Ндірісті баҚылау жӘне автоматтандыру

Ө ндірісті ұ йымдастыру барысында туындайтын экономикалық жә не ә леуметтік мә селелерді сә тті шешудегі негізгі факторлардың бірі ө ндірістік ү дерісті автоматтандыру мен механизациялау болып табылады.

Қ азіргі таң да техникалық ілгерілеу автоматтандырудың ү зіліссіз ө суімен сипатталады. Қ азіргі таң да жеке баптаулар мен агрегаттарды автоматтандырудан кешенді автоматтандыру мен автомат цехтар мен зауыттар - ө ндірістік мә дениетті максималды тү рде арттыруды қ амтамасыз ететін автоматтар қ ұ руғ а ауысып келеді.

Химия-фармацевтік ө неркә сіпте кешенді автоматтандыру мен механизациялауғ а ү лкен назар аударылады. Бұ л техникалық ү дерістердің кү рделілігі мен жоғ ары орындалу жылдамдығ ымен, сонымен қ атар олардың тә ртіп бұ зуғ а жоғ ары сезімталдығ ымен, жұ мыс жағ дайларының қ ауіптілігімен, ө ндірілетін заттар мен материалдардың жарылысқ а жә не ө ртке қ ауіптілігімен тү сіндіріледі.

Автоматтандыру ө ндіріс тиімділігінің негізгі кө рсеткіштерінің артуына ә келеді: мө лшердің артуы, сапаның артуы жә не шығ арылатын ө німнің ө зіндік қ ұ нының тө мендеуі, ең бек ө німділігінің артуы.

Реттеудің автоматты жү йелерін (РАЖ) келесі қ ұ рылым бойынша қ ұ ру керек:

1. Бастапқ ы ө лшеу тү рлендіргіші;

2. Аралық тү рлендіргіш;

3. Қ осымша қ ұ рал;

4. Реттегіш (тетігі бар реттеуші блок);

5. Жедел басқ ару қ ұ рылғ ысы;

6. Орындау механизмі жә не реттеуші орган.

Алдымен ағ ымдағ ы мә ндерінің белгілі болуы технологиялық ү дерісті бастауды, жө ндеуді жә не жү ргізуді жең ілдететін параметрлер тексеріледі. Мұ ндай параметрлер қ атарына барлық реттелетін шамалар, реттелмейтін ішкі параметрлер, кө лемдері ө згерген кезде айтарлық тай ө згерістер болуы мү мкін кіріс жә не шығ ыс параметрлер жатады.

Ө згерісі технологиялық тә ртіптің ө рескел бұ зылуы мен тө тенше жағ дайларғ а ә келетін барлық параметрлерге дабыл жү йелері қ ойылады. Олардың қ атарына жұ мыс орны ауасындағ ы жарылысқ а қ ауіпті зат концентрациясы, сұ йық тық дең гейі, аспаптардағ ы қ ысым жә не т.б. жатады.

Осы себепті жауапты маң ызды параметрлер мен тиімділік кө рсеткіштерінің, сонымен қ атар ө німнің, жылу тасығ ыштардың тү суінің тоқ тауына дабыл жү йелерін қ ойғ ан жө н.

Ү дерісті басқ аруғ а қ атысатын автоматтандыру қ ұ ралдары техникалық тұ рғ ыдан сауатты жә не экономикалық тұ рғ ыдан дә лелді тү рде таң далуы керек.

Автоматтандырудың электр қ ұ ралдарын пайдаланғ ан дұ рыс.

Гидравликалық автомат қ ұ ралдары шектелген ә рекет шең берімен жә не ү лкен габаритті ө лшемдерімен сипатталады, сондық тан оларды ү лкен қ уатты орындау механизмдерін пайдалану керек болғ анда ғ ана қ олдануғ а кең ес беріледі.

Кесте 12- Автоматизация заттары мен қ ұ ралдарына сапа кө рсеткіштер

Автоматизацияның функционалды сызбасы	Белгілеу
1. Шикізаттың массасын ө лшеу	1-1 Таразы ү стелдік. Ө лшеу шектері 0, 1- ден 10 кг-ғ а дейін. Ең аз бө лінген негізгі шкаланың бағ асы -0, 002 кг.
2. Шикізат массасын ө лшеу	2-1 Еден ү стіндегі таразы. Ө лшеу шектері 0- ден 60 кг-ғ а дейін. Негізгі бө лімнің бағ асы- 0, 01 кг.
3. Қ ұ бырдағ ы қ ысымды ө лшеу	3-1 Қ ысымды ө лшеуге арналғ ан манометр. Ө лшеу шектері 0-ден 0, 35 МПа-ғ а дейін. Дә лділік классы 1, 5. ОБМ-100
4. Қ ұ бырдағ ы қ ысымды ө лшеу	4-1 Сығ ылғ ан ауасы бар трубадағ ы қ ысым ө лшеуге арналғ ан манометр. Ө лшеу шектері 0-ден 0, 35 МПа-ғ а дейін. Дә лділік классы 1, 5. ОБМ-100
5. Температураны ө лшеу	5-1 Қ арсы тұ ру термометрі ТОМ-50М. 5-2 Қ ысым кү шейткіші У24.
6. Қ ысымды ө лшеу	3-1 Қ ысымды ө лшеуге арналғ ан манометр. Ө лшеу шектері 0-ден 0, 35 МПа-ғ а дейін. Дә лділік классы 1, 5. ОБМ-100
7. Қ ысымды ө лшеу	4-1 Сығ ылғ ан ауасы бар трубадағ ы қ ысым ө лшеуге арналғ ан манометр. Ө лшеу шектері 0-ден 0, 35 МПа-ғ а дейін. Дә лділік классы 1, 5. ОБМ-100
8. Қ ысымды ө лшеу	11-1 Сығ ылғ ан ауасы бар трубадағ ы қ ысым ө лшеуге арналғ ан манометр. Ө лшеу шектері 0-ден 0, 35 МПа-ғ а дейін. Дә лділік классы 1, 5. ОБМ-100
9. Массаны ө лшеу	12-1 Таразы ү стелдік. Ө лшеу шектері 0, 1- ден 10 кг-ғ а дейін. Ең аз бө лінген негізгі шкаланың бағ асы -0, 002 кг.

3.12