Редоксиметрияның әдістері (тотығу-тотықсыздану).

1.Редоксиметрия ә дістерінің мә ні мен жіктелуі:

Редоксиметрия ә дістерінің негізінде тотығ у-тотық сыздану реакциялары жатады.Жиі келесі ә дістерді пайдаланады:

Пермангонаметрия-бұ л ә діс калий перманганаттың жұ мысша ерітіндісінің тотық тырғ ыш ә серіне негізделген.Титрлеуді индикаторсыз откізеді.

Иодометрия-бұ л ә дісте жұ мысшы титрленген ерітіндісі ретінде KJ ерітіндідегі бос иодтың ерітіндісі пайдаланылады.

Хроматомерия-бұ л ә дісте жұ мысшы ерітіндісі ретінде калийдің дихроматы пайдаланылады.

Броматометрияда тотық тырғ ыш ретінде калий броматтың ерітіндісі қ олданылады.

Иодатометрияда (калийдің иодаты)ерітіндісі қ олданылады.

2.Редокс-потенциалдар жә не реакциялардың бағ ыты.

Ә ртү рлі тотық тырғ ыштар мен тотық сыздырғ ыштардың, редокс-потенциалдың шамасымен сипатталатын, химиялық белсенділіктері де ә ртү рлі болады. Абсолюттік потенциалдардың ө лшеуі кү рделі, сондық тан электродтық потенциалдарды потенциалы нольге тең стандартты сутектік потенциалы бойынша анық тайды.

Ә рбір гальваникалық элементтің э.қ.к жұ птардың стандартты электродтық потенциалдардың айырмасына тең болады.Мысалы,

Ә ртү рлі жұ птардың стандартты редокспотенциалдардың шамаларын біліп, тотығ у-тотық сыздану процесстің бағ ыты туралы қ орытынды жасауғ а болады.Қ андай да болмасын жұ птың редокс-потенциалы тотық тырғ ыш пен тотық сыздандырғ ыш концентрацияларына тә уелді.

Мысалы: Cu² ⁺ иодометриялық ә діспен анық тау барысында

, осыдан реакция оң нан солғ а қ арай бағ ытталып, жү ру керек, бірақ CuJ аз еритін зат болғ андық тан Cu+ иондардың концентрациясы азаяды да редокс-потенциалдың шамасын 0, 86-ғ а дейін ө згертеді Ал 0, 86> 0, 54, сондық тан реакция солдан оң ғ а қ арай бағ ытталып есепке алу қ ажет, яғ ни

E=E°+0.059*lg [Cu² ] [J ], ал қ анық қ ан ерітіндіде [CU² ] [J ]=1

E=E°=0.86B

H иондардың концентрациясының ә серін Na No2 мен KJ-тың арасында жү ретін реакцияны мысалғ а алып, тү сіндіруге болады бейтарап ортада реакция жү рмейді, ал H2SO4 ерітіндісінің бірнеше миллилитрін қ осса реакция жақ сы жү реді

, яғ ни Н+ иондардың қ осуы

жұ птың редокс потенциалын ө згертеді де оның шамасы

жұ п потенциалының шамасынан асып кетіп реакция керекті бағ ытта жү реді

3)Редокс-реакциялардың тепе-тең дік константасы тотық тырғ ышпен тотық сыздандырғ ыштың арасында тепе-тең дік орнауы мү мкін

жә не -стандартты редокс-потенциалдар n-ауысқ ан электрондардың саны

айырмасы неғ ұ рлым жоғ ары болса, соғ ұ рлым жоғ ары болады

Тепе-тең дік кү йін ә ртү рлі бағ ыттарда ығ ыстыруғ а болады, ол ү шін тотық тырғ ыштың концентрациясын жоғ арлатып, тотық сыздандырғ ыштың концентрациясын тө мендету қ ажет

Мысалы:

Алынғ ан нә тижелерден екі қ орытынды жасауғ а болады 1)

тең болғ анда тепе-тең дік кү йі орнайды; 2) -ң шамасы жоғ ары болғ андық тан реакция солдан оң ғ а қ арай жү реді деп айтуғ а болады.

4)Редокс-ә дістердің титрлеу қ исық тары редоксиметрия ә дістерде титрлеудің барысында бастапқ ы жә не соң ғ ы заттардың концентрациялары ү здіксіз ө згеріп отырады, сондық тан ерітіндінің редокс-потенциалдарының шамасы да ө згереді.Мына мысалда:

титрлеудің ә рбір белгілі моментінде ерітіндіде екі редокс-жұ бы болады.

Титрлеу қ исығ ын сызу ү шін ордината осінде редокс-потенциалдың шамаларын; ал абцисса осінде 0, 1н.

жә не ерітінділерінің кө лемдерін белгілейді.

Егер ерітіндіде -ң мө лшері кө п болса, онда ерітіндінің қ осуы оның концентрациясын аз қ згертеді Эквивалент кү кіртесіне жеткенше,

-ң концентрациясы кү рт ө згереді, соның нә тижесінде потенциалдың да шамасы ө згереді, ал оны НЕРНСТ тең деуі бойынша есептеуге болады.

Процесстің бастапқ ы кезінде Е=0, 7В

-ты қ осқ ан сайын Fe² иондардың концентрациясы азаяды, ал Fe³

иондардың концентрациясы жоғ арылады.Эквивалент нү ктесіне дейін ө згеруі кө п болмайды да, титрлеудің аяғ ында 0, 52 В-ке жоғ арылап, 1, 22 В-қ а жетеді.