![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Домналық балқыманың шикі материалдары
Домналық балқ ыма ү шін темірлі-кендік материалдар (темір, марганец кендері, агломерат, жұ маршақ тар), флюстер (кө бнесе ә ктас), сондайақ отын (кокс) шикізат болады. Домна пештерінің жинақ қ ұ рамы шамамен қ орытып алынатын шойынның қ ұ рамымен анық талынады, сонымен шихтада ә р тү рлі қ атынаста ә р тү рлі компаненттер (сың арлар) болуы мү мкін. Дұ рысын айтқ анда шойын тү зілуге қ ажетті темірді пешке темірлікендік материалдар (оксидтер тү рінде, ал кейде металдық тү рде) ә келеді. Кеннің пйдалы бө лігі болып саналатын темірлі-кен қ осылыстары ә рдайым балласт қ осылыстармен-маң ызсыз (бос) жыныспен бірге болады. Маң ызсыз жыныс кө бінесе кремнеземнан – SiO2, шамалы мө лшерде глиноземнан – Al2O3, ә ктен – CaO жә не магнезиядан – MgO тұ рады. Темір кенінің кендік минералдар темір оксидтері, темір карбонаттары жә не бірнеше ә р тү рлі қ осылыстар болып келеді. Олардың ең бастыларына жататындар: 1. Гематит – сусыз оксид, Fe2O3, қ ұ рамында 70% темір бар. Гематиттен тү зілген кендер қ ызыл теміртас деп аталады, жоғ ары темір ү лесімен, зиянды араласпалардан тазалығ ымен сипатталады, сонымен кендердің ең кө п тарағ ан типіне жатады. 2. Магнетит – магнитті оксид, Fe3O4, қ ұ рамында 72, 4% темірі бар. Магнетиттен тү зілген кендер магнитті теміртас деп аталады. Гематитке қ арағ анда олар кем таралғ ан, қ ұ рамында жоғ ары мө лшерде темірі бар, тотық сызданғ ыштығ ы тө мен, магниттік қ асиетке ие, бірақ 570°С-ге дейін қ ыздырғ ан ол қ асиетінен айырылады, кү кірпен бірге жиі кездеседі. 3. Сидерит – темір карбонаты, FeCo3, қ ұ рамында 48, 27% темірі бар. Сидеритпен тү зілген кен шпаттық теміртас деп аталады жә не жоғ ары тотық сызданғ ыштық қ а не, маң ызсыз жыныс мө лшері жоғ ары болады. Темірлі – кендік материалдарғ а қ ойылатын басты талаптарғ а мыналар жатады: - темір мө лшерінің мү мкіншілігінше жоғ ары болуы; - маң ызсыз жыныстың қ ұ рамы ө здігінен балқ ығ ыш шлак алуды қ амтамасыз етуге тиісті; - зиянды араласпалар мө лшері минимал болуғ а тиісті; - мү мкіншілігінше жоғ ары тотық сызданғ ыш болу керек. Домна пешіне флюсті енгізудің қ ажеттілігі, темір тотық сызданғ аннан кейін қ алғ ан кеннің маң ызсыз жынысы, баяу балқ итын болғ андық тан домна пешінде кө терілетін температурада балқ и алмайды. Флюс қ осу маң ызсыз жыныстың балқ у температурасын шұ ғ ыл тө мендетеді (эвтектикалық араласпаның тү зілу есебімен), ол флюспен бірге балқ иды да сұ йық шлак тү зеді. Домна ө ндірісіндегі негізді флюстің жалғ ыз тү ріне ә ктас жатады. Кә дімгі ә ктаспен қ атар доломиттенген ә ктас та, оны қ олдану шлактағ ы MgO – ның мө лшерін кө теру қ ажеттілігінен туады, кең қ олданыс табады. Флюстенген агломерат ө ндіру флюстің қ асиеттеріне қ ойылатын талаптарды шұ ғ ыл ө згертті, сө йтті де берік емес, тү йірлерінің ө лшемі кішкентай (< 3мм) ұ сатылғ ыш материалдарды пайдалануғ а мү мкіндік берді. Осығ ан байланысты ә ктасқ а қ ойылатын шартқ а сә йкес талаптар мынағ ан сияды: - CaO + MgO – ның мө лшерінің тө менгі шегі; - ерімейтін қ алдық (SiO2 + Al2O3) мө лшері; - фосфор мен кү кірт мө лшерінің жоғ арғ ы шегі. Домна пешіндегі басты ү дерістер – оксидтердің тотық сыздануы мен тү зілген шойын шлактың балқ уы – тек жетерліктей жоғ ары температураларды жү ре алады. Мұ ндай температуралар отын жағ ып алынады. Бірақ та отынның манызы мұ нымен шектелмейді – кө міртек жә не сутек тотық сыздандырғ ыш болады, ал отынның кеуектілігі шихта бағ анасының газ ө тімділігін қ амтамасыз етеді. Отынғ а келесі талаптар қ ойылады: - майда фракцияларының болмауы; - жоғ ары кеуектілік; - жану жылулығ ының жоғ ары болуы; - зиянды қ осындылардың (S, P) мө лшерінің тө мен болуы; - кү лінің тө мен болуы; - ұ шпа заттарының тө мен болуы; - ө зіндік қ ұ нының тө мен болуы; Бұ л талаптар домна пешінде отынның тек азғ ана тү рін қ олдануды шектейді. Домна пешінде отын ретінде, қ ойылғ ан талаптарғ а кө бірек жақ ындайтын, кө бінесе кокс қ олданылады. Кейде оны жарым – жартылай табиғ и газбен, мазутпен, майда кө мірмен жә не т.б. алмастырады. Қ ажет болғ ан жағ дайда домна пешінің шихтасыны, бұ л материалдардан басқ а, кейбір басқ а материалдардың пайдалануы мү мкін: марганец кені, темір кү йіндісі, металлургиялық ө ндірістің кейбір қ алдық тары.
|