Бұйрық райы етістігі

ا ل ج َ م ْ ع кө пше	ا ل م ُ ث ن ّ َ ى екеулік	ا ل م ُ ف ْ ر َ د жекеше
ا ِ ف ْ ع ِ ل ُ و ا істең дер	ا ِ ف ْ ع ِ ل ا екеуің істең дер	ا ِ ف ْ ع ِ ل ْ істе	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т.	ا ل م ُ خ َ ا ط َ ب 2 жақ
ا ِ ف ْ ع ِ ل ْ ن َ істең дер	ا ِ ف ْ ع ِ ل ا екеуің істең дер	ا ِ ف ْ ع ِ ل ِ ي істе	ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.

Бұ йрық райындағ ы етістік келесідей жасалады:

1 – ا ل م خ ا ط ب етістігі ا ل ج َ ز ْ م септеуіне қ ойылады. Яғ ни егер ол жеке тү рде болса, онда соң ғ ы ә рібінің ү стіне сукун қ ойылады. Ал егер ол екеулік, кө пше тү рде немесе ә йел тектің екінші жаң ындағ ы жеке тү рінде болса, онда ол ا ل ج َ ز ْ م септеуіне «ا ن ِ», «و ن َ», «ي ن َ» жалғ ауларында «ن» ә рібі алып тасталады:

ت َ ض ْ ر ِ ب ُ à ت َ ض ْ ر ِ ب ْ

ت َ ض ْ ر ِ ب ُ و ن َ à ت َ ض ْ ر ِ ب ُ و ا

2 – «ت ا ء» осы шақ сө з алды қ осымшасы алып тасталады, мысал:

ت َ ض ْ ر ِ ب ْ à ض ْ ر ِ ب ْ

ت َ ض ْ ر ِ ب ُ و ا à ض ْ ر ِ ب ُ و ا

3 – Етістіктің алдына хамза-уә слді қ осамыз, ө йткені араб тіліндегі сө здер сукунге басталмайды.

ض ْ ر ِ ب ْ à ا ض ْ ر ِ ب ْ

ض ْ ر ِ ب ُ و ا à ا ض ْ ر ِ ب ُ و ا

Хамза-уә слді дауыстау етістіктің орта тү бірлі, яғ ни «ع»ә рібінің харакатына байланысты болады. Егер осы шақ етістігінің «ع» ә рібі касра немесе фатха харакатына ие болса, онда жасалатын ا ل أ م ر етістігінің алдына касра харакаты бар хамза «ا ِ» қ ойылады. Мысалы:

ت َ ض ْ ر ِ ب ُ à ت َ ض ْ ر ِ ب ْ à ض ْ ر ِ ب ْ à ا ِ ض ْ ر ِ ب ْ (ұ р);

Егер осы шақ етістігінің «ع» ә рібі дамма харакатты болса, онда жасалатын амр етістігінің алдына дамма харакаты бар хамза «ا ُ» қ ойылады. Мысалы:

ت َ ك ْ ت ُ ب ُ à ت َ ك ْ ت ُ ب ْ à ك ْ ت ُ ب ْ à ا ُ ك ْ ت ُ ب ْ (жаз).

Ү й тапсырмасы:

Кестені қ азақ тіліндегі мә тінсіз жылдамдық қ а жаттау жә не онда: ض ر ب ، س ر ق етістіктерін жазба тү рде септеп шығ у.

ا ل ج َ ح ْ د (م ع ل و م)

Ө ткен шақ ты теріске шығ ару (негізгі етіс)

ا ل ج َ م ْ ع кө пше	ا ل م ُ ث ن ّ َ ى екеулік	ا ل م ُ ف ْ ر َ د жекеше
ل م ي َ ف ْ ع ِ ل ُ و ا Олар істемеді ل م ي َ ف ْ ع ِ ل ْ ن َ Олар істемеді	ل م ي َ ف ْ ع ِ ل ا Олар екеуі істемеді ل م ت َ ف ْ ع ِ ل ا Олар екеуі істемеді	ل م ي َ ف ْ ع ِ ل ْ Ол істемеді ل م ت َ ف ْ ع ِ ل ْ Ол істемеді	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل غ َ ا ئ ِ ب 3 жақ
ل م ت َ ف ْ ع ِ ل ُ و ا Сендер істемедің дер ل م ت َ ف ْ ع ِ ل ْ ن َ Сендер істемедің дер	ل م ت َ ف ْ ع ِ ل ا Сен екеуің істемедің дер ل م ت َ ف ْ ع ِ ل ا Сен екеуің істемедің дер	ل م ت َ ف ْ ع ِ ل ْ Сен істемедің ل م ت َ ف ْ ع ِ ل ِ ي Сен істемедің	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ خ َ ا ط َ ب 2 жақ
ل م ن َ ف ْ ع ِ ل ْ Біз істемедік	-----	ل م أ َ ف ْ ع ِ ل ْ Мен істемедім	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ ت َ ك َ ل ّ ِ م 1 жақ

Ү й тапсырмасы:

ا ل ج َ ح ْ د (م ج ه و ل)

Ө ткен шақ ты теріске шығ ару (ырық сыз етіс)

ا ل ج َ م ْ ع кө пше	ا ل م ُ ث ن ّ َ ى екеулік	ا ل م ُ ف ْ ر َ د жекеше
ل م ي ُ ف ْ ع َ ل ُ و ا Оларды істемеді ل م ي ُ ف ْ ع َ ل ْ ن َ Оларды істемеді	ل َ م ْ ي ُ ف ْ ع َ ل ا Ол екеуін істемеді ل م ت ُ ف ْ ع َ ل ا Ол екеуін істемеді	ل َ م ْ ي ُ ف ْ ع َ ل ْ Оны істемеді ل م ت ُ ف ْ ع َ ل ْ Оны істемеді	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل غ َ ا ئ ِ ب 3 жақ
ل م ت ُ ف ْ ع َ ل ُ و ا Сендерді істемеді ل م ت ُ ف ْ ع َ ل ْ ن َ Сендерді істемеді	ل م ت ُ ف ْ ع َ ل ا Сен екеуің ді істемеді ل م ت ُ ف ْ ع َ ل ا Сен екеуің ді істемеді	ل َ م ْ ت ُ ف ْ ع َ ل ْ Сені істемеді ل م ت ُ ف ْ ع َ ل ِ ي Сені істемеді	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ خ َ ا ط َ ب 2 жақ
ل م ن ُ ف ْ ع َ ل ْ Бізді істемеді	-----	ل َ م ْ أ ُ ف ْ ع َ ل ْ Мені істемеді	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ ت َ ك َ ل ّ ِ م 1 жақ

Ү й тапсырмасы:

ا ل ن ّ َ ف ِ ى (م ع ل و م)

Осы шақ ты теріске шығ ару (негізгі етіс)

ا ل ج َ م ْ ع кө пше	ا ل م ُ ث ن ّ َ ى екеулік	ا ل م ُ ف ْ ر َ د жекеше
ل ا ي َ ف ْ ع ِ ل و ن َ Олар істеп жатқ ан жоқ ل ا ي َ ف ْ ع ِ ل ْ ن َ Олар істеп жатқ ан жоқ	ل ا ي َ ف ْ ع ِ ل ا ن ِ Ол екеуі істеп жатқ ан жоқ ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ا ن ِ Ол екеуі істеп жатқ ан жоқ	ل ا ي َ ف ْ ع ِ ل ُ Ол істеп жатқ ан жоқ ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ُ Ол істеп жатқ ан жоқ	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل غ َ ا ئ ِ ب 3 жақ
ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل و ن َ Сендер істеп жатқ ан жоқ сың дар ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ْ ن َ Сендер істеп жатқ ан жоқ сың дар	ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ا ن ِ Сен екеуің істеп жатқ ан жоқ сың дар ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ا ن ِ Сен екеуің істеп жатқ ан жоқ сың дар	ل ا ت َ ف ْ ع َ ل ُ Сен істеп жатқ ан жоқ сын ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ي ن َ Сен істеп жатқ ан жоқ сын	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ خ َ ا ط َ ب 2 жақ
ل ا ن َ ف ْ ع ِ ل ُ Біз істеп жатқ ан жоқ пыз	-----	ل ا أ َ ف ْ ع ِ ل ُ Мен істеп жатқ ан жоқ пын	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ ت َ ك َ ل ّ ِ م 1 жақ

Ү й тапсырмасы:

ا ل ن ّ َ ف ِ ى (م ج ه و ل)

Осы шақ ты теріске шығ ару (ырық сыз етіс)

ا ل ج َ م ْ ع кө пше	ا ل م ُ ث ن ّ َ ى екеулік	ا ل م ُ ف ْ ر َ د жекеше
ل ا ي ُ ف ْ ع َ ل ُ و ن Оларды істеп жатқ ан жоқ ل ا ي ُ ف ْ ع َ ل ْ ن َ Оларды істеп жатқ ан жоқ	ل ا ي ُ ف ْ ع َ ل ا ن ِ Ол екеуін істеп жатқ ан жоқ ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ا ن ِ Ол екеуін істеп жатқ ан жоқ	ل ا ي ُ ف ْ ع َ ل ُ Оны істеп жатқ ан жоқ ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ُ Оны істеп жатқ ан жоқ	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل غ َ ا ئ ِ ب 3 жақ
ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل و ن َ Сендерді істеп жатқ ан жоқ ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ْ ن َ Сендерді істеп жатқ ан жоқ	ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ا ن ِ Сен екеуің ді істеп жатқ ан жоқ ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ا ن ِ Сен екеуің ді істеп жатқ ан жоқ	ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ُ Сені істеп жатқ ан жоқ ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ِ ي ن َ Сені істеп жатқ ан жоқ	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ خ َ ا ط َ ب 2 жақ
ل ا ن ُ ف ْ ع َ ل ُ Бізді істеп жатқ ан жоқ	-----	ل ا أ ُ ف ْ ع َ ل ُ Мені істеп жатқ ан жоқ	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ ت َ ك َ ل ّ ِ م 1 жақ

Ү й тапсырмасы:

أ م ر ا ل غ ا ئ ب (م ع ل و م)

Ү шінші жақ тың бұ йрық райы (негізгі етіс)

ا ل ج َ م ْ ع кө пше	ا ل م ُ ث ن ّ َ ى екеулік	ا ل م ُ ف ْ ر َ د жекеше
ل ِ ي َ ف ْ ع ِ ل ُ و ا Олар істесін ل ِ ي َ ف ْ ع ِ ل ْ ن َ Олар істесін	ل ِ ي َ ف ْ ع ِ ل ا Ол екеуі істесін ل ِ ت َ ف ْ ع ِ ل ا Ол екеуі істесін	ل ِ ي َ ف ْ ع ِ ل ْ Ол істесін ل ِ ت َ ف ْ ع ِ ل ْ Ол істесін	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل غ َ ا ئ ِ ب 3 жақ
ل ِ ن َ ف ْ ع ِ ل ْ Біз істейік	-----	ل ِ أ َ ف ْ ع ِ ل ْ Мен істейін	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ ت َ ك َ ل ّ ِ م 1 жақ

Ү й тапсырмасы:

أ م ر ا ل غ ا ئ ب (م ج ه و ل)

Ү шінші жақ тың бұ йрық райы (ырық сыз етіс)

ا ل ج َ م ْ ع кө пше	ا ل م ُ ث ن ّ َ ى екеулік	ا ل م ُ ف ْ ر َ د жекеше
ل ِ ي ُ ف ْ ع َ ل ُ و ا Оларды істесін ل ِ ي ُ ف ْ ع َ ل ْ ن َ Оларды істесін	ل ِ ي ُ ف ْ ع َ ل ا Ол екеуін істесін ل ت ُ ف ْ ع َ ل ا Ол екеуін істесін	ل ِ ي ُ ف ْ ع َ ل ْ Оны істесін ل ِ ت ُ ف ْ ع َ ل ْ Оны істесін	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل غ َ ا ئ ِ ب 3 жақ
ل ِ ت ُ ف ْ ع َ ل ُ و ا Сендерді істесін ل ِ ت ُ ف ْ ع َ ل ن َ Сендерді істесін	ل ِ ت ُ ف ْ ع َ ل ا Сен екеуің ді істесін ل ِ ت ُ ف ْ ع َ ل ا Сен екеуің ді істесін	ل ِ ت ُ ف ْ ع َ ل ْ Сені істесін ل ِ ت ُ ف ْ ع َ ل ِ ي Сені істесін	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ خ َ ا ط َ ب 2 жақ
ل ِ ن ُ ف ْ ع َ ل ْ Бізді істесін	-----	ل ِ أ ُ ف ْ ع َ ل ْ Мені істесін	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ ت َ ك َ ل ّ ِ م 1 жақ

Ү й тапсырмасы:

ا ل ن ه ى (م ع ل و م)

Осы шақ ты тыйым салу (негізгі етіс)

ا ل ج َ م ْ ع кө пше	ا ل م ُ ث ن ّ َ ى екеулік	ا ل م ُ ف ْ ر َ د жекеше
ل ا ي َ ف ْ ع ِ ل ُ و ا Олар істемесін ل ا ي َ ف ْ ع ِ ل ْ ن َ Олар істемесін	ل ا ي َ ف ْ ع ِ ل ا Ол екеуі істемесін ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ا Ол екеуі істемесін	ل ا ي َ ف ْ ع ِ ل ْ Ол істемесін ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ْ Ол істемесін	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل غ َ ا ئ ِ ب 3 жақ
ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ُ و ا Сендер істемең дер ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ْ ن َ Сендер істемең дер	ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ا Сен екеуің істемең дер ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ا Сен екеуің істемең дер	ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ْ Сен істеме ل ا ت َ ف ْ ع ِ ل ي Сен істеме	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ خ َ ا ط َ ب 2 жақ
ل ا ن َ ف ْ ع ِ ل ْ Біз істемейік	-----	ل ا أ َ ف ْ ع ِ ل ْ Мен істемейін	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ ت َ ك َ ل ّ ِ م 1 жақ

Ү й тапсырмасы:

ا ل ن َ ه ى (م ج ه و ل)

Осы шақ ты тыйым салу (ырық сыз етіс)

ا ل ج َ م ْ ع кө пше	ا ل م ُ ث ن ّ َ ى екеулік	ا ل م ُ ف ْ ر َ د жекеше
ل ا ي ُ ف ْ ع َ ل ُ و ا Оларды істемесін ل ا ي ُ ف ْ ع َ ل ْ ن َ Оларды істемесін	ل ا ي ُ ف ْ ع َ ل ا Ол екеуін істемесін ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ا Ол екеуін істемесін	ل ا ي ُ ف ع َ ل ْ Оны істемесін ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ْ Оны істемесін	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل غ َ ا ئ ِ ب 3 жақ
ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل و ا Сендерді істемесін ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ْ ن َ Сендерді істемесін	ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ا Сен екеуің ді істемесін ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ا Сен екеуің ді істемесін	ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ْ Сені істемесін ل ا ت ُ ف ْ ع َ ل ِ ي Сені істемесін	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ خ َ ا ط َ ب 2 жақ
ل ا ن ُ ف ْ ع َ ل ْ Бізді істемесін	----	ل ا أ ُ ف ْ ع َ ل ْ Мені істемесін	ا ل م ُ ذ َ ك ّ َ ر ер. т. ا ل م ُ ؤ َ ن ّ ً ث ә йел т.	ا ل م ُ ت َ ك َ ل ّ ِ م 1 жақ

Ү й тапсырмасы:

ا س م ا ل م َ ك ا ن و ا ل ز َ م ا ن

<== предыдущая лекция	\|	следующая лекция ==>
ЕВГЕНИКА - ….	\|	Иерархия структур природы. Макро-, микро-, мегамир

Поделиться с друзьями:

mylektsii.su - Мои Лекции - 2015-2025 год. (0.012 сек.)Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав Пожаловаться на материал