Келісімшарт

Келісімшарт – ө нім, тауар немесе жеткізу, жұ мыстарды орындау, қ ызметтер кө рсету, ақ шалай қ аражат тө леу, несие беру жө нінде екі тарап немесе кө п тараптар арасында жасалғ ан келісім. Келісімшарттың негізгі тү рлері:

Биржалық келісімшарт - биржада белгіленген ережелер бойынша жасалғ ан биржалық мә міле.

Валюталық келісімшарат – белгіленген кү ні бір валютаны екінші валютағ а кү ні бұ рын белгіленген бағ ам бойынша айырбастау туралы келісім. Мұ ндай келісімшарт валюта бағ амының ө згеруінен сақ тандыру ү шін жасалады.

Ең бек келісімшарты – қ ызметкер мен кә сіпорын, мекеме, фирма арасында жасалатын жазбаша ең бек шарты. Онда келісімшарттың қ олданылу мерзімі кө рсетіледі. Қ ызметкер мен жұ мыс берушінің ө зара қ атынастарының елеулі қ ырлары, тараптардың қ ұ қ ық тары, міндеттері мен жауапкершіліктері, ең бекақ ы тө леу жә не оны ұ йымдастыру жағ дайлары, ө ндірістік, кә сіпорынның салалық жә не қ аржылық мү мкіндіктерін ескере отырып, тараптардың қ абылдағ ан міндеттемелерін орындауы ү шін қ ажетті ә леуметтік – тұ рмыстық т.б. жағ дайлары қ арастырылады.

Кепілдікті келісімшарт – келісімшарттың олданылу кезең інде белгілі қ ызметтер кө рсетуге кепілдік беретін шарт.

Мемлекеттік келісімшарт - мемлекет тарапынан жасалатын шарт. Бұ л шартқ а сә йкес жеткізуші (орындаушы) тауарларды тапсырыскерге не оның нұ сқ ауымен ө зге тұ лғ ағ а беруге міндеттенеді. Ал мемлекеттік тапсырыскер жеткізілген тауарлардың ақ ысын тө леуге міндеттенеді. Мемлекеттік келісімшарт тапсырыскердің мемлекеттік мұ қ таждар ү шін тауарлар жеткізу жө ніндегі жеткізуші (орындаушы) қ абылдағ ан тапсырысы неізінде жасалады.

Сатып алу –сату келісімшарты - сатып алу–сатудың барлық шарттары: жеткізілетін тауарлар жә не оның кө лемі, тауардың сапасын анық тау тә сілдері, жеткізу мерзімі, жеткізетін жері, жеткізілімнің базистік шарттары, бағ асы мен жалпы қ ұ ны, тө лем шарттары, тауарларды ө ткізу мен қ абылдау тә ртібі, кепілдіктер мен санкциялар, арбитраж туралы шарттар, кө лік шарттары, тараптардың заң и мекенжайлары, сатып алушы мен сатушының қ ойғ ан қ олдары мазмұ ндалғ ан қ ұ жат.

С ыртқ ы сауда келісімшарты - тараптардың бірі шетелдік заң и тұ лғ а болып табылатын жә не ол сатып алушы (импортшы) немесе сатушы (экспортшы) ретінде қ ол қ оятын келісім. Шартта тараптардың тауарлар айырбастау, қ ызмет кө рсету т.б. саладағ ы белгілі қ ұ қ ық тары мен міндеттері беліленеді. Келісімшарттың негізгі талабы – тауарғ а меншік қ ұ қ ығ ының сатушыдан сатып алушығ а кө шуі.

Ұ зақ мерзімді келісімшарт – тә уелсіз сатып алушы мен мен сатушы арасындағ ы келісімшарт. Мұ нда тауарлар топтамасын 2 жылдан астам уақ ыт кезең і бойына жеткізу кө зделеді. Бағ а оны жасау кезінде белгіленеді немесе тауарды жеткізу сә тінде биржалық бағ а белгіленімі негізінде не кезең дегі орташа бағ а негізінде белгіленуі мү мкін.

Халық аралық келісімшарт – белгіленген мө лшерде тауарлар жеткізу немесе қ ызметтер кө рсету жө нінде тү рлі елдер орналасқ ан екі немесе бірнеше тараптардың арасында жасалғ ан келісім. Келісімшарт халық аралық сипатқ а ие болу ү шін оның субьектілері (тараптар, серіктестер) тү рлі елдерде орналасқ ан кә сіпорындар болуы керек.

Фьючерстік келісмшарт - сатып алу –сату келісімшарты, яғ нибиржада белгілі бір сападағ ы жә не мө лшердегі тауарларды уә делескен сә тте белгіленген бағ амен жеткізу жө нінде жасалғ ан келісім. Келісімшарт бағ алы қ ағ аз ретінде сатылуы жә не сатып алынуы мү мкін.