпадан ќ±рылѓан.

1. 3

2. 5

3. 4

4. 6

5. 2

118. Батыс т‰рік ќаѓандыѓыныњ «оњ ќанатына» ќай тайпалар кірді.

1. Дулаттар

2. Н‰шпелілер

3. Арѓындар

4. Керейлер

5. Наймандар

119. Батыс т‰рік ќаѓандыѓыныњ халќы ќай тілде сµйледі.

1. Т‰ркі

2. Ќазаќ

3. Иран

4. Ќытай

5. Орыс

120. Т‰рікмен тілі т‰ркі тілдерініњ ќай тобына кіреді.

1. Оѓыз тобы

2. ¦йѓыр-оѓыз тобы

3. Ќарл±ќ тобы

4. Булѓар тобы

5. Ќыпшаќ тобы

121. Т‰рікмен халќыныњ ќалыптасуына µз ‰лесін ќосќан тайпа.

1. Ѓ±ндар

2. Оѓыздар

3. Ќимаќтар

4. Сарттар

5. Селжуктер

122. Ќазіргі Венгрияныњ негізін ќалаѓан т‰ркілер.

1. Селжуктер

2. ‡йсіндер

3. Ѓ±ндар

4. Оѓыздар

5. Ќарл±ќтар

123. Т‰ркі тілдер ќанша ‰лкен топќа бµлінеді.

1. 3

2. 7

3. 4

4. 2

5. 6

124. Ќазаќ тілі т‰ркі тілдерініњ ќай тобына кіреді.

1. Ќыпшаќ тобы

2. Булѓар тобы

3. Оѓыз тобы

4. Ќарл±ќ тобы

5. ¦йѓыр-оѓыз тобы

125. Ќарлыќ тайпалыќ бірлестігіндегі рулар:

1. Болат, ж‰з, ташлы

2. Арѓын, уаќ

3. Ќоњырат, жалайыр

4. Ќыпшаќ, ќоњырат

5. Уаќ, ќыпшаќ

126. Ќимаќ елін «иемак» деп атаѓан:

1. Єл Фараби

2. Єл Идриси

3. Махм±д Ќашќари

4. Ќытай деректерінде

5. Парсы деректерінде

127. Махм±д Ќашќари µз ењбегінде ќимаќ елін ќалай атаѓан.

1. «Иемак»

2. «т‰ркі»

3. «ќашѓар»

4. «т‰ркеш»

5. «ќимаќ»

128. 840 жылы Солт‰стік Монѓолиядаѓы ќай хандыќ ќ±лаѓаннан кейін ќимаќтар к‰шейіп, белді елге айналды.

1. Т‰ркі

2. Ќыпшаќ

3. ¦йѓыр

4. Монѓол

5. Т‰рік

129. Ќимаќ ќаѓандыѓыныњ ќарамаѓында неше тайпа болды.

1. 2

2. 3

3. 4

4. 5

5. 7

130. Болат, ж‰з, ташлы ќай тайпалыќ бірлестіктегі рулар.

1. Ќарлыќ

2. ¦йѓыр

3. Ќыпшаќ

4. Ќарахан

5. ¤збек

131. «Оѓыз» термині ќай ѓасырда пайда бола бастады.

1. Х ѓ. ІІ жартысында

2. VІ ѓ. І жартысында

3. XІ ѓ. ортасында

4. IІ ѓ. І жартысында

5. VII ѓ. ІІ жартысында

132. Наймандар одаѓы ерте кезде т‰ркі тілінде ќандай атаумен аталѓан:

1. «Сегіз- оѓыз»

2. «Тоѓыз одаќ»

3. «Монѓол ордасы»

4. «Бµрте»

5. «Иуан патшалыѓы»

133. «Ќазаќ» атауы ќай ѓасырда жарыќќа шыќќан.

1. Х ѓасырда

2. ХХ ѓасырда

3. XV ѓасырда

4. ХХІ ѓасырда

5. ІІ ѓасырда

134. «Ќазаќ» атауыныњ маѓынасын ашып кµрсетіњіз:

1. «±лы адамдар»

2. «ќашќындар»

3. «ж±њгодаѓы аз ±лттар»

4. «µз ±лысынан бµлініп шыќќандар»

5. " кµп адамдар"

135. Шоќан Уєлиханов «ќазаќ» деген сµзді ќандай маѓынада баяндайды.

1. «аќ ќаз»

2. «ерж‰рек, батыл»

3. «тєуелсіз»

4. «тєуелді»

5. «ерекше»

136. Ертеде жалпы ќазаќ ќауымыныњ ±ранын атањыз:

1. «Алаш»

2. «Орда»

3. «Алѓа»

4. «Алатау»

5. «Алдияр»

137. Атаќты ѓалым В.В.Радлов «ќазаќ» деген атауѓа ќандай маѓына берген.

1. «тєуелсіз, ерікті адам»

2. «басќарушы»

3. «ел, аймаќ»

4. «ру, тайпа»

5. «наѓыз саќ тайпасы»

138. Тарихшы М.Аќынжанов пен хазушы С.М±ќановтыњ пікірлері бойынша «ќазаќ»

деген сµз «ќас», «саќ» деп аталатын екі сµзден ќ±ралѓан. Олардыњ маѓынасы

ќандай.

1. «ќас»- «еркін», «саќ»- «ел»

2. «ќас»- «батыл», «саќ»- «жауынгер»

3. «ќас»- «наѓыз», «саќ»- «тєуелсіз»

4. «ќас»- «шын», «саќ»- «адам»

5. «ќас»- «наѓыз», «саќ»- «орта Азияда ерте заманда µмір с‰рген кµшпелілер»

139. Жєнібек пен Керей бастаѓан кµшпенді тайпалар ѓасырдыњ 60-жылдарында ќай

ханныњ ‰стемдігіне ќарсы шыќты

1. Єбілхайыр хан

2. Абылай хан

3. Шыњѓыс хан

4. Ќасым хан

5. Тєуке хан

140. ¦лы ж‰з тайпаларына жатады:

1. Дулат, арѓын, найман;

2. Жалайыр, уаќ, ‰йсін

3. Ќоњырат, арѓын, ошаќты;

4. Суан, албан, ысты.

5. Ысты, суан, тараќты

141. Ќазаќ зерттеушісі Ќ±рбанѓали Халидтіњ айтуынша жалайырлар:

1. Оѓыздардан шыќќан ежелгі т‰ркі тілдес тайпа;

2. Ќањлылардан шыќќан ежелгі т‰ркі тілдес тайпа;

3. Саќтардан шыќќан ежелгі т‰ркі тілдес тайпа;

4. Ѓ±ндардан шыќќан ежелгі т‰ркі тілдес тайпа;

5. ‡йсіндерден шыќќан ежелгі т‰ркі тілдес тайпа;

142. Сіргелі кімніњ ±рпаѓы.

1. Ойсылдыњ

2. ‡йсілдіњ

3. Байжігіттіњ

4. Шалдардыњ

5. Айтбозымныњ

143. " Экспансия" термині нені білдіреді?

1. Бір нєрсеніњ біртіндеп ±лѓаюы, к‰шеюі, кењеюі.

2. К‰ресуден, µз кµзќарасын ќорѓаудан бас тарту.

3. Ыќпал ету µрісін к‰ш кµрсету арќылы немесе басќа да ќ±ралдар арќылы кењейту, тарату.

4. Мемлекеттік органдардыњ м‰лікті, жерді ќайтарымсыз немесе аќы тµлеу арќылы иесініњ еркінсіз алуы.

5. Шиеленісті жаѓдайды бейбіт шешуі.

144. «Елім-ай» тарихи романыныњ авторы:

1. А) Н.Назарбаев

2. В) І. Есенберлин

3. С) Б. Момыш±лы

4. D) С. Сматаев

5. Е) М.Маѓауин

145. Протестарлыќ-саяси ±йым дегеніміз -

1. Экономикалыќ негізі малѓа ±жымдыќ жекеменшік болып табылатын ±йым.

2. Экономикалыќ негізі жерге ±жымдыќ жекеменшік болып табылатын ±йым.

3. Мемлекеттіњ пайда болуына негіз болатын жєне б±ќаралыќ билікті ж‰зеге асыру негізінде тайпалардыњ бірігуімен сипатталатын ±йым.

4. ¤кімет дєст‰рлі ќ±ќыќ нормаларына сєйкес єрекет жасайтын ж‰йе.

5. Экономикалыќ негізі м‰лікке жекеменшік болып табылатын ±йым.

146. Аќтабан ш±бырынды, алќакµл с±лама аќ мешін" ќайѓылы оќиѓасыныњ жылдары:

1. 1723-1725 жж.

2. 1722-1725 жж.

3. 1725-1725 жж.

4. 1723-1727 ж.ж.

5. 1724-1727 жж.

147. 1726 ж. " Ќалмаќ ќырылѓан" шайќасы болѓан жер:

1. Сырдария мањы

2. Талас ањѓары

3. Орб±лаќ

4. Ањыраќай

5. " Ќара сиыр"

148. Ќањлылар негізінен бµлінеді:

1. Ќара, кµк ќањлылар;

2. Ќара, сары ќањлылар;

3. Сары, аќ ќањлылар;

4. Аќ, ќара ќањлылар;

5. Ќызыл, сары ќањлылар.

149. Ќањлылардыњ ±раны:

1. Баќтияр, бєйтерек, айырылмас

2. Баќтияр, Ќабанбай, аќжол

3. Дулат, Ќожахмет, байм±рын

4. Айыртау, аќпан, бекет

5. Тµлеген, алдияр, серке

150. Ањыраќай шайќасыныњ тарихи мањызы неде?

1. Жоњѓарлар Іле µзенін бойлап, еліне ќарай шегінді

2. Кіші, Орта ж‰з жерлерініњ кµп бµлігі азат етілді

3. Ќазаќ жерін т‰гелдей азат етуге м‰мкіндік туды

4. ‡ш ж‰з бірігуініњ мањыздылыѓын кµрсетті

5. Жоѓарыдаѓы жауаптардыњ бєрі д±рыс.

151. 1730 ж. Кіші ж‰з ханы Петербургке елшілікті ќандай маќсатпен жіберді?

1. Єскери одаќ ќ±ру

2. Ресейдін ќ±рамына кіру

3. Егіншілікті дамыту

4. Сауда байланысын жасау

5. Ќоныстандыру саясатын жалѓастыру

152. 1714-1720 ж. патша µкіметініњ Ертіс бойына єскери бекіністер салудаѓы басты маќсаты:

1. Жоњѓарлар шабуылына тосќауыл кою

2. Ќазаќ жерін Ќытайдан ќорѓау

3. Ќазаќ µлкесін біртіндеп жаулап алу

4. Ќазаќ µлкесінде ќала мєдениетін дамыту

5. Орта Азия шапќыншылыѓынан ќорѓау

153. Ресей императрицасы Анна Иоанновна Кіші ж‰зді Ресей ќ±рамына ќабылдау жµніндегі елшілікті ќашан ќабылдады?

1. 1730ж. 13 ќырк‰йекте

2. 1730ж. 19 аќпанда

3. 1731ж. 19 аќпанда

4. 1731ж. 15 наурызда

5. 1731ж. 19 ќырк‰йекте

154. А.И.Тевкелев деген кім?

1. Ресей сыртќы істер коллегиясыныњ тілмєші

2. Сенат хатшысы

3. Ќалмаќ елшісі

4. Жоњѓар елшісі

5. Аталѓан жауаптардыњ бєрі д±рыс

155. 1742 ж. 20 мамырда Ресей сенаты ќандай жарлыќ шыѓарды?

1. Ќазаќтарѓа малды Жайыќтыњ оњ жаѓалауына µткізуіне тыйым салу

2. Орта ж‰зде єскери бекіністер салу

3. Ќазаќтарды жєне Ертіс шебін ќорѓау

4. Айшуаќ с±лтанды Кіші ж‰з ханы етіп бекіту

5. Жантµре с±лтанды Кіші ж‰з ханы етіп бекіту

156. Кіші ж‰зде Єбілхайыр ќазасынан кейінгі орнаѓан екі хандыќты атањыз.

1. Оњт‰стікке - Шерѓазы хан, солт‰стікке - Н±ралы хан

2. Солт‰стікте - Жантµре, оњт‰стікте - Ералы

3. Солт‰стік - батысында - Батыр, Оњт‰стік - Шыѓысында - Н±ралы хан

4. Оњт‰стік шыѓысында - Батыр С±лтан, солт‰стік батысында - Н±ралы хан

5. Оњт‰стікте - Ќайып, Солт‰стікте - Сємеке хан

157. Жоњѓар билігіне таласушылардыњ бірі Ємірсана Цинь µкіметіне ќарсы к‰ресте ќазаќ жерін паналауыныњ нєтижесінде:

1. Маньжур-Цинь єулеті Жоњѓария билігінен бас тартты

2. Ќытайлыќтар ќазаќ жеріне басып кірді

3. Ємірсана ±сталып, ќытайлыќтарѓа берілді

4. Ќытай Жоњѓарияны Ресеймен бµлісті

5. Ќазаќтар Цинь єулетіне баѓынды

158. Жоњѓар мемлекеті толыќ талќандалып, жойылѓан жыл:

1. 1756 ж.

2. 1757 ж.

3. 1758 ж.

4. 1759 ж.

5. 1760 ж.

159. Жайыќ бойында ќазаќтарѓа мал жаюѓа патша µкіметі ќай жылы алѓаш рет шек ќойды?

1. 1756 ж.

2. 1757 ж.

3. 1758 ж.

4. 1761 ж.

5. 1764 ж.

160. Сіргелі тайпасы ќай жерді мекен етті.

1. Іленіњ тµмені, Балќаш мањы

2. Талас µзенніњ тµменгі саласы Ќаратаудыњ беткейі

3. Жоњѓар Алатауы

4. Шу µзенініњ орта аѓысы Мойынќ±м

5. Іленіњ бергі жаѓы

161. ¦лы ж‰з ±лыстары мекендеген жерді кµрсет:

1. Ќазаќстанныњ Оњт‰стік шыѓысында

2. Солт‰стік Ќазаќстан

3. Батыс Ќазаќстан

4. Солт‰стік жєне Батыс Ќазаќстан

5. Батыс жєне Шыѓыс Ќазаќстан

162. 1766 ж. Екатерина патшайымнан Т‰ркістан арќылы µтетін ірі керуенді Семей, Жєміш бекіністерінде ќабылдауѓа р±ќсат алѓан ќазаќтыњ ханы:

1. Єбілпайыз

2. Єбілмємбет

3. Н±ралы

4. Жолбарыс

5. Ќайып

163. Ошаќты тайпасыныњ ±раны:

1. Аќжол

2. Бєйтерек

3. Бахтияр

4. Райымбек

5. Тоѓанас

164. Єбілмємбет хан мен Абылай с±лтан орынборда Ресей билігін ќашан мойындады?

1. 1740 ж. 28 тамыз

2. І740 ж. 7 ќазан

3. 1741 ж. 8 аќпан

4. І742 ж. 28 тамыз

5. 1143 ж. 12 ќырк‰йек

165. ¦лытау ќ±рылтайында Абылай кµтерген мєселелер ішінен катесін табыњыз

1. Ќазаќ аќс‰йектерін біріктіру

2. Ресейге елшілік жіберу

3. Жоњѓарлар басып алѓан жерлерді ќайтару

4. Цинь империясына ќарсы соѓысќа дайындалу

5. Ќытаймен дипломатиялыќ байланыс орнату

166. Патша µкіметі ќай µзенніњ атын Орал деп µзгертті?

1. Еділ

2. Ембі

3. Жайыќ

4. Саѓыз

5. Ертіс

167. Сырым Дат±лы ел ішінде ќандай ќызмет атќарды?

1. Кіші ж‰здіњ аѓа биі

2. Байбаќты руыныњ старшыны

3. Беріш руыныњ старшыны

4. Болыс

5. Єскери губернатор

168. Ќай жылы С.Дат±лы біріктірген кµтерілісшілер саны 7 мыњѓа жетті?

1. 1784 ж.

2. 1785 ж.

3. 1787 ж.

4. 1791 ж.

5. 1793 ж.

169. Кіші ж‰зде хандыќ билікті жойып, отарлауды тездету жєне µкімшілік билеуді іске асыру туралы реформаныњ жобасын дайындаѓан кім?

1. Императрица Екатерина II

2. Премьер-майор Назаров

3. Князь Потемкин

4. Барон Игельстром

5. Граф Панин

170. Кете руы ќай ж‰здіњ ќ±рамында:

1. Орта ж‰з

2. аќс‰йектер

3. ¦лы ж‰з

4. ќожалар

5. Кіші ж‰з

171. Сырым Дат±лы ќашан, ќай жерде ќайтыс болды?

1. 1801ж. Ќоќанда

2. 1802 ж. Хиуада

3. 1802 ж. Т‰ркістанда

4. 1803 ж. Хиуада

5. 1807 ж. Ќытайда

172. Ералы хан µлгеннен кейін Кіші ж‰з ханы болып сайланѓан с±лтан:

1. Н±ралыныњ ±лы Ќаратай

2. Н±ралыныњ ±лы Есім

3. Айшуаќтыњ ±лы Жантµре

4. Бекей с±лтан

5. Айшуаќ с±лтан

173. Таз руы ќай ж‰зге жатады:

1. аќс‰йектер

2. Орта ж‰з

3. ќожалар

4. Кіші ж‰з

5. ¦лы ж‰з

174. Жоламан Тіленші±лы кµтерілісініњ басталуына не себеп болды?

1. Патша µкіметініњ салыќты µсіруі

2. Ќоќан хандарыныњ ќысым кµрсетуі

3. Хиуа феодалдарыныњ озбырлыѓы

4. Патша µкіметініњ Жања Елек єскери шебін сала бастауы

5. Кенесары туыстарыныњ µлтірілуі

175. К.Ќасым±лы бастаѓан кµтеріліс Ќазаќстанныњ ќай µњірін ќамтыды?

1. Орта ж‰зді

2. ¦лы ж‰зді

3. Кіші ж‰з бен Орта ж‰зді

4. Тек Кіші ж‰зді

5. Б‰кіл ‰ш ж‰зді

176. Кенесары кµтерілісіне ќатысќан с±лтандар саны:

1. 70-тен астам

2. 80-нен астам

3. 100 шаќты

4. 150-дей

5. 50-ден астам

177. Кенесары Ќасым±лы ќай жылдары хан болды?

1. 1838-1840 ж.ж.

2. 1841-1847 ж.ж.

3. 1840-1846 ж.ж.

4. 1840-1845 ж.ж.

5. 1839-1844 ж.ж.

178. Ќазаќ жерінде ењ кµп аумаќты иеленген ж‰з:

1. Орта ж‰з

2. Кіші ж‰з

3. ¦лы ж‰з

4. Бµкей Ордасы

5. ‡ш ж‰здіњ жерлерініњ аумаѓы бірдей

179. Абылай ќайтыс болѓаннан кейін (1781ж.) оныњ орнына хан болѓан баласы:

1. Уєли

2. Ќасым

3. Єбілпайыз

4. Есенкелді

5. Бµкей

180. 1822 ж. «Сібір ќырѓыздарыныњ Жарѓысыныњ» негізгі авторы:

1. Г.Батеньков

2. П.Эссен

3. М.Сперанский

4. В.Перовский

5. Д.Милютин

181. Далалыќ µлкеде алыпсатарлар.

1. Саудагерлер

2. Шаруалар

3. Сарбаздар

4. Билер

5. Егіншілер

182. Сары ‰йсін мекендеген жерін атањыз.

1. Шу µзенніњ орта аѓысы

2. Іле µзенініњ сол жаѓалауы

3. Шу µзенніњ сол жаѓы

4. Шу µзенніњ оњ жаѓы

5. Іленіњ оњ жаѓы

183. ¦лы ж‰здіњ тайпасын кµрсетіњіз.

1. найман

2. арѓын

3. керей

4. ошаќты

5. ќоњырат

184. Орб±лаќ шайќасы ќазіргі.

1. Алматы облысында болды

2. Жамбыл облысында болды

3. Оњт‰стік Ќазаќстан облысында болды

4. Шыѓыс Ќазаќстан облысында болды

5. Ќараѓанды облысында болды

185. XIX ѓасырдыњ 40-жылдарындаѓы патша ‰кіметініњ ж‰ргізген єрекеттері:

1. Ќоќандыќтарды єлсірету

2. Ќазаќтарѓа кырѓыздарды айдап салды

3. Казактарѓа ќазаќ ауылдарын ашыќ тонауѓа р±ќсат берді

4. Ќытаймен сауданы к‰шейтті

5. Хиуамен астыртын одаќтасты

186. Сµз ж‰зінде округті билеу кімдерге тапсырылды:

1. Болыстарѓа

2. Байларѓа

3. Батырларѓа

4. Ауыл старшындарына

5. Аѓа с±лтандарѓа

187. 1718 жылы Аягµз бойында жоњѓарлармен соѓысќан батырлар:

1. Малайсары, Алѓадай

2. Ќабанбай, Шаќантай

3. Бегенбай, Наурызбай

4. Баян, Саурыќ

5. Жєнібек, Райымбек

188. XIX ѓ. µндіріс орындарында ќазаќ ж±мысшыларыныњ саны артып, ќанша пайызды ќ±рады?

1. 100 %

2. 80-90 %

3. 60-70 %

4. 40-50 %

5. 30 %

189. 1867 ж. ашылѓан ќандай банк бµлімшесі?

1. Орынбор

2. Семей

3. Верный

4. Орал

5. Аќмола

190. «Албан» руы ќай ж‰з ќ±рамында.

1. ¦лы ж‰з

2. Кіші ж‰з

3. Орта ж‰з

4. Аќс‰йек

5. Руѓа кірмейді

191. Ќазаќ халќыныњ жез тањдай єншісі Єміре Ќашаубаев ќайсы жєрмењкеде жиі µнер кµрсеткен?

1. Ќарќара

2. Семей

3. Бµкей

4. Ќоянды

5. Ќ±лжа

192. Мал шаруашылыѓы шикізатын µњдейтін алѓашќы кєсіпорындар ќай аймаќта ашылады?

1. Орал, Торѓай

2. Аќмола, Семей

3. Петропавл, Омбы

4. Т‰ркістан, Ќазалы

5. Кµкшету, Верный

193. Сиќым руы ќай ж‰з ќ±рамында.

1. Аќс‰йек

2. Орта ж‰з

3. ¦лы ж‰з

4. Тµре

5. Кіші ж‰з

194. Орта ж‰зге жататын тайпалар:

1. ‡йсін, дулат, ќањлы

2. Керей, албан, уаќ

3. Ќарасал, байбаќты, арѓын

4. Ќыпшаќ, найман, ќоњырат

5. Жалайыр, шапырашты, керей

195. Т‰ркістан µлкесініњ орталыѓы:

1. Т‰ркістан

2. Верный

3. Ташкент

4. Аќмешіт

5. Ќапал

196. Ќазаќстанда XX басында мыс µндіру негізінен ќай зауытта ж‰зеге асырылды?

1. Павлодар зауытында

2. Спасск зауытында

3. Коряков кєсіпшілігінде.

4. Екібаст±з кенінде

5. Ленгір кенінде

197. Ќандай деректерде «керей» атауы «кереит» т‰рінде берілген:

1. «Монѓолдардыњ ќ±пия шежіресінде»

2. «Кер патшалыѓыныњ тарихында»

3. «Керейлердіњ ±йѓыр жазуында»

4. «Изен тарихнамасында»

5. «Хуайды жылнамасында»

198. «Керей» этнонимініњ шыѓу тарихы ќай хандардыњ атымен байланысты:

1. Керін, Хылай

2. Иен, Бµрте

3. Ќарашары, Лиау

4. Ќ±мыл, Ж±њго

5. Горхан, Марѓ±зѓан

199. 1888-1902 ж. Омбыда ќазаќ тілінде ќандай газет шыѓып т±рды?

1. «Ќазаќ».

2. «Дала уалаяты».

3. «Айќап».

4. «Дала».

5. «Ењбекші ќазаќ»

200. Ќоњырат тайпасыныњ ±раны:

1. «Алатау»

2. «Ќаптаѓай»

3. «Жаубасар»

4. «Бµрібай»

5. «Сиќым»

201. «Аќжол» ќай тайпаныњ ±раны:

1. Садыр

2. Ќыпшаќ

3. Албан

4. Жалайыр

5. Арѓын

202. Уаќ ±лысына жататын тайпаларды атањыз:

1. Шоѓа, сарман, байназар, жансары

2. Сары‰йсін, бєйдібек, суан, сіргелі

3. Шайкµз, алымбет, албан, масќор

4. Беріш, таз, есентемір, шеркеш

5. Ќарасерек, шекті, тµртќара

203. Єйгілі парсы тарихшысы Рашиден меркіттерді ќай тайпалардыњ ќатарына

жатќызады:

1. Керей

2. Арѓын

3. Оѓыз

4. Ќонырат

5. Жалайыр

204. Батыс Еуропа деректерінде ќыпшаќтарды ќалай атады:

1. «коман»

2. «ќызылќ±рт»

3. «кердері»

4. «ќаракесек»

5. «ысты»

205. Орыс деректерінде ќыпшаќтарды ќалай атады

1. «кумун»

2. «куман»

3. «половцы»

4. «каса»

5. «арганавты»

206. Венгрлер ќыпшаќтарды ќалай атаѓан

1. «хаза»

2. «куму»

3. «к‰н»

4. «кама»

5. «кунну»

207. Араб- парсы, моњѓол жєне т‰ркі тілдеріндегі деректерде «ќыпшаќ» сµзін ќандай

т‰рінде айтылады:

1. «ќифшаќ»

2. «хазар»

3. «к‰н»

4. «кумаг»

5. «кызыр»

208. Махм±д Ќашќаридыњ айтуынша ќыпшаќтардыњ рулыќ тайпалыќ одаѓына ќандай

рулар енді:

1. Ысыќ, табын, масќор, беріш

2. Иемак, с±вар, жете, бµрілі

3. Тоќсаба, сопа, беріш, шµмекей, алаѓа

4. Кун‰н, ќанѓар, ќарасаќал

5. Суан, иета, ќарабар, жерсаќ

209. XIII-ѓасырда Шыњѓысхан ±лы моњѓол патшалыѓыныњ тєуелді ‰лесі болѓан Жошы

±лысы ±замай-аќ µз алдына дербес мемлекетке айналды. Б±л мемлекет орыс

жылнамаларында ќалай аталды:

1. «Кунна ордасы»

2. «Кама ордасы»

3. «Усу-ну ордасы»

4. «Алтын орда»

5. «Аќ ордасы»

210. Ы. Алтынсарин патша µкіметініњ ж‰генсіз саясатына ќарсы болды. М±ны оныњ ќай газетке жариялаѓан маќалаларынан кµруге болады?

1. «Дала уалаяты»

2. «Ќазаќ»

3. «Айќап»

4. «Оренбурский листок»

5. «Дала»

211. 1886 ж. Ереженіњ негізгі µзегі не болды?

1. б‰кіл жер ќорын мемлекет меншігіне беру

2. мал шаруашылыѓын дамыту.

3. жеке меншік орнату.

4. ауыл шаруашылыѓын дамыту.

5. егіншілік кєсіпті дамыту.

212. Т‰ркістан µлкесін басќару туралы ереже ќай жылы шыќты?

1. 1868 ж.2 маусым.

2. 1867 ж.2 маусым.

3. 1880 ж. 2 маусым.

4. 1886 ж. 2 маусым.

5. 1892 ж. 2 маусым.

213. Ќазан университетініњ медицина факультетін бітіріп шыќќан алѓашќы дєрігер

1. М. Шомбалов

2. Є. Алдияров

3. Н.Ипмаѓамбетов

4. М. Карабаев

5. Ж. Аќбаев

214. ХХ ѓ. басында «Ќазаќ» апталыќ газетініњ редакторы?

1. Абай

2. М. Дулатов

3. А. Байт±рсынов

4. Ш. Ќ±дайберді±лы

5. Бабатаев

215. Шыњѓысхан шыќќан боржігін руы ќалай деп аталды.

1. Алтын ±рпаќ

2. К‰міс ±рпаѓы

3. Гаухар тас ±рпаѓы

4. Темір ±рпаќ

5. Ќола ±рпаќ

216. Жалпы ќазаќ ќауымы жєне оныњ ќ±рамына ќосылѓан ру тайпалар µз ішінен

ќанша ж‰зге жіктеледі.

1. ж‰зге жіктелмеген

2. екі

3. ‰ш

4. тµрт

5. бес

217. Ж‰здердіњ ќ±рылуына негіз болѓан нєрсе:

1. жеке рулар мен тайпалардыњ тайпалыќ одаќтарѓа бірігуі

2. жеке рулардыњ єскери топ ќ±руы

3. жоњѓар феодалдарыныњ ќазаќ жеріне жорыќ жасауы

4. жеке тайпалардыњ жоњѓар билеушілеріне баѓынуы

5. негіз болѓан жоќ.

218. Алшын одаѓын ±йтќы еткен ќандай ж‰з.

1. ±лы ж‰з

2. кіші ж‰з

3. орта ж‰з

4. алшын одаѓы ж‰зге жіктелмеген

5. д±рыс жауабы жоќ

219. Кіші ж‰з тайпаларыныњ ќыстаулары мына территорияда болды:

1. Балќаш кµлініњ оњт‰стігі, Іле µзенінен Сырдарияѓа дейінгі µњір

2. Сырдарияныњ тµменгі жаѓында, Оралдыњ аяѓында, Ырѓыз µзені мен Торѓай

µзенініњ ќосылѓан жерінде

3. Прид, Днестр µзендері, Балќаш ќ±мы

4. Жетісудіњ солт‰стік жаѓы

5. Сырдария, Ќаратау, Мойынќ±м µњірінде

220. ХХ ѓ. басында халыќ арасында білім беру негізінде ќандай саясат ж‰ргізілді?

1. орыстандыру

2. сауаттандыру

3. ±жымдастыру

4. сауатсыздандыру

5. білім беру

221. Єулиеата уезінде «Ќазаќ жастарыныњ революциялыќ одаѓы» деген революциялыќ іс ќимыл басќармасын ±йымдастырѓан кім?

1. М.Тынышбаев.

2. Т.Р±сќ±лов

3. А.Байтурсынов

4. Ж.Аймауытов

5. Ш.Уалиханов

222. Ќазаќстанда 1886 жылѓы " Ережеге" сай ќ±рылѓан тµменгі сот -

1. билер соты

2. ќазылар соты

3. тµтенше

4. халыќ соты

5. империялыќ сот

223. 1870-1882 ж.ж. Ташкентте ќай газет шыѓып т±рды?

1. " Т‰ркістан уєлаяты"

2. " Ќазаќ"

3. " Жас алаш"

4. " Айќап"

5. Берілген жауаптыњ барлыѓы д±рыс.

224. Ш. Уєлихановтыњ айтуы бойынша, ќазаќ тарихы ‰шін Геродот дањќына лайыќ ењбек сіњірген белгілі тарихшы жєне мемлекет ќайраткері?

1. Затаевич

2. М. Сералин

3. А.И. Левшин

4. Є. Бµкейхонов

5. 2-3 жауап

225. Талантты аќын, композитор-єнші Аќансері Ќорамса±лы ќай жылдары µмір с‰рген?

1. 1845-1904 ж.ж.

2. 1841-1914 ж.ж.

3. 1843-1913 ж.ж.

4. 1835-1929ж.ж.

5. 1806-1879 ж.ж.

226. Ќ±рманѓазы Саѓырбай±лыныњ Каспий µњірінде болѓан су тасќыныныњ халыќтыњ азап шегуі бейнеленген к‰йі -

1. «Кµбік шашќан»

2. «Балбырауын»

3. «Сарыарќа»

4. «Ќоњыр ќаз»

5. «Жігер»

227. ХІХ ѓ. єдебиетімізде халыќќа «Шал аќын» атымен белгілі аќын кім?

1. Тілеуке Ќ±леке±лы

2. Ќазтуѓан

3. Аќансері Ќорамса±лы

4. Шалкиіз жырау

5. Доспамбет жырау

228. Арѓын ±лысы ішінде тµрт сопы:

1. Сары сопы, ќара сопы, аќ сопы, тањбы сопы

2. Ќоњыр сопы, аќ сопы, кµк сопы, ќара сопы

3. Жасыл сопы, ќоњыр сопы, кµк сопы

4. Ќызыл сопы, жасыл сопы, кµк сопы

5. Ќоњыр сопы, кµк сопы, жасыл сопы, ќызыл сопы

229. Шыњѓысхан шыќќан боржігін руы ќалай деп аталды.

1. Алтын ±рпаќ

2. К‰міс ±рпаѓы

3. Гаухар тас ±рпаѓы

4. Темір ±рпаќ

5. Ќола ±рпаќ

230. Жалпы ќазаќ ќауымы жєне оныњ ќ±рамына ќосылѓан ру тайпалар µз ішінен

ќанша ж‰зге жіктеледі.

1. ж‰зге жіктелмеген

2. екі

3. ‰ш

4. тµрт

5. бес

231. Ж‰здердіњ ќ±рылуына негіз болѓан нєрсе:

1. жеке рулар мен тайпалардыњ тайпалыќ одаќтарѓа бірігуі

2. жеке рулардыњ єскери топ ќ±руы

3. жоњѓар феодалдарыныњ ќазаќ жеріне жорыќ жасауы

4. жеке тайпалардыњ жоњѓар билеушілеріне баѓынуы

5. негіз болѓан жоќ

232. Алшын одаѓын ±йтќы еткен ќандай ж‰з.

1. ±лы ж‰з

2. кіші ж‰з

3. орта ж‰з

4. алшын одаѓы ж‰зге жіктелмеген

5. ќ±рама

233. Кіші ж‰з тайпаларыныњ ќыстаулары мына территорияда болды:

1. Балќаш кµлініњ оњт‰стігі, Іле µзенінен Сырдарияѓа дейінгі µњір

2. Сырдарияныњ тµменгі жаѓында, Оралдыњ аяѓында, Ырѓыз µзені мен Торѓай

µзенініњ ќосылѓан жерінде

3. Прид, Днестр µзендері, Балќаш ќ±мы

4. Жетісудіњ солт‰стік жаѓы

5. Сырдария, Ќаратау, Мойынќ±м µњірінде

234. Жалпы кіші ж‰з ќазаќтары ќандай бірт±тас атпен аталады.

1. Алшын

2. ‡йсін

3. Ќањлы

4. Ќарлыќ

5. Шекті

235. Кіші ж‰здегі Жетірудыњ бірі:

1. Кердері

2. Шекті

3. Ќара кесек

4. Адай

5. Албан

236. «Кµбік шашќан" к‰йініњ авторы.

1. С‰йінбай.

2. Д.Н‰рпейісова.

3. Дєулеткерей.

4. Ќ±рманѓазы.

5. Біржан сал.

237. ХІХ ѓ. аяѓы мен ХХ ѓ. басында артыќ жерлерді аныќтап, оларды ќоныс аударушылардыњ ќорына тіркеу ‰шін Ф. Щербинаныњ экспедициясы ±йымдастырылѓан болатын. Б±л шараѓа кім ќатысты?

1. Х. Досм±хамедов

2. Є. Бµкейханов

3. М. Тынышпаев

4. А. Ермеков

5. Т. Р±сќ±лов

238. " Оян, ќазаќ! " шыѓармасыныњ авторы кім?

1. М. Дулатов

2. Ш. Ќ±дайбердиев

3. С.Торайѓыров

4. А. Байт±рсынов

5. В.Татищев

239. Ќауымдастыќпен байланысын ‰зіп жер µњдеумен айналысќан немесе мерзімді ж±мысќа жалданѓан кедей шаруалар ќалай аталды?

1. Байѓ±с

2. Жатаќ

3. Кедей

4. Егінші

5. Шаруа

240. Уаќытша ‰кіметтіњ " 1916 ж. Ќырѓыз толќуларынан жєбір кµрген Жетісу облысыныњ орыстары мен жат жерлік халыќтарына кµмек ретінде ќазынадан 11 150 мыњ рубль беру туралы " ќаулысына сєйкес мынадай б±йрыќ берілді:

1. Ќытайдан ќайтып келген ќазаќтарѓа шањыраќ басына 100 рубль, ал орыс халќына - к‰йреген шаруашылыќќа 500 рубль беру.

2. Орыс халќына 100 рубльден, ќайтып келген ќазаќтарѓа 500 рубльден беру.

3. Ќайтып келген ќазаќтардыњ єр шањыраѓына 100 рубльден, ал орыс халќына ќираѓан шаруашылыќтарына 500 рубльден жєне оѓан ќосымша µртенген аулалары ‰шін 500 рубльден беру.

4. Орыс халќыныњ ќираѓан аулаларына 100 рубльден, ал ќазаќтарѓа 500 рубль ќираѓан шаруашылыќтарына жєне 500 рубль µртеген ‰йлері ‰шін беру.

5. Мањѓолдан ќайтып келген ќазаќтарѓа шањыраќ басына 500 рубль, ал орыс халќына 1000 рубльден беру.

241. 1916 ж. Кµтерілістіњ алѓашќы ошаѓы -

1. Жетісу

2. Торѓай даласы болды.

3. Аќмола даласы болды.

4. Сырдария бойындаѓы далалар.

5. Аќтµбе

242. " Алаш партиясыныњ м‰шелері кµрсетілген логикалыќ ќатарѓа кірмейтін фамилияны кµрсетіњіз:

1. А. Бµкейханов

2. А. Байт±рсынов

3. С. Сейфулин

4. Х. Досм±хамедов

5. Т. Р±сќылов

243. 1915-1916 ж.ж. Ќазаќ интелегенциясы " Ќазаќ" газеті беттерінде ќазаќтардыњ 1 Д‰ниеж‰зілік соѓысќа ќатысуы жайлы ќандай пікірлер білдірді?

1. Атты єскерден єскери бµлімдер ќ±ру.

2. Майдандаѓы ќара ж±мысќа тарту.

3. Єскери ќоймалар мен базаларда ќара ж±мысшы ретінде.

4. Жаяу єскер ретінде.

5. Акоп ќазуѓа.

244. 1867-1868 ж.ж. реформаныњ отаршыл сипатына ќарсы Ќазаќстанныњ ќай облысында кµтеріліс толќулар болды?

1. Орал мен Торѓайда

2. Ќостанайда

3. Жетісу мен Оралда

4. Ќызылордада

5. Жетісу мен Аќтауда

245. Шежіре бойынша кіші ж‰з рулыќ бірлестіктері:

1. торыбай, сарыбай, келдібай

2. жанарыс, бекарыс

3. Єлім±лы, Бай±лы, жетіру

4. шµмен, кµнек, тоќа

5. алты µтебай, ќожагелді, єлдебір

246. 1837-1847 ж.ж. кµтерілістегі Кенесарыныњ сенімді ізбасары кім еді?

1. Иман батыр

2. Бапай батыр

3. Аѓыбай батыр

4. Б±ќар батыр

5. Бейсен батыр

247. Кіші ж‰з ќ±рамындаѓы Єлім±лыныњ ќанша атасы бар.

1. он ‰ш ата

2. тµрт ата

3. тоѓыз ата

4. бес ата

5. алты ата

248. ХІХ ѓ. ІІ жартысындаѓы Ќазаќстанныњ ќоѓамдыќ µміріндегі ерекшеліктерді атањыз?

1. Ќазаќстанѓа азаттыќ ќозѓалыс µкілдерініњ келуі

2. Жер аударылѓан революционерлердіњ кµптеп келуі

3. Оќу аѓарту ісініњ дамуы

4. Ѓылыми ќоѓамдардыњ ќ±рылуы

5. Берілген жауаптардыњ бєрі д±рыс

249. Кµтеш аќын ќай ѓасырда µмір с‰рген?

1. XVIII ѓ.

2. XVII ѓ.

3. XVI ѓ.

4. XX ѓ.

5. XIX ѓ.

250. Ахмет Байт±рсынов ќай жылдары Орынборда т±рды?

1. 1907-1910 ж.ж.

2. 1910-1914 ж.ж.

3. 1910-1917 ж.ж.

4. 1912-1918 ж.ж.

5. 1911-1915 ж.ж.

251. Танымал болѓан " Адай", " Сарыарќа", " Балбырауын" к‰йлерініњ авторы?

1. Бекболат Тлеухан

2. Дєулеткерей Шыѓай±лы

3. Дина Н‰рпейісова

4. Ыќылас Д‰кен±лы

5. Ќ±рманѓазы Саѓырбай±лы

252. 1916 ж. ±лт-азаттыќ ќозѓалыстыњ ќамтыѓан жерлері:

1. Торѓай облысы

2. Жетісу

3. Семей облысы

4. Аќмола облысы

5. Б‰кіл Ќазаќстан

253. 1881 ж. Петербург келісімініњ Ќазаќстанѓа ќандай ќатысы болды?

1. Ќытайдыњ Ќазаќстанѓа жорыѓы тоќтатылды

2. Ресей мен Ќытайдыњ Ќазаќстан арќылы сауда байланысыныњ дамуына жол ашылды

3. Ресей Ќазаќстанныњ бір бµлігін Ќытайѓа беруге келісім берді

4. Ќытайлыќтардыњ Ќазаќстанѓа емін-еркін келуіне р±ќсат етілді

5. Ресей мен Ќытай аѓылшындарѓа ќарсы Ќазаќстанды біріккен єскер ±стауѓа келісті

254. Алтын Орда мемлекетіндегі керейлердіњ ќонысы.

1. Аќ Орда

2. Сібір хандыѓы

3. Моѓолстан

4. Мєуреннахр

5. Ноѓай ордасы

255. ХІХ ѓ. 2 ж. К‰йші-композитор, ќобызшы -

1. Ќорќыт

2. Аќансері Ќорамса±лы

3. Жая М±са

4. Ыќылас Д‰кен±лы

5. Дєулеткерей Шыѓай±лы

256. Аспаптыќ музыка µнерініњ алыбы, аса кµрнекті к‰йші Ќ±рманѓазыныњ ќанша к‰йі бізге жетті?

1. 40

2. 60

3. 80

4. 20

5. 75

257. Аќын-импровизаторлардыњ сайысы:

1. К‰рес

2. Айт

3. Айтыс

4. К‰йші

5. Кµкпар

258. Аќан сері Ќорамса±лыныњ ашу-ызаѓа, ‰міт сезімге толы µлењі?

1. Ќоњыр

2. Ќ±лагер

3. Тартыс

4. Желдірме

5. Хаулау

259. " Зар заман" терминін єдебиетте алѓаш ќолданысќа енгізген кім?

1. Абай

2. Жаяу М±са

3. Тєттімбет

4. Б. Майлин

5. М.Єуезов

260. Кіші ж‰зге кіретін тайпалар:

1. ‰йсіндер, албандар.

2. ќыпшаќтар, дулаттар.

3. наймандар, арѓындар.

4. адай, ќаракесек, жаѓалбайлы

5. керейлер, жалайырлар.

261. Ќазаќстанда ењ алѓашќы пайда болѓан тайпалыќ одаќтар ќалай аталды:

1. ѓ±ндар;

2. ‰йсіндер;

3. ќањлылар;

4. саќтар;

5. т‰ркілер.

262. Єлім±лы, бай±лы, жетіру ќай ж‰зге жатады.

1. ¦лы

2. Орта

3. Кіші

4. ‡лкен

5. Орталыќ

263. Орта ж‰зге ќандай тайпалар жатады.

1. арѓын, найман

2. ‰йсін, кањлы

3. жетіру, алім±лы

4. шекті, алшын

5. шекті, кањлы

264. VI-XII ѓѓ. ќамтитын кезењ Ќазаќстан тарихында ќандай атпен ќалды:

1. Т‰рік кезењі

2. Араб кезењі

3. Моњѓол кезењі

4. Ќыпшаќ кезењі

5. Ќарл±ќ кезењі

265. Ќазаќ халќыныњ ќалыптаса бастауы ќай ѓасырдан басталады:

1. VII-IX ѓѓ;

2. XIV-XV ѓѓ;

3. Б.э.д II-I мыњ жыл;

4. III-IV ѓѓ;

5. Б.з. ІІ ѓ.

266. ХІХ ѓ. ІІ жартысында Ќазаќстандаѓы оќу-аѓарту ісініњ дамуына не кедергі болды?

1. Ќаржыныњ аздыѓы

2. Білімді ±стаздардыњ жетіспеуі

3. ¦стаздардыњ жалаќысыныњ аздыѓы

4. Оќу ќ±ралдарыныњ жетіспеуі

5. Жоѓарыдаѓылардыњ барлыѓы

267. Ќазаќстан ѓалымдары арѓын этнонимін кімдермен байланыстырады.

1. Т‰ріктер

2. Ѓ±ндар

3. ‡йсіндер

4. Ќањлылар

5. Саќтар

268. Арѓындардыњ мекен ету территориясы.

1. Солт‰стік Шыѓыс Ќазаќстан

2. Торѓайдан Шыѓысы Алтайѓа дейін

3. Жоњѓар Алатауы, Алакµл мањы

4. Торѓайдыњ шыѓысынан Солт‰стік Ќазаќстанѓа дейін

5. Сырдарияныњ орта аѓысы

269. Абайдыњ сана-сезімін кењейтуге орыстыњ ќай интелегент µкілі єсер етті?

1. Потанин

2. Герцен

3. Достаевский

4. Бестужев

5. Толстой

270. Моѓолстан мемлекетініњ басым бµлігін ќандай тайпа ќ±рады.

1. ќоњырат

2. дулат

3. ноѓай

4. адай

5. найман

271. ¦лы ж‰здегі саны кµп тайпа.

1. Арѓын

2. Адай

3. Дулат

4. Ќоњырат

5. Керей

272. Орта ж‰здегі саны кµп тайпа.

1. найман

2. арѓын

3. керей

4. ќыпшаќ

5. уаќ

273. Кіші Ж‰з Бай±лы бірлестігіне жататын тайпа:

1. Адай

2. Тµртќара

3. Кете

4. Тараќты

5. Ќоњырат

274. Кіші Ж‰з Єлім±лына жататын тайпа:

1. Адай

2. Тµртќара

3. Кете

4. Тараќты

5. Ќоњырат

275. Кіші Ж‰з Жеті руѓа жататын тайпа:

1. Адай

2. Тµртќара

3. Кете

4. Тараќты

5. Жаѓалбайлы

276. Кіші Ж‰з Бай±лы ќанша тайпадан т±рады.

1. 12

2. 6

3. 7

4. 11

5. 3

277. ХІХ ѓ.ІІ жартысында Ќазаќстандаѓы т±њѓыш ќоѓамдыќ кітапхана ќай ќалада ашылды?

1. Аќмолада

2. Ќазалыда

3. Шымкетте

4. Семейде

5. Єулиеатада

278. Ихтаны иемденушілер.

1. ихтадар

2. беклербек

3. сюбашы

4. горхан

5. уєзір

279. Оѓыз мемлекеті ќай ѓасырларда µмір с‰рді.

1. Х-ХІІ ѓасырдыњ аяѓы

2. ІХ-ХІ ѓасырдыњ басы

3. XI-XIII ѓасырдыњ басы

4. XII-XIII ѓасырдыњ аяѓы

5. Х-ХІV ѓасырдыњ ортасы

280. «Олардыњ жерініњ климаты ќоњыржай. Ќараѓай, шілік, бетеге кµп µседі.

Халќыныњ саны 600 мыњ адам немесе 120 мыњ ‰й...» деген ќытай жазба деректері