Сүйек сынған, шыққан, соғып алған және буын аралығы созылған кездегі алғашқы көмек

Сү йек сынғ ан, шық қ ан, буын аралығ ы созылғ ан жә не басқ а жарақ аттар алғ ан кезде зардап шегуші, дененің зақ ымданғ ан жерінің қ алпын ауыстыру кезінде тез кү шейетін қ атты ауыруды сезеді. Кейде аяқ -қ олдың дұ рыс ө з орнында жә не (сынғ ан кезде) ө згеше қ алыпта майысып жатқ аны кө зге бірден тү седі.

Сү йектің сынуының ашық (қ ан кетуді тоқ татқ аннан жә не стерилденген таң ғ ышты салғ аннан кейін) жә не жабық тү рінде алғ ашқ ы кө мек кө рсету кезіндегі ең бастысы зақ ымданғ ан аяқ -қ олды иммобилизациялау (тыныштық ты қ амтамасыз ету) болып табылады. Бұ л ауыруды азайтады жә не сү йек сынық тарының одан ә рі жылжуын болдырмайды. Иммобилизациялау ү шін дайын таң ғ ыш қ алақ тарды, сондай-ақ таяқ ты, тақ тайды, сызғ ышты, фанераның бө лігін жә не сол сияқ тыларды пайдаланады.

Жабық сынық кезінде зардап шегушінің киімін шешпей – таң ғ ыш таяқ ты оның сыртынан салуғ а болады.

Жарақ аттанғ ан жерге ауырғ анды тө мендету ү шін «суық» (мұ з, қ ар салынғ ан суық су қ ұ йылғ ан резең ке қ апшық ты, суық таң ғ ышты) басады.

Басты зақ ымдау

Қ ұ лау, бірнә рсеге соғ у кезінде бас сү йектің сынуы (оның белгілері: қ ұ лақ тан жә не ауыздан қ ан кету, ессіз болу) немесе мидың шайқ алуы (белгілері: бастың ауруы, жү рек айну, қ ұ су, есін жоғ алту) мү мкін.

Мұ ндай кезде кө рсетілетін алғ ашқ ы кө мектің тү рлері болып: зардап шегушіні арқ асына жатқ ызу, басына (жарақ ат алғ ан кезде - стерилденген) қ атты таң ғ ыш тағ у жә не «суық» басу, дә рігер келгенге дейін тыныштық ты қ амтамасыз ету табылады.

Ессіз жатқ ан зардап шегушінің қ ұ суы мү мкін. Мұ ндай жағ дайда оның басын сол жақ қ а бұ ру керек. Сондай-ақ, тілдің артқ а кетуіне байланысты тұ ншығ уы мү мкін. Бұ л жағ дайда зардап шегушінің астың ғ ы жағ ын алдығ а қ арай тарту қ ажет жә не оны осы қ алыпта қ олдан дем алдырғ ан кездегідей ұ стап тұ рады.

Омыртқ аның зақ ымдануы

Оның белгілері: омыртқ аның қ атты ауруы, ең кеюге жә не бұ рылуғ а мү мкіндіктің болмауы. Кө рсетілетін алғ ашқ ы кө мек: абайлап, зардап шеккенді орнынан кө термей, оның арқ асына жалпақ тақ тайды, алынғ ан есікті салып немесе зардап шегушінің денесін бетімен жерге қ аратып, ауысу кезінде жұ лынның зақ ымдануын болдырмау ү шін оның денесінің иілмеуін қ адағ алайды. Сондай-ақ оны тақ тай ү стіне салып немесе бетімен жерге қ аратып тасымалдайды.

Жамбас сү йектердің сынуы

Оның белгілері: жамбасты ұ стағ ан кезде ауырғ анды сезіну, шабының, қ ұ йымшақ сү йек жанының ауруы, аяқ ты тү зу кө тере алмау. Кө рсетілетін кө мектің тү рлері мыналар: зардап шегушінің арқ асына тақ тай салып, оны «бақ аша» қ алыпта жатқ ызып, яғ ни оның тізесін бү гу жә не аяқ тарын екі жақ қ а салу, ал табандарын бірге жылжытып, тізелерінің астына киімнен жасалғ ан жұ мсақ жастық қ ою керек. Зардап шегушіні (ішкі органдардың зақ ымдануын болдырмау ү шін) екі жағ ына бұ руғ а, отырғ ызуғ а жә не аяғ ына тұ рғ ызуғ а рұ қ сат етілмейді.