Кесте - уақыттың Күндер және теңдеуі септеулер бұрыштың Айлық тербелістері

Дата

Кү ндер септеулері бұ рышы

Уақ ыттың тең деуі

21 желтоқ санды

- 23027/

1/ 32//

15 қ аң тарды

- 21017/

- 9/ 00//

15 ақ панды

- 120 58/

- 14/ 30//

15 наурызды

- 20 23/

- 9/ 30//

21 наурызды

- 7/ 19//

15 сә уірді

90 33/

30//-0/

15 қ иналды

180 44/

4/ 00//

15 маусымды

230 17/

0 00

21 маусымды

230 27/

- 1/ 48//

15 шілдені

210 37/

- 5/ 30//

15 тамызды

140 15/

- 4/ 30//

15 қ ыркү йекті

30 17/

4/ 30//

21 қ ыркү йекті

7/ 30//

15 қ азанды

- 80 18/

14/ 00//

15 қ арашаны

20/-180

15/ 30//

15 желтоқ санды

15/-230

5/ 00//

Нақ ты тармақ та сағ атпен ү шін, кө рсетхатын уақ ыттан ө ту керек ә лі бір тү зету жү ргізіліп жатыр, орташа шуақ ты уақ ытқ а бұ л тармақ қ а. Жер шар уақ ытша белдіктерге жіктеліп жатыр, ә рбір уақ ыттың есептеуі хабар алғ ан орталық ендікке болатын жә не сағ атта орташа шуақ ты уақ ытқ а жә не уақ ытқ а дә л келіп жатыр. Шығ ысқ а кез келген жер ү шін немесе қ ажетті ендіру сағ атқ а кө рсетулерде белдіктен шектердегі осы сақ шыдан бұ л орталық ендіктен батысқ а тү зетуді, 10 ендіктерге тең 4 миналардың (себебі ө стің айналасында Жерлер толық айналымдың уақ ыт 24 сағ аттың) (3600) қ ұ рап жатыр. Егер жерлер орталық ендіктен батысқ а болса, жергілікті орташа шуақ ты уақ ытты алу ү шін, бұ л шама сағ атта уақ ытқ а қ осалқ ылануғ а тиісті, ал егер шығ ысқ а, біресе қ айтадан оқ у. Егер жазғ ы сағ атқ а аудармағ а жү ргізілсе жатыр немесе қ ысқ ы уақ ыт, біресе орталық меридиан ү шін орташа шуақ ты уақ ыт қ ажетті есепке алу керек.

Жер жылдың артына Кү ннің айналасында айналып жатыр. Жер ө стер бағ ыт бұ рышпен кең істікте бекітғ ан қ алып жатыр  о = 23, (кү рішке айналуғ а тұ рғ ығ а нормальғ а 5о. 1.15).

Кө к кү мбезі бойынша Кү ндер кө рнекті қ озғ алысы ө з ө стің айналасында Жерлер тә уліктік айналумен мерзімді 24 ч) (артында. Кү нден кү нден қ озғ алыстар траекториялары тә уліктік ө згерістері.Для қ ажетті есепке алу кө птеген бү тін жобалаулар нақ тылы кү нге Кү ндер жағ дайы 365 кү ндердің) (артында Кү ннің айналасында Жерлер жылдық айналумен шақ ырып жатыр сағ. жә не

1.15 сурет - Кү ннің айналасында Жерлер айналулары Схемасы

Жерлерге бетте (шылқ ығ ан сызық – экватор)

Жерлер ө сі Кү н жә не экватор арқ ылы ө тетін эклиптикағ а тұ рғ ығ а қ атынас бойынша қ исайғ ан, 23.50. Бұ л кө лбеу кү ннің келетін сә улеленулер, ұ зақ тық тары сандар ө згерісі себепші болып жатыр жә не маусымдардың ауысымды. Егер ө с бұ рыштан тө тесіден эклиптикадан тұ рғ ымен қ ұ раса, біресе Жерде барлық жылғ а бойына бірдей шарттар байқ алар еді.

Кө к кү мбезі бойынша Кү ндер кө рнекті қ озғ алысы кү н сайынғ ы бақ ылауғ а болады; ол кү н мен тү н тең елуілерге (кү ндерге 21 қ ыркү йекке жә не 21 наурызғ а экваторда тү ске 900) (биіктік тас тө бе арқ ылы ө теді т.е,. Кү ннің жә не тү ннің ұ зақ тығ ы тең) кезде, (жазғ ы кү н тоқ ырау) 21 маусымдың –(23.50 с.ш.) Шаян тропик арқ ылы, ал (қ ысқ ы кү н тоқ ырау) 21 желтоқ санның –(23.50 ю.ш.) Ешкімү йіз тропик арқ ылы. Бұ л болып жатыр сонымен бірге Жер айналу ө с кө лбеу арқ асында 23.50

Кү н мен тү н тең елуілердің кү ндері барлығ ын кең діктерінде болып жатыр, жә не Кү нде бұ л кү ндерге тұ р айнытпай шығ ыста жә не отыр айнытпай батыста. Кү нге ұ зақ тық қ а солтү стік ми сың арыда маусымғ а желтоқ саннан ө сіп жатыр жә не желтоқ санғ а маусымнан азаю жатыр, оң тү стік – керісінше.

Септеулер бұ рышы датадан ө згеріспен ө згеріп жатыр, ө згеріп жатыр жә не Кү ннің айналасында эллипс бойынша жылжымалы Жерлер орбиталық жылдамдық., бір қ алыпты жү ретін сағ ат,, нақ тылы шын шуақ ты уақ ыттан бірнешесі айырмашылығ ы болатын уақ ыт кө рсетеді мысалы, шуақ ты сағ ат бойынша.

Кү нге бағ ытпен арасында бұ рыш жә не экватор тұ рғ ымен септеумен деп аталып жатыр  жә не маусымды ө згерістердің шарамен келіп жатыр. Септеу Кү н шуақ ты уақ ыт бойынша тү ске тас тө беде болатын нү ктелер кең дігі бар. Сияқ ты кү ріштен шығ ып жатыр. 1.16, солтү стік ми сың арыдан  байсалды ө згеріп жатыр  о = 23, жазғ ы кү н тоқ ырауларғ а мерзімге 5о о = дейін - 23, тұ руларғ а қ ысқ ы кү нде мерзімге 5о. Ол тең кө ктемдегі жә не кү згі кү н мен тү н тең елуілерге кү ндерге нө лге. (форманы аналитикалық алғ ан кезде)

d = d_о sin [360^o (284 +n)/365], (1.13)

N қ айда – жылдың кү ні 1 қ аң тардың) (n = 1 сә йкес келіп жатыр.

Кү ндермен шығ ыспен жә не батумен арасында кү ннің ұ зақ тығ ы келесі тү рмен анық талып жатыр:

= (2|15) cos-1 тс (- tg  tg). (1.14)

Кең дікте 48о, мысалы, Тс қ ысқ ы кү н тоқ ырауларғ а мерзімге 8 ч дейін жазғ ы кү н тоқ ырауларғ а мерзімге 16 ч ө згеріп жатыр.

Полярлық кең діктерде (| |66, бірлікке |tg tg | жақ ын 5o) мә н. Бұ л жағ дайларда Тс = 24ч (жаздыкү ні) немесе Тс (см = 0 (қ ыстыгү ні). Рис.24.).

Жарық арқ ылы кү ннің Кү ндер , ұ зақ тық септеу Тс жә не Кү ндер (шығ ыстың) батудың уақ ыты болады сонымен бірге кү рішке келтірғ ан номограммада кө мекте анық тау керек. 1.17.

1.16 сурет - Жерлер беттері жарық тары Схемасы шуақ ты

Жылғ а ә р тү рлі уақ ыттарғ а шығ арумен

1.17 сурет - Кү ндер , ұ зақ тық тар септеулері Анық тауы

Жарық арқ ылы кү ннің Тс жә не (шығ ыстың) батудың уақ ыты

.

Шуақ ты сә улелену ө лшем ү шін 1.6 Қ ұ ралдар

Ә р тү рлі тү рлердің артында осы бақ ылаулардың Қ атарлар бақ ылаулардан ерекшелікпен сабақ тас ө з ерекшеліктер шуақ ты радиа ­ ции алып жатыр. Бә рінен бұ рын, бақ ылаулар мерзімдерге жү ргізіліп жатыр, ө те жақ сы басқ а метеорологиялы шамалардың артында бақ ылау ү шін қ ойылғ ан мерзімдерден.

Қ ұ райтын радиациялық баланстың ө лшемдер тә улікке 6 рет ө ндіріп алып жатыр: 0 ч 30 мина, 6 ч 30 мина, 9 ч 30 мина, 12 ч 30 мина, 15 ч 30 мина 18 ч 30 мин., Мерзімге бақ ылаулар ­ доста алмау мү мкіндік бермейді айнытпай сенімді осы. Тө тесінің ө лшехатын мә ні сә улеленулер солнеч ­ сызда кенет ө згеретін сияқ ты, кү нде жабу ептеген бұ лтқ а бақ ылауларғ а сә тке тұ р. Бұ л себеп бойынша жиынтық кірістен алуғ а жаттығ у қ ажеттіліктен шығ ып шуақ ты жылы (сағ аттың, тә уліктің, айдың) уақ ыттың кейбір кесіндінің артына, (энергетической жарық тық тан) шуақ ты сә улеленуден қ арқ ындан мінездемелермен қ атар клима ­ тологической ө ң деуде интервалдардың, тә уліктің, айдың сақ шылардың артына шуақ ты сә улеленулер сомалардың мінездемелері ү міт артып жатыр.

Сомалардың сақ шылардың мінездемелері алып жатыр немесе бойынша 1/3 актиноө лшегіш станциялар) шамамен осы самопис ­ цев болатын, немесе тә уліктік жү рістен кестелерлерден қ олдануымен. Сондай кестелер наблю ­ дений мерзімдерге сә улелену кө п жылдық орташа мә ндер бойынша салынып жатыр. Интервал сақ шы орта ү шін кестелерден значе ­ ния қ арқ ындар тү сіп жатыр, жә не бойынша сақ шылар жә не суточ ­ ные сомалар бұ л осы анық талып жатыр. Айлық сомалар айғ а календарлық кү ндерге санғ а суточ ­ ного мә ндер шығ арманы сияқ ты есептеп жатыр.

Климаттық анық тамаларда ә детте келесі климаттық кө рсеткіштер сыйғ ызып салып жатыр:

, алаң ғ асар кВт/м2) тө тесіде (энергетическая жарық тық орташа қ арқ ын бұ лттылық та анық аспанда жә не орташа шарттарда жиынтық сә улеленудің жә не радиациялық баланстың;

Бұ лттылық та анық аспанда жә не орташа шарттарда бетке жә не кө лденең бетке сә улеге ­ мальную індерге (МДж/м2) шуақ ты сә улеленулер тө тесінің орташа сомалары;

Бұ лттылық та анық аспанда жә не орташа шарттарда кө лденең бетке (МДж/м2) жиынтық шуақ ты сә улеленулер орташа сомалар;

§ Бұ лттылық та орташа шарттарда кө лденең бетке (МДж/м2) алаң ғ асар шуақ ты сә улеленулер орташа сомалар;

§ Бұ лттылық та орташа шарттарда альбедо жұ мысшы беттер;

§ Радиациялық баланстың орташа сомалар жұ мысшы бұ лттылық та орташа шарттарда ­ ности (МДж/м2) ү стінен

§ Анық аспанда шуақ ты сә улеленулер қ арқ ындар Орташа мә ндері келесі шарттарда алып жатыр: ү шін алаң ғ асар, жиынтық сә улеленуді жә не радиациялық балансты - кө п емес 2 бал ортақ бұ лттылық радиуспен ­ аулау, шуақ ты диск жә не кү н маң ындағ ы аймақ 5° еркін бұ лттардан бұ лттардан жә не іздерден; тө тесіге сә улеленулер - тә уелсіз бұ лттардан, бірақ кү ндерде дискте жә не кү н маң ындағ ы аймақ қ а 5°, еркін бұ лттардан жә не олардың іздерінен.

§ Бұ лттылық та орташа шарттарда шуақ ты сә улеленулер қ арқ ындар мінездемелері кү ндерде дискте бұ лттылық та жә не кү йде кез келген шарттарда осы бақ ылаулар бойынша тікелей есептеу жолымен алып жатыр.

Мінездемелерден орташа мә ндермен қ атар шуақ ты радиа ­ ции есептеп жатыр сонымен бірге сә улеленулер тә уліктік сомалардың орташа квадратиялық ауытқ улар, коэффи ­ циенты асимметриялар жә не корреляциялар послед ­ онда бұ л мінездемелер ғ ылыми-қ олданбалы анық тамағ а жиынтық сә улелену) тек қ ана ү шін есептеғ ан.

Қ олданбалы мақ саттар ү шін тік жә не кө лбеген ­ ности ү стінен шуақ ты сә улеленуде сомаларғ а климаттық характерис ­ тартуларғ а ү міт артып жатыр.

Шуақ ты сә улелену ө лшем ү шін қ ұ ралдар екі негізгі топқ а бө луге болады: пирогелиометры, қ олданхатын шығ ару бағ ыттағ ан ағ ын ө лшемдер ү шін H * b жә не солариметры пиранометы немесе - толық Htc ағ ынның ө лшемдері ү шін

Табл. Ө лшемдерге шуақ ты энергиялар қ олданхатын қ ұ ралдардың негізгі мінездемелері 1.2 келтірғ ан.

Т. ал ц б л жә не ал 1.2 - шуақ ты радиометрлердің Классификацияы

§ Тү р

§ Не ө лшейді

§ Тұ рақ тылық ты, жылғ а

§ Ная абсолют айнытпай тоқ бойынша тығ ыздық та сть Типті ү н қ осу 1кВт × м-2

§ Эталон пирогелиометр ү йреншікті

§ Беттен қ ыздырумен (абсолютті ө лшемдер, салыстыру бағ ыттағ ан шығ ару біресе кім

§ 0, 2

§

§ 2

§ -

§ Солариметр 1-го классты

§ Жиынтық H1 шығ ару

§ 1

§ 3

§ 10 мВ

§

§ Биметалическая пластина

§ Жиынтық H1 шығ ару

§ 5

§ 15

§ Ауытқ у 5 см

§ Шуақ ты элементтер

§ H1 Cуммарное шығ ару

§ 2

§ 15

§ 10мА

§ 2-го класстың актинометрі

§ Hb Прямое шығ ару

§ 2

§ 4

§ 10 мВ

§

§ Ө здігінен жазғ ыш

§

§ Шуақ ты сағ аттың саны

§ 10

§ 20

§ Шектен шық қ ан карточка

§ Адамдың кө зі

§

§ Шуақ ты сағ аттың саны

§ 10

§ 20

§ Кө з мө лшерімен шә кіл

§ Фотографиро вание серіктен

§ Шуақ ты сағ аттың саны

§ 10

§ 20

§ Қ абыршақ.

Шуақ ты сә улелену тө тесі ө лшем ү шін ү йреншікті қ ұ ралдармен біріншісілермен Стокгольм игерілген пиргелиометр еді Ангстре ­ ма, жә не Вашинг ­ тонна Смитсонианского институттан Аббота ағ ын калори ­ метр. Ангстремге пиргелиометрде энергияның жә не электрмен жылытудың солнеч ­ сызда элементтің саялы қ абылдағ ышқ а сә улеге тү сірулерге соответ ­ ствие жылулық ә серлерге тура келіп жатыр. Электрмен жылыту дең гей ө лшем ү шін электр ө лшемдердің обыч ­ ные ә дістер қ олданып жатыр. Ағ ын қ арашы шуақ ты шығ ару қ ылғ атын қ уыс ­ лориметр Аббота алып жатыр, ал беретін шығ арулар пропорционал қ арқ ындар циркуляциялық мұ здатқ ыш сулар температуралар жоғ арылатуы. Кү міс дискпен Аббота пиргелиометр дисктің температуралары ө згерістері жылдамдығ ы жуық тап пропорционал.интенсив ­ ности беретін шығ арулар ә лі бір ү йреншікті қ ұ ралмен келіп жатыр. Ағ ымғ а кө птеген отме ­ чалось жаздарды, не сә улеленулер американдық жә не еуропалық ө лшемдері ө зі арасында келісілмейді кө птеген елдерге ә р тү рлі зерттеушілер кө рсеткен сияқ ты,, айырмашылық қ ұ рады 2, 6В қ ыркү йекке 5 дейін тү зетуді енгізген жаң а Халық аралық пиргелиометрическая 1956 шә кіл қ ойылғ ан 1956 ж. еді 1, Ангстремдің 5� шә кілге жә не —2, Аббота 0� смитсонианской шә кілге. Кейіннен барлық қ ұ ралдар Халық аралық пиргелиометрической 1956 шә кілмен сә йкестікте калибрледі.

Жиынтық сә улелену ө лшем ү шін қ олданғ ан пиранометрлердің кө пшіліктері ә серлері қ ағ идасы, ал жылу элементтерден кө мекпен беттерге қ ара (сорып алатын шығ аруғ а) жә не ақ (шағ ылатын шығ аруғ а) температураларғ а айырымда ө лшемне негіздеғ ан сә улелерден жә не диффузиялық сә улеленуден тө тесілерден кө лең келеуде. Бойынша ү йреншікті ө здігінен жазатын жү йелерден бү тін қ атардан кө мекпен оң ай тексеруге болатын милливольт сигнал ­ следние беріп жатыр.

Тә н мысалмен сол ­ кімдің қ ұ ралдардың тү рдің Эппли пиранометр келіп жатыр. Басқ а, Спирт конденси ­ руется калибрлеғ ан конденсаторда Беллани дистилляционного пиранометрден кө мекпен биметалли ­ ческого элементке ә р тү рлі кең ейтуда Робича —основан — пиранометр пиранометрдің жақ сы белгілі тү рі, уақ ыттың осы аралық тың артына жиынтық шуақ ты сә улелену ө лшеніп жатыр.

Определе ­ нием ұ зақ тық тан шуақ ты жарқ ыраулар сабақ тас кө птеген орындарда жү ргізілген едә уір кө п қ арапайым ө лшемдер т,. Е. Кү ндер дисгі бұ лттармен жабылғ ан кезде, емес уақ ытқ а немесе тү тінмен. Ол сфералық линза қ олданғ ан Кэмпбелла — Стокстан ө здігінен жазатын қ ұ ралдан кө мекпен ө лшеніп жатыр, сезгіш қ ағ азда шуақ ты шығ ару фокусирующийлерге. Қ ағ азда шуақ ты сә улеленуде тө тесіде бар болуда кү йікке тү рде із кө рініп қ алып жатыр.

Ә р тү рлі қ ұ райтын шуақ ты шығ аруларғ а ө лшемдерге ә дістерге рис.1.18 кө рсеткен. Бұ л болжап жатыр, не детектормен зачерненная пов келіп жатыр

Шуақ ты жарқ ыраулар климат логикалық кө рсеткіштермен, регис ­ трируемого гелиографпен, қ ызмет кө рсетеді:

Шуақ ты жарқ ыраулар орташа ортақ ұ зақ тық (сағ ат жә не

Кү нмен кү нге жарқ ыраулар орташа ұ зақ тығ ы;

Интервал ә рбір сақ шы ү шін шуақ ты жарқ ыраулар ұ зақ тық тар орташа айлық мә ні;

Кү нсіз кү ндердің орташа саны;

Сол ­ нечного жарқ ыраулар ұ зақ тық тар орташа квадратиялық ауытқ уы.

Кө рсеткіштің біріншісінің мінездемелері бақ ылаулардың барлық мерзімдің артына тікелей есептеумен есептеп жатыр. Шуақ ты жарқ ыраулар салыстырмалы характе ­ ристика ұ зақ тық тар ө зі теория жағ ынан алғ ан арбағ а байқ алғ ан ұ зақ тық тар қ атынас ұ сынып жатыр т ­ можной,. Е. Батуғ а дейін шығ ыстан бұ лтсыз аспанда жарқ ыраулар ұ зақ тық тары. Тау станциялар ү шін закрытость кө кжиекке тү зетумен ық тимал продолжитель ­ ность дұ рыстанып жатыр.

Ереже сияқ ты, қ алғ ан мінездемелердің есептеуі қ арсы алмайды, қ иыншылық тарды.

Ал) сә улелер тек қ ана тө тесілер тіркеліп жатыр; тек қ ана диффузиялық қ ұ райтын б) тіркеліп жатыр; жиынтық шығ аруғ а тіркеліп жатыр: 1– қ абылдау алаң, перпендикуляр ағ ынғ а шығ арулар; 2 - кө лденең қ абылдау алаң; 3 – қ абылдағ ыштың кө лбеудің кез келген бұ рышы

1.18 сурет - ө лшемдер Ә дістері ә р тү рлі қ ұ райтын

Шуақ ты шығ аруды

Қ арап шығ амыз кейбір шуақ ты сә улелену тіркеу ү шін қ олданғ ан датчиктер жә не қ ұ ралдар.

Суретте радиациялық баланстың қ азіргі датчик 1.19 тебетейғ ан кіретінімен арасында баланспен келген ортақ (жиынтық) сә улелену біртіндеп ө лшем ү шін QMN101 арналғ ан жә не ашық ауада сә улеленулердің шығ атын.

1.19 сурет – датчиктің Сыртқ ы тү рі радиациялық

QMN101 балансты

Датчик тефлонмен жабылғ ан екі тұ р, водоустойчивых, қ ара, конустық сорғ ыштарды жә не жылу батареяда негіздеғ ан. Пропорционал радиациялық балансқ а шығ удың кернеуі. Морт пластиковых қ алпақ тарды QMN101 талап етпейді, не оның қ ызмет кө рсету жең ілдетеді.

Радиациялық QMN101 баланстың техникалық осы датчиктің:

(номинал) сезгіштік: 100 мкВ/Вт/м2.

Спектрлік диапазон: 0.2–100 микрондарды.

(1/е) жауаптың уақ ыты: номиналдан 2.

Диапазон: -2000 2000 Вт/м2 дейін.

Тұ рақ тылық: ± 2� жылдарды.

Сызық ты еместік: 1� о 2000 Вт/м2.

Жұ мыс температура: 70°С-30….

Гречалардан актинометр. Α κ τ ί ς - сә уле μ έ τ ρ ο ν жә не - шара) - жә не кө бінесе кө рнекті электромагнитті шығ ару қ арқ ын ө лшем ү шін қ ызмет кө рсетіп жатыр ө лшеу қ ұ рал ультракө гілдір сә улені. Метеорологияда шуақ ты сә улелену тө тесі ө лшем ү шін қ олданылып жатыр.

Осылай онымен 1834 жылда шуақ ты (см сә улелер жылытқ ыш кү ш ө лшем ү шін аспап, қ ызметші Гершель ойлап шығ арғ ан атады. 1.20) сурет. Ә лі бұ рын Гералардың бұ л шеля Соссют тұ рғ ызды ол гелиотермометром атағ ан аспап мақ сатпен, ал осылай деп атахатын пиргелио метр соң ыра (1838) Пулье ойлап шығ арды. Актинометрмен атағ ан сонымен бірге аспан кең істікке шығ архатын сә улелі жылулық тар қ ұ ралдар, измеряющие сан (Пулье 1838),. Ең ү лкен мә н Пулье (пиргелиометр) ойлап шығ арғ ан Актинометр алып жатыр; жалпы алғ анда ол перпендикуляр шуақ ты сә улелерге қ ақ пақ қ айсы тесірейғ ан цилиндрлік кү міс ыдыстан тұ р; ыдыс сумен толтырылғ ан жү ктелген оғ ан ө те сезгіш термометрден тү йіршікпен; сә улелер қ абылдайтын қ ақ пақ, Нақ тылы уақ ытқ а судан температурадан жоғ арылатудан осы уақ ытқ а жылы белгілі тұ рғ ымен сорылғ ан сан есептеп жатыр. Қ абылдайтын бет сә уле шашырату арқ ылы жоғ алтқ ан сол жылулық қ а ә лі қ осу бұ л керек. Дабалар таковую табу керек, қ абылдайтын бет кү ндер жоқ аспандарғ а сол тарапқ а бағ ытталғ ан болу ү шін, осылай Актинометр орнатып жатыр, жә не температура тө мендеу бойынша жылы жоғ алтғ ан сан есептеп жатыр. Актинометр кейде деп атап жатыр жә не кә дімгі актинограф.

Қ олданғ ан мү мкін болу сү згілерден жиынмен актинометр шуақ ты спектр ә р тү рлі бө лімшелерде шуақ ты сә улелену тө тесі ү шін.

1.20 сурет - Гершеля Актинометр

(гречалардың пиранометрі. Π ῦ ρ ά ν ω μ έ τ ρ ο ν - жоғ арыда шара) от - ө лшемге бетке қ олғ а тү сетін шуақ ты сә улеленулер қ олданхатын актинометрдің тү рі. Шуақ ты шығ арулар ағ ынның тығ ыздығ ы ө лшеу ү шін, (біресе барлық жоғ арғ ы жартылай ауқ ымнан шығ у квадрат метрге) ватттарда бар қ ұ рал ә дейі игерілген. Ү йреншікті пиранометр қ оректенуді талап етпеп жатыр.

Пиранометрлерге датчикке сапада жиіліктерден) ө лшехатын диапазоннан тә уелділікте қ олданып жатыр немесе қ ара бояумен бояулы жылу жұ пты, немесе фотодиод. Датчик астына мө лдір шыны жайғ астырылып жатыр немесе сыртқ ы ә серден қ орғ ау ү шін пластиковый қ алпақ.

Пиранометрлер шуақ ты батареяларғ а метеорологияда, климатологияда, жә не қ оюларда қ олданылып жатыр.

Пиранометрлер сертификация ү шін стандарт қ олданып жатыр ISO 9060 немесе Бү кілә лемдік метеорологиялы ұ йымдар баламалы стандарт. Стандарттар ө зіндік терминологияны қ олданып жатыр. Биік дә лдіктер қ ұ ралдар» (secondary standard) бойынша «екінші стандартқ а сә йкес келіп жатыр ISO (немесе ВМО) терминология» бойынша «биік сапалар, ал аласарақ дә лдіктер қ ұ ралдар» (first class) бойынша классқ а «біріншісіге сә йкес келіп жатыр ISO (немесе «жақ сы сапалар ВМО)» бойынша. Сонымен бірге» бойынша «екінші класс болып жатыр ISO, ә лі кем қ атаң талапты, бірінші класс сияқ ты емес.

Температуралар) Термопа́ ра (термоэлектриялық тү рлендіргіш - (см автоматтандыруда ө лшеу жә не сің іре қ ұ рылымдарда, жә не жү йелерде қ олданхатын жылу элемент. 1.21) сурет.

Жылу жұ птарғ а халық аралық стандарт жылу жұ птар келесі анық тауы МЭК 60584 (п.2.2) беріп жатыр: Жылу жұ п - бір аяқ та бірлескен ә р тү рлі материалдардан ө ткізгіштердің қ осы жә не температура ө лшем ү шін қ ұ рылымдар, қ олданушы термоэлектриялық ә сер формирующих бө лік.

Аймақ тар температуралар айырым ө лшем ү шін бір дифференциалды жылу жұ птан жылу-жылу), ың ғ айлы қ олданбау (ө лшеуіштен екінші тү рлендіргіштен болатын: (см досқ а досқ а қ арсы бірлескен екі бірдей жылу жұ пты. 1.22) сурет. Олардан ә рбір екінші тү рлендіргішке клеммаларғ а қ осғ ан жылу жұ птардың аяқ тармен қ ұ растырылғ ан ө з жұ мыс дә некерленген жермен жә не шартты дә некерленген жермен арасында температуралардың қ ұ ламасы ө лшейді, бірақ екінші тү рлендіргіш олардың сигналдарының айырым ө лшейді,, екі жылу жұ п ө з жұ мыс дә некерленген жерлермен арасында температуралардың қ ұ ламасы бірге ө лшейді. Нихромаларда жә не алюмини-никелде дә некерленген жерде температурада тең 300 °C термоэдс қ ұ рап жатыр 2 мВ 12,.

1.21 сурет - жылу жұ птар Фотосурет

Рисунок 1.22 - Схема термопары