Дистиллятор, дистилдентен сумен ыдыс.

8. Бактерицидтік шам.

9. Кушетка, орындық.

10. Кө ктамыр жү йесінің штативі.

11. Жинау ү шін қ олданылатын дезинфекциялық ерітінділер мен жуу қ ұ ралдарын сақ тайтын тумба.

v Процедуралық мейірбике жұ мысқ а кіріспей тұ рып бө лмені дымқ ыл шү берекпен тазалап сү ртеді.

v Мейірбике халатын, бас киімін киіп, қ олын жуады.

v Залалсыздандырылғ ан столдың ү стіне аспаптарды, яғ ни шприц инелермен т.б. қ ойып, дайындайды.

v Науқ астардың тізімін тексеріп, оларды егуге шақ ыру ретін қ ұ рады.

v Мейірбике дә рігердің нұ сқ ауы бойынша кө к тамырғ а қ ұ йылатын дә рілерді қ ұ юды нашар халдегі науқ астардан бастайды.

Егу бө лмесінің мейірбикесі плеврадан, іштен сары су алуғ а аспаптарды дайындап, дә рігерге кө мектеседі, сонымен қ атар осы процедура кезінде науқ астың жағ дайын бақ ылап отырады. Мейірбике егу бө лмесінің дә рі-дә рмектерін толық тырып отырады. Егу бө лмесінде тә жірибесі мол, ө з мамандығ ының шебері, егу жұ мысын жақ сы білетін мейірбике жұ мыс істеуі керек. Мейірбике егу кабинетінің тазалығ ына кө ң іл бө ліп, ө з жеке басының да таза болуын ұ мытпауы тиіс.

Егу бө лмесін жинау

1. Кү нделікті жинау 2 рет 1 % хлорамин ерітіндісімен немесе басқ а зарарсыздандыру ерітінділерімен 0, 5 % жуу ерітіндісімен қ оса.

2. Кварцпен ө ң деу- кү ніне 4 рет 20 минут.

3. Соң ғ ы (генеральды) жинау аптасына бір рет ағ а мейірбике даярлағ ан жә не бө лім мең герушісі бекіткен кестесі бойынша.

Ине егетін бө лмеге жалпы жинастыру жү ргізу

Қ ажетті заттар:

Шелек, швабра, шаралар, еден жуу ү шін шү берек, залалсыздандырылғ ан шү берек, гидропульт, сабын, кальциленген сода, зарарсыздандыру ерітіндісі, ө лшемі бар ыдыстар, халат, орамал, алжапқ ыш, резең ке биялайлар.

Іс- ә рекеттер:

1. Орамалды байлап, халатты, алжапқ ышты, биялайды киің із.

2. Зарарсыздандыру ерітінділерінің бірін ә зірлеу қ ажет: 1 % кальций гипохлориді ерітіндісі немесе басқ а да зарарсыздандыру ерітіндісін.

3. 2 % сабынды-содалы ерітіндіні (200 грамм сабын, 200 грамм кальциленген сода, 9 л 600 мл су) ә зірлең із.

4. Бө лмені дайындаң ыз: жиһ аздар мен заттарды қ абырғ адан ортағ а қ арай ығ ыстырың ыз.

5. Шү беректі зарарсыздандыру ерітінділерінің біріне малып, заттар мен жабдық тарды сү ртеді. Қ абырғ а мен тө беге, еденге гидропультпен зарарсыздандыру ерітіндісін шашып, 1 сағ атқ а бө лмені жауып қ ояды.

6. Осындай тә ртіппен 2 % сабынды содалы ерітіндімен сү ртеді.

7. Барлығ ын таза сумен шаю қ ажет.

8. Залалсыздандырылғ ан шү берекпен қ ұ рғ ата сү ртің із.

9. Таза халатты киіп, жиһ аздар мен қ ұ ралдарды орнына қ ойың ыз.

10. Бактериоцидті шамды 2 сағ атқ а қ осың ыз.

11. Бө лмені желдетің із (20-30 минут)

12. Жинастыру қ ұ ралдарын зарарсыздандырып, сумен шайып, қ ұ рғ атып, арнайы бө лмеде сақ таң ыз.

Ескерту! Терапия бағ ыттағ ы бө лмелерге (палаталар, дә ліз, дә рігерлік бө лме, медицина қ ызметкерлері ү шін бө лмелер, тө сек орын сақ тайтын бө лме) айына бір рет, ал хирургиялық бағ ыттағ ы бө лмелерге (ине егу, таң ғ ыш таң у, операциялық, операциядан шық қ ан пациенттерге арналғ ан палаталар, босану залдары, жаң а туғ ан балалар мен шала туғ ан балаларғ а арналғ ан палаталар, жұ қ палы ауруларғ а арналғ ан бокстар, бактериологиялық жә не вирусологиялық зертханалар) аптасына бір рет жалпы жинастыру жү ргізіледі.

Бө лмені ағ ынды жинастырудан ө ткізу мақ саты:

v Санитарлық гигиеналық талапты сақ тау;

v Аурухана ішілік жұ қ паның алдын алу.

Емдеу сауық тыру мекемелерінде ағ ынды жинастыру кү ніне екі рет ылғ алды ә діспен, кей жағ дайда жиірек жү ргізіледі. Жинастыру қ ұ ралдарында (шелек, шара, шү берек, швабра) жинастырудың тү рі мен бө лменің аты кө рсетілуі тиіс жә не олар ө з мақ сатында қ олданылуы қ ажет, қ олданылуы бойынша бө лек сақ талуы керек.

Қ ажетті заттар:

Шелек, швабра, шара, еден шү берек, таза шү берек, зарарсыздандыру ерітіндісі, халат, орамал, алжапқ ыш, резең ке биялай, ө лшемі бар ыдыстар.

Іс- ә рекеттер:

1. Орамалды тағ ып, халатты, алжапқ ышты, резең ке биялайды киің із.
2. Зарарсыздандыру ерітінділерінің бірін ә зірлең із.
3. Бө лмеге ылғ алды жинастыру жү ргізің із: таза шү беректі ерітінділердің біріне малып жиһ аздарды, терезе алдын сү ртің із. Еденді мынадай тә ртіппен жуу қ ажет: қ абырғ алардан ортағ а, сонан соң тө рден сыртқ а қ арай.
4. Ылғ алды жинастырудан соң бактериоцидтік шамды 30 минутқ а қ осың ыз.
5. Жинастыру қ ұ ралдарын зарарсыздандыру қ ажет: еден жуатын шү берек пен қ абырғ а сү ртетін шү беректі зарарсыздандыру ерітіндісіне 1 сағ атқ а бө лек –бө лек салып, сонан соң оларды суда шайып, кептіру қ ажет.

Қ ауіпсіздік техникасының ережелері

1. Ампуланы ашқ анда шыны сынық тарымен жаралану мү мкін, сондық тан міндетті тү рді мақ та шаригін қ олдану керек.

Жаралану жағ дайындағ ы кө мек:

- жарада шыны сынығ ы болса, алып тастау;

- жараны сутегінің асқ ын тотығ ымен жуу;

- жараның шет-шеттеріне бриллиант кө гі ерітітіндісін жағ у;

- жарағ а қ ұ рғ ақ асептикалық таң ғ ыш байлау;

2. Қ олданылғ ан инені шприцтен алғ анда, залалсыздандыру ү шін инелерді

орағ анда, қ ол саусақ тарын шаншып алу мү мкін. Қ ауіпсіздік шаралары:

қ олданылғ ан шприцке қ ақ пақ кигізбеу.

3. Иненің ө ткізгіштігін тексергенде саусақ пен канюляны ұ стап тұ ру керек,

ө йткені ине шприц конусынан атып кетіп, маң айдағ ыларды жарақ аттауы

мү мкін.

4. Спиртке малынғ ан мақ тамен инені жабуғ а мү лдем болмайды, себебі

мақ таның талшық тары тері астындағ ы инфильтрат пен ірің деуді

туғ ызады.

Жеке қ ауіпсіздік барьерлері

Медициналық резең ке қ олғ апты киіп, алды жабық халат, бетіне бетперде, басына орамал киеді. Медициналық қ ызметкерлер қ ұ ралдармен жарақ аттанғ анда дә рігерге дейінгі кө мек кө рсете білуі қ ажет.

Медбикенің терісі мен киіміне науқ астың қ аны немесе басқ а биологиялық сұ йық тық тар тү суі

Ластанғ ан арнайы киімдерді сыртқ ы жағ ынан ішкі жағ ына қ арай шешу. 1% лизоформин ерітіндісіне бір сағ атқ а салып қ ойың ыз. Шешкен киімнің орнын қ айнатылғ ан суда жуу. 70 ' этил спиртіне малынғ ан мақ талы тампонды қ олғ а алып терідегі биологиялық сұ йық тық қ алдық тарды тампонмен сү рту. Тампонды арнайы ыдысқ а тастау керек. Теріні сабынмен жуу.

Медбикенің кө зінің кілегей қ абығ ына биологиялық сұ йық тық тиіп кеткен кездегі іс ә рекет

Кө зді жууғ а арналғ ан ундинка стаканы, залалсыздандырылғ ан салфетка, астауша, ә лсіз калий перманганаты керек. Ундинканың ішіне ә лсіз 0, 05 % калий перманганат ерітіндісін қ ұ йып, салфеткамен кө здің сыртқ ы бұ рышынан ішкі бұ рышына қ арай кө зді сү рту керек.

Медбикенің бетіне немесе ерінінің терісіне науқ астың биологиялық сұ йық тық тары тү скен кездегі іс ә рекет

Дайындау керек: 70 ' спирт, 0, 05 % калий перманганаты, екі астауша, залалсыздандырылғ ан салфетка. 0, 05 % калий перманганатымен салфетканы малып алып науқ астың бетін жә не ернінің терісіндегі сұ йық тық тарды салфеткамен сү рту керек. Қ олданылып болғ ан салфеткаларды астаушағ а тастау керек.

Медбикенің мұ рнының кілегей қ абығ ына биологиялық сұ йық тық тиіп кеткен кездегі іс ә рекет

Дайындау керек: залалсыздандырылғ ан екі астауша, 1% протаргол ерітіндісі, залалсыздандырылғ ан тамызғ ыш, залалсыздандырылғ ан мақ та шаригі.

Тамызғ ышты алып 1% протаргол ерітіндісін сорып алып мұ рынның шырышты қ абатына тамызамыз да астаушағ а ең кейтеміз. Ерітінді астаушағ а ағ ады. Процедураны бірнеше рет қ айталаймыз. Болғ аннан соң залалсыздандырылғ ан мақ та шариктерін мұ рынғ а енгізу керек.

Медбике қ олының саусақ тары потенциалды инфекция жұ қ тырғ ан қ ұ рал жабдық тармен жарақ аттануы болғ ан кездегі іс ә рекет

Дайындау керек: залалсыздандырылғ ан 2 астауша, 70% спирт, 5% йод, залалсыздандырылғ ан мақ та шариктері, бактероцидті лейкопластыр, бір саусақ қ а арналғ ан резиналық биялай.

Қ олғ апты шешпей тұ рып жарақ аттағ ы қ анды сығ ып алу керек. Қ олғ апты шешіп 1% лизоформин ерітіндісіне салып қ ою. Қ обдишаның ішінен 70% спирт немесе 5% йод ерітіндісін алу. Жарақ аттанғ ан жерді 70% спирт ерітіндісіне алынғ ан мақ талы шарикпен сү рту. Қ ан ағ уды тоқ татпай сабынмен жуу, залалсыздандырылғ ан мақ талы шарикпен жарақ аттанғ ан жерді қ ұ рғ ату керек. Жарақ аттанғ ан жерді 70% спирт, 5% йод ерітіндісімен қ айталап сү рту, жарақ аттанғ ан жерді бактериоцидті лейкопластырді жабыстыру. Саусақ қ а киюге арналғ ан қ апша, резиналық қ олғ апты кию. Кү н сайын қ олданылғ ан қ ұ ралдарды жә не таң у материалдарды санитарлық ережелер бойынша зарарсыздандыру керек. Қ олданылғ ан резиналық қ олғ аптарды 1% лизоформин ерітіндісіне 60 минутқ а салып қ ою керек.

Есте сақ тау керек!

Медициналық қ олғ ап, шприцтің, системаның крафт пакеттерін (қ ауіпсіз қ алдық тарды) «А» классын жинауғ а арналғ ан ақ тү сті контейнерге немесе қ орапшағ а тастайды.

Таң у материалдарды, инъекцияғ а қ олданғ ан шприц инесімен, медициналық қ олғ ап медицина қ алдық тарын «Б» классын жинауғ а арналғ ан сары тү сті контейнерге немесе қ орапшағ а тастайды.

Егу жасауғ а дайындалу

Парентеральдық енгізу ә дісі асептика жә не антисептика ережелерін қ атаң сақ тауды талап етеді, ө йткені залалсыздандыру бұ зылғ ан жағ дайда ағ зағ а ауыр асқ ынулар тудыратын патогенді микроағ залар тү суі мү мкін. Соны ескеріп қ ұ ралдар ә р уақ ытта залалсыздандырылғ ан, ал мейірбикенің қ олдары мұ қ ият тү рде ө ң делген болуы керек. Егу жасаудың алдында медбике қ олдарын кран астында сабындап жуады, содан соң спирттелген мақ та шаригімен қ олдарын ө ң дейді.

Шприцті залалсыздандырылғ аннан кейін толық суығ ан жағ дайда жинайды. Шприцті залалсыздандырылғ ан пинцетпен залалсыздандырылғ ан астаушада, стерилизатордың қ ақ пағ ының ішкі жағ ында, крафт-пакетті жыртып - оның ішкі жағ ында жинайды. Шприцтің жә не инелердің дә рімен шектескен жерлеріне қ олдарын тигізуге болмайды.

Егуді ауруханада немесе емханада егу жасайтын бө лмеде жасайды, ал халі нашар емделушілерге тө секте жасайды.

Егу жасайтын бө лменің жұ мыс ү стелінде йод, спирт, ампуланы ашатын егеуіш, ішінде мақ та шариктері бар бикс, дезерітіндіде залалсыздандырылғ ан пинсеттер болуы керек. Одан басқ а егу жасайтын бө лмеде залалсызданырылғ ан ү стел болуы керек, яғ ни залалсыздандырылғ ан ақ жайма тө селген ү стел. Ақ жайманың арасында залалсыздандырылғ ан шприцтер, инелер, астаушалар жайылып қ ойылады. Ү стелді тек қ ана қ ысқ ыштармен ұ стап ашуғ а болады.

Егу жасауғ а арналғ ан дә рілерді залалсыздандырылғ ан ампулаларда жә не флакондарда шығ арады. Шприцке дә ріні сорып алудың алдында дә рінің атын, мө лшерін, қ олдану мерзімін оқ ып, ерітіндінің мө лдірлігін тексеру керек. Ә р инъекцияғ а 2 ине керек. Біреуі шприцке ампуладан дә ріні сорып алу ү шін, екіншісі егуді жасау ү шін қ ажет. Бірінші иненің қ уысы кең болғ аны дұ рыс. Инелердің ауыстырылуы залалсыздандыруды сақ тауды қ амтамасыз етеді. Бұ л талапқ а ампуланың мойынын немесе флакон тығ ынын алдынғ ы ө ң делуі де жауап береді.

Егер майлы ерітінді енгізілсе, ампуланы жылы суғ а малып, 38 С дейін жылыту керек. Егу жасауғ а дайын шприцті палатағ а ішінде залалсыздандырылғ ан спиртке малынғ ан мақ та шариктері бар залалсыздандырылғ ан астаушада науқ асқ а ә келеді.

Шприцті крафт- пакетте қ ұ растыру

Іс-ә рекет алгоритмі:

1. Крафт-пакетті ашып, оның залалсыздандырылғ ан ішкі жағ ын шприцті қ ұ растыруғ а пайдаланың ыз.

2. Цилиндрді залалсыздандырылғ ан пинцетпен сол қ олың ызғ а салың ыз.

3. Пинцетпен поршеньді алып цилиндрдің ішіне кіргізіп, қ ақ пағ ын жалғ аң ыз.

4. Пинцетпен дә ріні сорып алатын инені (бұ л иненің диаметрі инъекция инесіне қ арағ анда ү лкенірек) канюлядан алып, ине салатын конусқ а иненің ұ шына қ олды тигізбей кигізің із.

5. Иненің канюлясын ине астындағ ы конусқ а бағ ыттап саусақ тарың ызбен жалғ аң ыз.

6. Шприцтен ауаны шығ арып, иненің ө туін тексерің із.

7. Қ ұ растырғ ан шприцті пакеттің ішкі жағ ына салың ыз. Шприц дә ріні сорып алуғ а дайын болды.

Залалсыздандырылғ ан ү стелден шприцті жинау

Іс-ә рекет алгоритмі:

1. Залалсыздандырылғ ан ақ жайманың бос шеттеріне бекітілген қ ысқ ыштардан ұ стап залалсыздандырылғ ан ү стелді ашың ыз.

2. Залалсыздандырылғ ан пинцетпен сол қ олың ызбен залалсыздандырылғ ан ү стелден астаушаны алып, сол қ олың ызғ а қ ойың ыз.

3. Сол пинцетпен астаушаның ішіне поршень, цилиндр, екі ине салың ыз.

4. Шприці бар астаушаны жұ мыс ү стелінің ү стіне қ ойың ыз, пинцетті астаушаның ішіне салың ыз.

5. Залалсыздандырылғ ан ү стелді қ ысқ ыштардан ұ стап жабың ыз.

6. Оң қ олың ызбен пинцетпен цилиндрді алып, сол қ олың ызғ а салың ыз.

7. Пинцетпен поршеньді алып, цилиндрге кіргізің із, шешілетін қ ақ пағ ын бекітің із.

8. Дә ріні сорып алатын инені канюлясынан ұ стап, ине салатын конусқ а

кигізің із.

9. Пинцетті жә не инелі шприцті астаушағ а салың ыз. Шприц дә ріні

сорып алуғ а дайын болды.

Дә ріні ампуладан, флаконнан алу алгоритмі. Антибиотиктерді еріту. Инсулин дозасын есептеу

Дә ріні ампуладан, флаконнан алу алгоритмі

Антибиотиктерді еріту

Мақ саты: дә рілік затты парентеральды енгізу.

Жабдық талуы: медициналық резең ке биялайды киіп, ішінде дә рі бар флаконды, еріткішті, бір рет қ олданылатын шприц, астауша, мақ та шаригін, 70' С спиртті, стерильді пинцет.

Міндетті шарттар: Флаконды алып оның атын, мө лшерін, қ олдану мерзімін ұ қ ыпты оқ ып, саң ылаусыздығ ын тексер.

Пинцетпен алюминий қ ақ пақ тың орта бө лігін аш. Резең ке тығ ынды спиртке батырылғ ан мақ та шарикпен сү ртіп тазала, шприцті қ ұ растырып, антибиотикті еріту ү шін конусқ а инені кигіз. Шприцке қ ажетті мө лшердегі еріткіш алып, оны резең ке тығ ын арқ ылы флаконғ а қ ұ й. Антибиотиктерді еріту ү шін келесі ерітінділер қ олданылады:

1. инъекция ү шін су ампулада;
2. 0, 9% натрий хлорид ерітіндісі (изотониялық, физиологиялық) флаконда жә не ампулада:
3. новокаин ерітіндісі 0, 25 %- 0, 5 % флаконда жә не ампулада;

1: 1 тә сіл мен антибиотикті еріту:

100.000 ЕД - 1 мл еріткіш ал.

250.000 ЕД - 2, 5 мл еріткіш ал.

500.000 ЕД - 5 мл еріткіш ал.

1.000.000 ЕД - 10 мл еріткіш ал.

Шприцтен флаконды инемен бірге шығ арып алып, оның ішіндегі ұ нтақ дә рі толық ерігенше флаконды шайқ а, 5, 0-10, 0 шприцті қ ұ растырып, оны флакондағ ы инеге кигіз, флаконның тү бін жоғ ары кө теріп, қ ажет мө лшердегі ерітінді дә ріні сорып ал. ЕД мө лшеріндегі антибиотикті граммғ а немесе милиграммғ а айналдыр: 100.000 ЕД - 0, 1 г; 250.000 ЕД – 0, 25 г; 500.000 ЕД - 0, 5 г; 1.000.000 ЕД - 1, 0 г.

Ерітінді дә ріні сорып алғ аннан кейін шприцті флакондағ ы инеден шығ арып алып, оны инъекцияғ а арналғ ан инемен ауыстыр, ине кигізетін конусқ а жақ сылап бекіт. Иненің ө ткізгіштігін инеден ерітінді мен ауаны шығ арып тексер. Залалсыздандырылғ ан астаушағ а ә зірлеген шприцті спиртке батырылғ ан екі мақ та шарикті сал. Еріткен антибиотиктің қ алғ анын

тоң азытқ ышта бір тә уліктің ішінде сақ та.

Дә ріні ампуладан (флаконнан) алу

Мақ саты: дә рілік затты парентеральды егу.

Жабдық талу: ампулада дә рілік зат, стерильді шприц инесімен, спирт 70 %, мақ та шариктері, астауша, стерильді пинцет, бикс, стерильді салфеткалар.

Міндетті шарттар:

1. Дә рігердің тағ айындағ ан дә рілерді тексеру.

2. Дә рінің алып оның атын, мө лшерін, қ олдану мерзімін оқ у.

3. Егер майлы ерітінді болса су моншасында 37 ˚ С жылыту қ ажет.

Процедура жү ргізу:

1. Қ олды жуу, кептіру, антисептикалық ерітіндімен ө ң деу.

Ескерту! Стерильді қ олғ апты инъекция алдында кию қ ажет

1. Стерильды шприцті жинау.
2. Ампуланы шамалы сілкіп, мойнын спиртпен ө ң деу қ ажет.
3. Ампуланың ұ шын кесу, кескен жерді ө ң деп содан соң ампуланың ұ шын сындыру.
4. Ампуланы соң қ олдың 2-3 –ші саусақ тары арасында ұ стап, жаймен инені ампулағ а енгізіп, қ ажет мө лшерде дә ріні алу.
5. Шприцты вертикалды ұ стап ауасын шығ ару.
6. Инені алып, тастап, инъекция салатын инені кигізу қ ажет.
7. Ине қ алпағ ын кигізіп, шприцты қ ағ аз пакетке салу қ ажет.
8. Астаушағ а шприц, мақ та шариктерін салу, бетін салфеткамен жабу (егер инъекция палатада жасалынатын болса)

Мейірбикенің емшара бө лмесіндегі жұ мыс реті.

Емшара бө лмесіндегі санитарлы- эпидемияғ а қ арсы тә ртіпті сақ тау.

Емшара бө лмесіндегі медициналық қ ұ жаттар. Мейірбикелердің кә сіптік ауруларының алдын алу

Ә рбір терапевтік бө лімшенің кұ рамында емшара бө лмесі болады. Емшара бө лмесі ә ртү рлі шараларды дайындауғ а жә не жү ргізуге арналғ ан. Бұ л дә рілік заттарды кө к тамырғ а ағ ынмен жә не тамшылатып енгізу, бұ лшық еттік жә не тері астылық инъекциялар, қ ан тобы мен резус-факторды анық тау, клиникалық жә не биохимиялық анализдерге кө к тамырдан қ ан алу, сондай-ақ бө лімше ерекшелігіне қ арай диагностикалық жә не емдік шаралар (тө с, ө кпе қ абы пункциясы жә не т.б.) жү ргізіледі. Емшара мейірбикесінің міндетін орындау ү шін (штаттық кестеге байланысты) бө лімшенің ағ а мейірбикесі жалпы профильдік мейірбикелердің ішінен жеткілікті жұ мыс тә жірибесі бар жоғ ары маманданғ ан немесе 3 дең гейлі колледжді оқ ып бітірген арнайы мейірбикені (3 жыл оқ ығ ан) таң дап алады. Бө лімше ерекшелігіне байланысты іс-шара бө лмесі кушеткамен, зарарсызданғ ан ү стелмен, (1 немесе 2), тамызғ ыштарғ а арналғ ан штативпен, дә рілік заттар қ оятын шыны шкафпен, қ олдарды жә не кұ рал-саймандарды жуатын колжуғ ышпен жә не т.б. жабдық талғ ан. Қ абырғ алар мен еден жиі жә не мұ қ ият санитарлық ө ң деуге ың ғ айлы материалдардан (кафель, майлы бояу) жасалуы керек. Емшара бө лмесінде ауаны зарарсыздандыруғ а арналғ ан бактерицидті шамдар міндетті тү рде болуы керек.

Емшара мейірбикесінің орындайтын ерекше міндеттері: санитарлық эпидемияғ а қ арсы тә ртіпті жү зеге асыру жә не сақ тау, бұ л қ ажеттігіне қ арай, бірақ тә улігіне 2 реттен кем емес, арнайы зарарсыздандырғ ыш (0, 5% хлорамин немесе баскадай) заттарды қ олданумен бө лмені кү нделікті жә не тиянақ ты (аптасына 1 рет) дымқ ыл тазалау. Емшара бө лмесінде жү ргізілетін шаралардың инвазивті сипатын ескере отырып, кесте бойынша, 15-30 минутган кү ніне 3 реттен сиретпей, бактерицидті шаммен зарарсыздандырудың арнайы тә ртібі болады. Емшара бө лмесінде дә рілік заттарды кө к тамырғ а енгізу ү шін шприцтер мен жү йелерді қ ұ райды, пайдаланғ аннан кейін зарарсыздауга немесе бір реттік шприцтер мен инелерді, қ ұ рал-саймандарды пайдағ а асыруғ а дайындайды. Кө п реттік қ ұ рал-саймандар залалсыздау алдында бір ыдыстағ ы зарарсыздандырғ ыш ерітіндіге жуылады. Содан кейін басқ а ыдыстағ ы зарарсыздандырғ ыш ерітіндіге (хлораминнің 0, 5% ерітіндісіне, хлорлы ә ктің 0, 5% сұ йық ерітіндісіне 30 - 60 минутқ а немесе Дезэффектің 2, 5% ерітіндісіне 1 сағ атқ а немесе Лшоформиннің 2, 5% ерітіндісіне 1 сағ атқ а немесе нұ сқ ауғ а сә йкес кез келген басқ а зарарсыздандырғ ыш ерітіндіге) салып қ ойылады. Жууғ а арналғ ан зарарсыздандырғ ыш ерітінділер кірлеуіне байланысты жә не осы ерітіндінің инструкцйясына сә йкес ауыстырылады. Салып қ оюғ а арналғ ан «Лизоформин», «Дезэффект» сияқ ты жаң а зарасыздандырғ ыш ерітінділерді 14 кү нге дейін пайдалануғ а болады, бірақ кірлегенде ертерек ауыстырғ ан жө н. Сондай-ақ жаң а ерітінділерді қ олданғ ан кезде жуатын ерітіндіні жеке дайындамауғ а болады.

Қ олды ө ң деу

Кө рсеткіші: колғ апты киюдің алдында немесе қ олғ апты шешкен соң, биологиялық сұ йық тық тармен жанасқ анда (микробтық жұ ғ уғ а қ ауіп тө нгенде), иммунитеті тө мен науқ асқ а кү тім жасағ анда.

Кажетті заттар: шаруа сабыны, секунды бар сағ ат, жылы су, заласызданғ ан пинцет, мақ та тампондары мен сулгілер, дез ерітіндісі бар ыдыс.

Кажетті жагдай: қ олда жарақ ат болмауы тиіс. Қ олдан сақ инаны шешу, сағ атты шешіп, халаттың білегін 2/3 тү ру, қ ұ бырды ашу, қ олдың саусақ тарын жә не саусақ аралығ ын, білектің 2/3 сабынмен ағ ынды суғ а 10 секунд бойы жуу, сү лгімен қ олды кұ рғ ату.

Казіргі кезде тә жірибемізде бір рет қ олданатын кұ рал жабдық тар (шприцтер, инелер, кө к тамырғ а тамшылатып кұ ятын жү йе, ұ штық тар) кең інен қ олданылады. Бір рет қ олданатын кұ рал жабдық тармен жұ мыс істегенде оларды жоймастан бұ рын арнайы дез ерітінділермен (жуу, сонан соң 30 - 60 минутка дез ерітіндіге салып кою) ө ң деу қ ажет. Бір рет қ олданатын қ ұ рал жабдық тар ө ң делгеннен соң іріктелінеді, жинақ тап салып жойылуғ а жіберіледі. Кө п қ олданылатын қ ұ рал жабдық тармен жұ мыс істегенде бірнеше ережелерді білу қ ажет. Барлық қ анмен байланысты медициналық шараларды (кө к тамырдан кан алу, кө к тамырлық инъекция жә не қ ұ ю), сондай-ақ қ анмен байланыста болғ ан қ ұ рал-саймандармен, шприцтермен, инелермен жә не т.б. жұ мысты инвазивті зерттеу ә дістерін мейірбике міндетті тү рде қ олғ аппен жү ргізуі керек. Бұ л ережені орындау - қ ан аркылы берілетін аурулардың (ВИЧ-инфекция, В, С вирус гепатиттері жә не т.б.) негізгі алдын алу шараларының бірі болып табылады.

Іс шараны орындап болган соң мейірбике міндетті:

І.Келесі кө рсетілген ерітіндінің бірімен қ ұ рал жабдық тарды зарарсыздандыру:

3% хлорамин ерітіндісіне- 60 мин экспозиция;

1, 5 % кальций гипохлорид ерітіндісіне - 60 мин экспозиция;

4% сутек асқ ын тотығ ында -60 мин экспозиция.

2. Жұ мыс ү стелін іс шара аяқ талғ ан соң ыскышпен 3% хлорамин ерітіндісімен немесе кө рсетілген ерітіндінің бірімен ө ң деу қ ажет.

3. Дез ерітіндімен ө ң деп болғ ан соң резең ке қ олғ апты шешу керек.

4. Резең ке қ олғ апты дез ерітіндісі бар ыдысқ а салу.

5. Халатты, масканы шешіп, кір салатын қ апқ а салу қ ажет.

6. Ағ ынды суғ а қ олды 2 рет сабынмен жуып, бір рет қ олданылатын сү лгімен кұ рғ ату қ ажет.

Науқ астың қ аны немесе биологиялық сұ йық тығ ы мейірбикенің киіміне жә не терісіне тиген кезде жасалынатын шаралар:

Былғ анғ ан киімді сыртқ ы жағ ын ішке қ аратып шешу.

3% хлорамин ерітіндісіне - 1 сағ атқ а салып қ ою.

3% хлорамин ерітіндісіне батырылғ ан сү лгіні киімнің былғ анғ ан жеріне 60 мин қ ойып, сонан соң ыстық сумен жуу керек.

70 % этил спиртіне батырылғ ан тампонмен қ ан немесе биологиялық сұ йық тык тиген жерді сү рту қ ажет.

Тампонды қ олданғ аннан кейін тастайтьш ыдысқ а салу қ ажет.

Қ олды сабынмен жуу керек.

Қ ан немесе биологиялық сұ йық тық тиген жерді антисептикалық ерітіндіге батырылғ ан тампонмен қ айталап сү рту қ ажет.

Тампонды қ олданғ аннан кейін тастайтын ыдысқ а салу қ ажет.

Инфицирленген қ ұ рал сайманмен қ олды жарақ аттап алғ анда жасалынатын шаралар:

Ә зірле: аптечка, залалсыздағ ан бинт, 2 лоток, залалсызданғ ан корнцанг.

Қ олғ апты шешпей жарақ атган қ анды шығ ару, сонан соң резең ке қ олғ апты шешіп, 3% хлорамин ерітіндісі бар ыдысқ а салу қ ажет.

Аптечкадан 70 % этил спиртін немесе 3% йод ерітіндісін шығ ару.

Жарақ аттанган жерді 70 % этил спиртіне батырылғ ан тампонмен ө ң деп, тампонды қ олданғ аннан кейін тастайтын ыдысқ а салу кажет.

Қ анды тоқ татпай қ олды сабынмен жуу керек.

Жарақ аттанган жерді бактерицидті пластырмен ең деу қ ажет.

Саусақ ты бактерицидті пластырмен таң ып, резең ке саусақ қ ап киіп, сонан сон резенке қ олғ ап кию керек.

Ем шара бө лмесінде кә сіптік жұ ғ улардың алдын алу:

1. Жұ мыс кезінде мү мкіндігінше бір рет қ олданатын саймандарды қ олдану.

2. Науқ астың қ аны немесе биологиялық сұ йық тығ ы арқ ылы жұ ғ атын жағ дайлардағ ы ем шараларда қ олғ ап, маска, клеенкалы алжапқ ыш кию жә не де жарақ аттанғ ан жер болатын болса лейкопластырмен таң ылып, саусақ қ ап кию керек.

3. Щеткамен қ олды жууғ а болмайды.

4. Медициналық қ ұ рал жабдық тарды жә не кан тиген заттарды жуу, реттеу ү шін алдымен резең ке қ олғ аппен оларды дез ерітінділерге жуып алу қ ажет.

5. Жеке бас тазалық ережесін қ атаң сақ тау кажет. Ә р бір іс шарадан кейін, сонымсн қ атар парентеральді егулерде, қ ан алудан кейін ағ ынды суғ а қ олды сабынмен 2 рет мұ қ ият жуу қ ажет. Қ олды жеке сү лгімен немесе бір рет қ олданылатын сү лгімен сурту қ ажет.

6.Жұ мыс орны жаң а дайындалғ ан зарарсыздандырғ ыш ерітінділерімен қ амтамасыз етілуі қ ажет. Жұ мыс ү стелінің бетін жұ мыс соң ында 3% хлорамин ерітіндісімен ө ң деу қ ажет.

7. Емшара бө лмесінде аптечка болуы керек.

8. Зертханағ а жазылғ ан жолдама пробиркадағ ы қ анғ а тигізбей, пробирканың сыртқ ы жағ ына жабыстыру қ ажет.

9. Созылмалы В гепатитпен сырқ аттанатын науқ астардан жә не НвsАg тасмалдаушылардан анализ ү шін алынғ ан қ аны бар пробирканы міндетгі тү рде белгілеу.

10. Кә сіптік қ ызметінде қ анмен байланыста болғ ан медицина қ ызметкерлері жұ мысқ а тү сер алдында жә не жұ мыс істеп жү ріп жылына бір рет НвsАg -ны анық тау ү шін тексеруден ө теді. НвsАg анық талғ ан жағ дайда дә рігер-инфекционист терең клиникалық зерттеуден ө ткізеді. Нвs-антигені бар медицина қ ызметкерлері қ анды қ ұ ю, қ айта ө ң деу жұ мыстарынан аластатылады.

11.ВИЧ инфекциясының қ аупі бар биологиялық сұ йық тық пен жұ мыс істегенде абай болу керек:

- қ ан жә не оның қ ұ раушылары: ми-жұ лын сұ йық тығ ы, амниотикалык сү йық тык, ү.рыктык сұ йық тык:

- сү т, қ ынаптық сұ йық тық, зә р, сілекей, без сұ йық тық, нә жіс, асқ азан сө лі.

Дә рілік заттарды парентералды енгізу жолдары

Дә рілік заттарды инъекциялық (лат. Injectio - дә рі жіберу) жолмен парентеральды (асқ азан-ішек жолдарына соқ пай) енгізуге болады. Инъекциялар - дә рілік заттарды ағ заның ә ртү рлі ортасына қ ысыммен арнайы басып енгізу. Инъекцияны тіндерге (теріге, тері асты шел қ абатына, бұ лшық етке, сү йекке); тамырғ а (кө к тамырғ а, артерияғ а, лимфатикалық тамырларғ а); қ уыстарғ а (іш, плевра, жү рек, суйек). Егер орталық нерв жү йесінде препараттың жоғ ары мө лшері қ ажет болса, жұ лындық (субдуральды, субарахноидальды) енгізу қ олданылады.

Шұ ғ ыл кө мек кө рсеткенде инъекциясыз болмайды, ө йткені қ ұ су, жұ тынудың қ иындауы, науқ астың қ ұ лық сыздығ ы немесе оның ес-тү ссіз жағ дайы дә рілік заттарды енгізуге бө гет жасамайды. Дә рілік заттарды енгізудің парентеральды тә сілінің артық шылық тары:

1. Ә серінің жылдамдығ ы.

2. Мө лшерлеудің дә лдігі, ө йткені асқ азан сө лінің жә не ас қ орыту ферменттерінің дә рілік заттарғ а ә сері болмайды.

3.Бауырдың кедергілік ролі болмайды.

Инъекциялық тә сіл дә рілік заттарды пероральды енгізуге мү мкіндік болмағ анда немесе мақ сатқ а сә йкес болмағ анда немесе ішуге арналғ ан тү рлері болмағ анда да қ олданылады.

Қ азіргі кезде инесіз инъекторларды қ олданады. Олар дә рілік заттарды тері ішіне, тері астына жә не бұ лшық етке инені қ олданбай енгізуге мү мкіндік береді. Оларды қ олдану белгілі бір қ ысыммен сұ йық тық ағ ынының тері жабындылары арқ ылы ө ту мү мкіндігіне негізделген. Бұ л ә діс бұ қ аралық вакцинацияны жү ргізуге, стоматологиялық тә жірибеде ауырсыздандыруда қ олданылады. Бұ л сывороткалық гепатиттің берілу қ ауіп болдырмайды жә не жоғ ары ө німділігімен ерекшеленіледі.

Кез келген инъекцияны жасау ү шін шприц қ ажет. Инъекцияғ а арналғ ан шприц екі - поршеньге арналғ ан ү лкен жә не инеге арналғ ан шыны астылық конусы бар кішкене - тесігі бар қ уыс цилиндрден, стержень мен сабы бар поршеннен тұ рады; Кө п рет қ олданылатын шприцтің поршенінде цилиндрге арналғ ан қ озғ алмалы алынатын қ ақ пағ ы болады, ол поршеньді цилиндрдің ортасында ұ стап тұ рады. Бекітілмеген поршень шприцтің тұ тастығ ын бұ зады, сондай-ақ цилиндрдің сынуына ә келеді. Инъекция жасауғ а жә не қ уыстарды жууғ а арналғ ан кө п рет қ олданылатын шприцтердің ә ртү рлі тү рі болады. Қ азіргі кезде пластмассадан жасалғ ан, зауыт жағ дайында залалсыздандырылғ ан бір рет пайдаланылатын шприцтер кең інен жә не іс жү зінде жаппай қ олданылатын. Бұ л шприцтердің орауының сыртына қ олдануғ а болатын мерзімі кө рсетілген. Шприц герметикалық болуы керек, яғ ни цилиндр мем поршеннің арасынан ауа да, сұ йық тық та ө тпеуі керек.

Инъекцияғ а арналғ ан шприцтер, ең алдымен, инъекцияның тү ріне жә не енгізілетін дә рілік заттардың мө лшеріне байланысты таң дап алынады. Мысалы, тері ішіне енгізілетін ерітінді ә детте 0, 5 мл -ден аспайды, тері астына - 0, 5 - 2 мл, бұ лшық етке 1-10 мл.

Инъекцияғ а арналғ ан шприцтердің сыйымдылығ ы - 1, 2, 5, 10 жэне 20 мл. Шприцке дә рілік заттың қ ажетті мө лшерін алу ү шін шприцтің бө лігінің «бағ асын», яғ ни цилиндрдің жақ ын орналасқ ан екі бә лігінің арасында ерітіндінің қ андай мө лшері болуы мү мкін екендігін білу, Шприцтердің цилиндрлерінде шприцтің сыйымдылығ ын кө рсететіи беліктер жә не цифрлар болады. Бө ліктердін «бағ асын» анық тау ү шін миллилитр мө лшерін кө рсететін цилиндрдегі ине астылық конусқ а жақ ынырақ орналасқ ан цифрді табу керек, содан кейін осы цифр мен ине астылық конустың арасындағ ы бө ліктер санын анық тап, ине астылық конусқ а жақ ын цифрді бө ліктер санына бө лу керек. Осы шприцтің бө ліктерінің «бағ асы» болады. Мысалы, сыйымдылыгы 20 мл шприцтің ине астылық конусқ а жақ ын цифр 10. Осы цифр мен ине астылық конустың арасындағ ы бө ліктер саны 5. 10 мл-ді 5-ке бө лгенде 2 болады, яғ ни сыйымдылығ ы 20 мл шприцтің бө ліктерінің «бағ асы» 2 - ге тең. Сыйымдылығ ы 10 мл шприцтің бө ліктерінің» «бағ асы» 5 мл-ді 5 бө лікке бө лу арқ ылы анық талады - ол 1 мл - ге тең.

Кү шті ә серлі дә рілік заттардың аздағ ан мө лшерін, сондай-ақ неғ ұ рлым дә лірек мө лшерлеуді қ ажет ететін сывороткалзр мек вакцикаларды екгізу ү шін 0, 1 - 0, 01 мл бө лік «багасы» бар сыйымдылыгы 1 - 2 мл арнайы шприцтерді қ олданады. Парентеральды енгізуге арналғ ан дә рілік заттардың мө лшері кө бінесе миллилитрмен жэне миллилитр ү лесімен кө рсетіледі. Мө лшерді белгілеудің басқ а да тү рлері болады. Мысалы, қ ант диабетімен сырқ аттанатын науқ асқ а инсулинді ә сер ету бірлігінде енгізеді. Инсулинді енгізу ү шін сыйымдылыгы 1 - 2 мл арнайы шприцтер шығ арылады. Олардың цилиндрлеріндегі бө ліктер миллилитр ү лестерін емес, «ә сер ету бірліктерін» кө рсетеді.

Инъекциялық ине - таттанбайтын хромникельді қ орғ асыннан жасалынғ ан жің ішке қ уыс металл тү тік, Бұ л тү тіктің бір ұ шы қ иғ аш кесіліп, ү шкірленген. Екінші ұ шына жезден жасалынғ ан канюля бекітілген, ол шприцтің ине астылық конусына тығ ыз кіргізіледі. Тері ішілік, тері астылық, бұ лшық еттік, кө к тамырлық инъекцияларғ а арналғ ан инелер ұ зындығ ына, кесілген жеріне, ұ штау тү ріне байланысты ажыратылады. Инелер қ атаң тағ айындалуына қ арай қ олданылады. Мысалы, бұ лшық еттік инъекцияғ а ұ зындығ ы 60 мм, кесілген жері 0.8 - 1, 0 мм ине, тері ішілікке -ұ зындығ ы 15 мм, кесілген жері 0, 4 мм ине, тері астылық қ а - ұ зындығ ы 20 мм, кесілген жері 0, 4 - 0, 6 мм ине қ олданылады.

Кез келген іс-шараны орындар алдында қ олдарды дайындағ ан жө н: тырнақ тар қ ысқ а қ ырқ ылғ ан, қ олдар сабынмен мұ қ ият жуылғ ан болуы керек. Іс-шаралар резең ке қ олғ ап киіп орындалуы керек. Инъекция жасар алдында қ олдар спиртке матырылғ ан домалақ мақ тамен ө ң деледі.

Кө п рет қ олданылатын шприцтерді жина:

1) Крафт-пакетті ашың ыз жә не оның ішкі (залалсыздандырылғ ан) жағ ын шприцті жинау ү шін қ олданың ыз;

2) Поршеньді сабынан ұ стап, оны цилиндрге кіргізің із;

3) Дә рілік затты алуғ а арналғ ан инені (бұ л иненің диаметрі инъекцияғ а арналғ ан инеден ә детте ү лкенірек) канюлясынан ұ стап, ү шына қ олды тигізіп алмай оны ине астылық конуска кигізу;

4) Иненің какюлясын ине астылық конуска саусақ пен басың қ ырау арқ ылы бекіту;

5) Шприцтен ауаны шығ ару арқ ылы ө ткізгіштігін тексеру;

6) Жиналғ ан шприцті пакеттін ішкі жағ ына қ ою. Ерітіндіні ампуладан алу:

Ампуланы ашпас бұ рын дә рілік заттың тағ айындалуын, мө лшерін, жарамдылық мерзімін (сыртында кө рсетілген), ерітіндінің мө лдірлігін тағ ы да бір рет кө ң іл қ ойып оқ ың ыз (ампуланы халаттың ақ фонына қ ойып оқ ығ ан ың ғ айлы).

1) Барлық ерітінді кең бө лігінде болатындай ампуланы сә л сілку;

2) Ампуланы кесуге арналган кұ ралмен кесің кірең із, спиртке матырылғ ан домалақ мактамен ампуланы ө ң дең із жә не ампуланың жің ішке жағ ын сындырың ыз;

3) Ампуланы кең жағ ынан, сол қ олдың суд жә не ортаң ғ ы саусақ тармен тү біне тамандау жерден ең кейтіп ұ стаң ыз да оғ ан инені жайлап кіргізің із, ерітіндіиің қ ажетті мө лшерін алың ыз, егер ампула ү лкен болса ерітіндіні ала отырып ампуланың тү бін біртіндеп кө теруге болады;

4) Ерітіндіні алғ ан инең ізді шығ арып, инъекция жасауғ а арналғ ан инені кигізің із;

5) Инені бекітің із, ине арқ ылы біраз ерітіндіні шприцтен шығ арып, оның ө ткізгіштігін тексерің із, бұ л кезде шприцті кө з дең гейінде болатындай қ ылып тік ұ стаң ыз

6) Шприцті, спиртке матырылғ ан залалсыздандырылғ ан домалақ мақ таны пакетке салың ыз.

Ерітіндіні флаконнан алу.

Парентеральды енгізуге арналғ ан кө птеген дә рілік заттар флаконда, ұ нтақ, сондай-ақ ерітінді тү рінде шығ арылады. Флаконда ұ нтақ тү рінде, мысалы антибиотиктер шығ арылады.. Зауытта дайындалғ ан дә рілік заттар флаконы резең ке тығ ынмен жабылган жә не металл қ ақ пақ пен бекітілген. Парентеральды енгізу ү шін дә ріні қ олданар алдында флаконғ а 1-3 мл инъекция жасауғ а арналғ ан суды, натрий хлоридінің изотониялық немесе новокаиннің 0, 5% ерітіндісін адсу арқ ылы ерітеді.

1) Флакондағ ы жазуды оқ ың ыз (аты, жарамдық мерзімі, мө лшері)

2) пинцетпен ортасындағ ы валюмин какпакты ашың ыз.

3) Резең ке тү тікті спиртпен ө ң дең із.

4) ІПприцке еріткіштің кажетті мө лшерін алың ыз (егер флакондағ ы барлық зат бір адамғ а енгізілетін болса, онда 1-3 мл).

5) Флаконды алып, оғ ан еріткішті енгізің із.

6) Флаконды инемен бірге ине астылық конустан шыгарьщыз жэне сілкілей отырып флакондағ ы ұ нтактың толық ерітің із.

I) Флаконмен инені ине астылық конусқ а кіргізің із

8) Флаконы тү бін жоғ ары қ аратып кө терің із де флакондағ ы дә ріні немесе оның жартысын алың ыз.

9) Флаконды инемен бірге ине астылық конустан шығ арың ыз.

10) Инъекцияғ а арналғ ан шприцті ине астылық конусқ а кіргізіп, бекітің із.

II) Ине арқ ылы ауаны шығ арып иненің ө ткізгіштігін тексерің із.

12) Шағ ын легенге шприцті, спиртке матырылғ ан екі домалақ мақ таны салың ыз.

Науқ аспен тілектестік білдіріп, жайлап сө йлесу, ың ғ айлы қ алып -кө птеген науқ астарда инъекцияның алдында пайда болатын ауырсынуды, қ орқ ыныш сезімін азайтуғ а жә не болдырмауга мү мкіндік береді.

Антибиотиктердің мелшерін есептеу жә не антибиотиктерді еріту (1 млн бірліктегі пиницилин).

100 000 бірлікке 1 мл еріткіш (инъекцияга арналғ ан су, новокаин 0, 25%-0, 5%). 1 млн пенициллинге 10 мл еріткіш керек - бұ л ерітудің 1: 1 қ атынасы, ал 2: 1 қ атынасында еріткенде 1 илн пенициллинге 5 мл еріткіш қ ажет.

• Инсулинді мелшерлеу жә не енгізу:

Мақ саты: Қ андағ ы глюкоза дең гейін тө мендету ү шін инсулиннің нақ ты мө лшерін енгізу.

Жабдығ ы: инсулин ерітіндісі бар флакон, 1 мл-де 40 ЕД (80 ЕД немесе 100 ЕД); залалсыздандырылғ ан лоток, пинцет. домалақ талғ ан мақ талар, бір рет қ олданылатын инсулин шприцтері; спирт 70°.

Іс-шарағ а дайындау.

1. Инсулинді қ абылдауғ а қ арсы кө рсеткіші жоқ екеніне кө з жеткізу.

2. Тері астына енгізетін инсулиннің жарамдылығ ына кө з жеткізу.

3. Флакондағ ы инсулинді 36-37°С жылы суғ а жылытып, қ ақ пағ ын ашу қ ажет.

4. Флаконның резең ке кақ пағ ын спиртпен 2 рет сү рту қ ажет.

5. Науқ асқ а ың ғ айлы жағ дай жасау.

8. Шприцке инсулиннің қ ажетті мө лшерін жә не қ осымша 1-2 мл алып, қ алпағ ын жауыл, лотокқ а қ оямыз.

Іс-шараны орындау

1.Инъекция жасайтын жерді спиртке батырылғ ан екі домалақ танғ ан мақ тамен алдымен ү лкен аймақ ты сонан соң инекция жасайтын аймақ ты сү рту қ ажет.

2. Шприцті ашып, ауасын шығ арамыз.

3. Сол қ олдын 1, 2 - саусағ ымен теріні жиырып ұ стау.

4. Тері асты шел қ абатының ортасына иненің к\қ иығ ын жоғ ары қ аратып, ЗО-45СС бұ рышпен тез енгізу.

5. Сол қ олды босатып, қ ыртысты жіберу.

6. Инсулинді ақ ырын сол қ олмен енгізу.

7. Инъекция жасалғ ан жерге кұ рғ ақ залалсыз мақ таны қ ойып, инені тез суырып аламы

5.Тері асты, бұ лшық етке, кө ктамырғ а егулер жү ргізу.

Тері ішіне егу ә дісі.

Мақ саты:

- Дә рілік заттарғ а жоғ ары сезімталдық ты (аллергологиялық сынама) анық тау;

- Ауруғ а қ арсы иммунитеттің болуы немесе болмауын (профилактикалық егулер) анық тау;

- Жергілікті жансыздандыру.

Қ арсы кө рсетпелері:

Ине егетін орындағ ы тері асты май клетчаткасының ісінуі, ине егетін орындағ ы тері аурулар.

Ине егуге болатын орындар:

Білектің ішкі ортаң ғ ы бө лігі, иық тың сыртқ ы бө лігі (БЦЖ ны егу ү шін)

Қ ажетті заттар:

1-2 мл 1-1, 5 см қ ысқ а инелер, залалсыздандырылғ ан мақ та шариктер, 70' спирт, дә рілік заттар, астауша қ олданылғ ан заттар ү шін.

Іс-ә рекеттер:

1. Дә рінің атын, мө лшерін қ ай уақ ытқ а дейін қ олдануғ а болатын мерзімін ұ қ ыпты оқ ып, сосын ашың ыз.
2. Ампула мойнын немесе флаконды спиртке малынғ ан тампонмен сү ртің із.
3. Дә ріні керекті мө лшерде сорып алып, инені ауыстырып, ауасын шығ арың ыз.
4. Шприцты қ ағ аз пакетке немесе стерильды астаушағ а салың ыз.
5. Науқ асты ың ғ айлы етіп отырғ ызу.
6. Инъекция жасайтын жердің терісін спиртке батырылғ ан мақ та шаригімен 2-3 рет сү ртің із.
7. Шариктерді дез ерітіндіге тастаң ыз. Инъекция жасайтын жердің терісін сол қ олмен тө мен қ арай тартың ыз. Ә зірленген шприцтің инесінің қ иылысын жоғ ары қ аратып ұ стаң ыз (екінші саусақ пен бойлай инені канюлядан, ал басқ а саусақ пен цилиндрді ұ стаң ыз)
8. Инені теріге қ атарластыра ұ стап ұ шын терінің ішіне енгізің із (иненің ұ шы тері арасынан кө рініп тұ руы керек) Шприцті оң қ олмен ұ стап тұ рып сол қ олдың 2-3 -ші саусақ тарымен цилиндрдің жиегін ұ стап, бірінші саусақ пен поршеньді итеріп дә ріні жіберің із. Инъекция жасағ ан жерде кішкене (лимон тә різді) тү йін пайда болса, сіз байқ ауды дұ рыс жасағ ансыз.
9. Спиртке батырылғ ан мақ та шаригімен ақ ырын басып инені теріден шығ арып алың ыз.

Ескерту: мақ таны инъекция орнына қ атты басуғ а болмайды. Егер инъекция диагностикалық мақ сатта жү ргізілген болса, науқ асқ а инъекция орнына су тигізбеуді ескерту қ ажет.

Тері астына егу ә дісі, мақ саты, асқ ынулары

Мақ саты:

Дә рілік затты теріасты май қ абатына егу. Бір рет егілетін ерітіндінің мө лшері 1-2 мл ден аспау керек.

Қ арсы кө рсетпелері:

Дә рілік заттарғ а аллергиялық реакция болғ анда, ине егу орнындағ ы тері мен теріасты клетчатка жарақ атының кез келген тү рінде.

Ине егуге болатын орындар:

Иық пен санының сыртқ ы бө лігі, жауырын асты аймағ ы, іштің алдың ғ ы қ абырғ асы.

Қ ажетті заттар:

1-2 мл шприцтер, ұ зындығ ы 4-5 см ойығ ы жің ішке ине, дә рі дә рмек заттар, 70' спирт, залалсыздандырылғ ан мақ та шариктері.

Іс- ә рекеттер:

1. Дә рінің атын, мө лшерін қ ай уақ ытқ а дейін қ олдануғ а болатын мерзімін ұ қ ыпты оқ ып, сосын ашың ыз.
2. Ампула мойнын спиртке малынғ ан тампонмен ө ң деп, сосын ашың ыз.
3. Дә ріні керекті мө лшерде сорып алып, инені ауыстырып, ауасын шығ арың ыз.
4. Инеге қ алпақ ты кигізіп пакет немесе астаушағ а салың ыз.
5. Инъекция жасайтын жердің терісін спиртке батырылғ ан мақ та шаригімен сү ртің із.
6. Мақ таны дез ерітіндіге салың ыз. Сол қ олмен инъекция жасайтын жерді ү шбұ рышты етіп жиыстырың ыз.
7. Шприцті оң қ олың а, екінші саусақ пен инені канюлядан, бесінші саусақ пен поршеньді, қ алғ анымен цилиндрді ұ стаң ыз. 45 градус ү шбұ рыштың тү біне иненің қ иылысын жоғ ары қ аратып 2-3 см терең дікке салың ыз. Екінші саусақ пен инені канюлядан ұ стап тұ рың ыз.
8. Шприцті оң қ олмен ұ стап тұ рып сол қ олдың 2-3 саусақ тарымен цилиндрдің жиегін ұ стап, ал бірінші саусақ пен поршеньді итеріп, дә ріні жіберің із.
9. Инъекция жасағ ан жерді спиртке батырылғ ан шарикпен басып, тез қ имылмен инені суырып ал да шарикті басып аздап уқ алаң ыз.

Ескерту: Майлы ерітіндіні қ олданудың алдында 38'C жылы су моншасына қ ыздырып, сонан кейін ғ ана қ олдану керек.

Асқ ынулары: Асептика ережесінің бұ зылуы мен доғ ал инені қ олданудың салдарынан жергілікті қ абыну процесі жә не дене қ ызуының кө терілуі болуы мү мкін. Гипертониялық ерітіндіні қ ателесіп егу, тіндерінің ө ліеттенуіне (некроз) ә келеді. Майлы ерітіндінің тамыр ішіне енуі дә рі эмболиясын тудыруы мү мкін. Шприц пен иненің залалсыздандыру жә не зарарсыздандыру жеткілікті болмағ ан жағ дайда вирусты гепатит пен ЖҚ ТБ тің жұ ғ уы мү мкін.

Бұ лшық етке егу жасау техникасы

Мақ саты: дә рілік затты бұ лшық етке егу. Дә рілік заттың емдік ә сері 20-30 минут аралығ ында пайда болады. Бір рет егілетін ерітіндінің мө лшері 10 мл - ден аспауы керек.

Қ арсы кө рсетпелері: бұ лшық еттің атрофиясы, ине егу орнындағ ы тері мен теріасты майлы клечатка жарақ атының кез келген тү рінде, дә рілік затқ а аллергиялық реакциясы болғ анда.

Қ ажетті заттар: 5мл немесе 10мл шприцтер, дә рі дә рмек заттар, залалсыздандырылғ ан мақ та шариктері.

Іс- ә рекеттер:

1. Дә ріні ә зірлеп, оның атын, мө лшерін, қ ай уақ ытқ а дейін қ олдануғ а болатын мерзімін ұ қ ыпты оқ ы, тазалаң ыз.
2. Асептика ережесімен шприцті жиыстыру ә рекетін қ олдана отырып, жиыстырың ыз.
3. Пациентті етбетінен немесе қ ырынан жатқ ызың ыз.
4. Дә ріні қ ажет мө лшерде сорып алып, инені ауыстырып, ауасын шығ арың ыз.
5. Мақ та тампонын 70% спиртке сулаң ыз.
6. Инъекция жасайтын жоғ арғ ы сыртқ ы квадрантты бір бағ ытта, жоғ арыдан тө мен қ арай спиртке батырылғ ын мақ та тампонымен 2-3 рет сү ртің із.
7. Ә зірленген шприцті оң қ олғ а алып поршенін екінші саусақ пен, иненің канюлясын шынашақ пен, қ алғ ан саусақ тарымен цилиндрді ұ стаң ыз.
8. Сол қ олмен инъекция жасайтын жердің терісін созып тартып тұ рың ыз.
9. Шприцті денеге тіке 90' та ұ стап, иненің 2/3 бө лігін ырғ ақ пен енгізің із. Шприцті сол қ олмен ұ стап, оң қ олдың 2-ші, 3- ші саусақ тарымен цилиндрді ұ стаң ыз, ал бірінші саусақ пен поршеньді итеріп ерітіндіні жіберің із.
10. Теріні спиртке батырылғ ын мақ та шаригімен басып, тез инені шығ арып алып, мақ тамен инъекция жасалғ ан жерді уқ алаң ыз.

Асқ ынулары: иненің сынуы, жү йке сабауының жарақ аттануы, абсцесс, аллергиялық реакция, вирусты гепатит, дә рілік эмболия.

Кө к тамырғ а дә ріні жіберу, мақ саты, техникасы, асқ ынулары

Мақ саты:

Дә рілік ерітіндіні кү ре тамырғ а жіберу, дә рілік зат 1-2 минут ішінде ә сер етеді. Нақ ты мө лшерде жіберу. Дә рінің мө лшері бір рет егілгенде 10-20 мл.

Қ арсы кө рсетпелері:

Дә рілік затқ а аллергия, тері мен тері асты шел қ абатының зақ ымдануы, кү ре тамырдың қ абынуы.

Егілетін орны:

Шынтақ иіні, қ ол ұ шының беткі кү ре тамырлары, аяқ тың беткі кү ре тамырлары, бассү йек кү мбезінің беткі кү ре тамырлары.

Жабдық талуы: шприц 10 немесе 20 мл, ине ұ зындығ ы 40 мм, стерильді астауша, пинцет, стерильді салфетка, дә рілік зат, 70% спирт, мақ та шариктері, бұ рау, валик.

Іс- ә рекеттер:

1. Қ ажет заттарды дайындап, науқ асқ а манипуляция мақ сатын тү сіндіру.
2. Бет перде, қ олғ ап кию.
3. Пакетті ашып, шприцты жинау, ампуланың мойнын спиртке малынғ ан мақ тамен 2 рет ө ң деу.
4. Қ ажет мө лшерде дә ріні ампуладан алу, инені ауыстыру ауасын шығ арып, иненің қ алпағ ын кигіздіру. Шприцты астаушағ а салу.
5. Науқ асты отырғ ызу немесе жатқ ызу.
6. Иық пен шынтақ иінін ашамыз. Шынтақ иінің астына жастық ша қ оямыз.
7. Иық тың ү штен екі бө лігіне резиналық бұ рау қ ойып, шынтақ иінін спиртке батырылғ ан мақ та шаригімен сү ртеміз. Науқ ас қ олын ашып жұ мып жұ мыс істеу керек.
8. Сол қ олдың екінші саусағ ымен тамырды бекітіп ұ стаң ыз. Иненің қ иылысын жоғ ары қ аратып, ә уелі теріні, сосын кө к тамырды тесеміз.
9. Науқ астың қ олын былғ амас ү шін, иненің астына мақ та шаригін қ оямыз. Шприцтің поршенін жә й ө зімізге қ арай тартып кө ргенде, қ ан болса, онда кө к тамырғ а тү скеніміз.
10. Ерітіндіні жә йлап жібер алдын резең ке бұ рауды шешіп, жұ дырығ ын ашып ерітіндіні жайлап жібереді.
11. Дә ріні жібергеннен соң спиртке малынғ ан мақ та шаригімен басып инені алу қ ажет. Науқ астың қ олын 1-2 минутқ а бү гу керек.

Асқ ынулары: гематома кү ре тамырғ а дұ рыс тү спегенде, тері астына қ анның ұ юы, оғ ан жартылай спиртпен компресс

қ ою керек. Некроз (тітіркендіргіш дә рі тері астына кеткенде) 10% кальций хлорид. Тромбофлебит (кү ре тамырды қ айта қ айта тескеннен). Ауа эмболиясы, асептика ережесі бұ зылғ анда сепсис

Кө к тамырдан биохимиялық зерттеуге қ ан алғ ан кездегі медбикенің атқ аратын іс- ә рекеттері:

1. Қ олды сабындап жуу. Электроқ ұ рғ атқ ыш немесе орамалмен қ ұ рғ ату.

2. Қ олды спиртке батырылғ ан мақ та шариктерімен ө ң деу (біреуі алақ анды, екіншісі алақ анның сыртқ ы бетін). Қ олды саусақ тар ұ шынан бастап білезікке қ арай бағ ытта ө ң деу.

3. Қ олғ апты киіп, емделушінің шынтақ сү йегінің астына жастық шаны

салың ыз.

4. Иық сү йегінің 3/1 бө лігіне салфетка ү стіне бұ рау салың ыз; қ олғ апты спиртпен ө ң дең із.

5. Емделушінің жұ дырығ ын “ашып-жауып” жұ мыс істеуін сұ раң ыз.

6. Теріні спиртке батырылғ ан 2 мақ та шаригімен ө ң дең із.

7. Шынтақ иінінің терісін сол қ олмен тартып, кө к тамырды бекіту керек. (бұ л жағ дайда емделушінің қ олы жұ дырық қ а тү юлі).

8. Кө к тамырғ а иньекция жасап керекті мө лшерде қ анды алың ыз (5-10мл).

9. Бұ рауды алып, емделуші ж&#