Студопедия

Главная страница Случайная страница

КАТЕГОРИИ:

АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника






Адгезия және когезия жұмыстары






 

Бізге фазаның ішіндегі молекулалардың арасындағ ы кү штің когезиялық кү ш, ал ә ртү рлі фазаның молекулалаларының арасындағ ы кү штің адгезиялық кү ш екені белгілі. Енді адгезия жә не когезия жұ мыстарын қ арастырайық. 1.6-суретте кө рсетілгендей бірі тек су, ал екіншісіне су жә не май қ ұ йылғ ан, екі цилиндрді қ арастырайық. Жең ілірек болу ү шін, цилиндрдің кө лденең қ имасының ауданы 1 см2 етіп алайық. Су қ ұ йылғ ан цилиндрді, екіге бө лсек, онда су мен ауаның бө лу беті 2 см2 болады. Ендеше біз сол су молекулаларының арасындағ ы /байланысу/ тіркелу кү штерін жең іп, белгілі бір жұ мыс істедік. Бұ л жұ мысты когезиялық жұ мыс дейді.

Сонымен когезиялық жұ мыс деп бірдей сұ йық тық тардың фазаларының арасындағ ы кү шті жең уге кететін жә не ә рқ айсысы 1 см2 сұ йық тық пен ауа /газ/ арасындағ ы болатын екі жаң а бет беретін жұ мысты айтамыз. Ендеше су ү шін когезиялық жұ мыс мынағ ан тең:

Ак = 2σ С: мұ ндағ ы σ С – судың беттік керілуі. Ал май ү шін:

Ак = 2 σ М: мұ ндағ ы σ М – майдың беттік керілуі.

 

1.6. – сурет.

Енді су мен май қ ұ йылғ ан цилиндрді екіге бө лу ү шін жә не жаң а бет тү зу ү шін су молекуласы мен май молекулаларының арасындағ ы адгезиялық кү шті жең у керек. Ол кү шті жең е отырып біз адгезиялық жұ мыс жасаймыз. Сонымен адгезиялық жұ мыс деп екі сұ йық тық молекулаларының арасындағ ы кү шті жең е отырып сол екі сұ йық тық тың ә рқ айсысының ауамен 1 см2 бет тү зуге кететін жұ мысты айтады. Аа = σ А + σ В – σ АВ: Бұ л тең деуді бірінші рет Дюпре кө рсеткендіктен Дюпре тең деуі деп атайды. Адгезия мен когезияның кө птеген технологиялық операцияларда жә не биологиялық ү дерістерде маң ызы зор. Мысалы, екі денені желімдеу ү шін, желімнің адгезиялық жұ мысының мә ні ө те ү лкен шама болу керек. Соң ғ ы кездерде жай келеткалармен рак ауруына шалдық қ ан клеткалардың адгезиялық қ абілеттерінің ә ртү рлі екені анық талды.

Адгезия жә не когезия жұ мыстары арқ ылы жұ ғ у қ ұ былысын сипаттауғ а болады. Юнг формуласы бойынша мынаны жазуғ а болады:

Ак=2·σ 1.2; ал Aа= σ 1.3+ σ 1.2- σ 2.3 еске ала отырып жұ ғ у қ ұ былысын былайша сипаттауғ а болады:

Бұ дан адгезиялық жұ мыс пен когезиялық жұ мыстың айырмашылығ ы неғ ұ рлым кө п болса, соғ ұ рлым сұ йық тық тың жақ сы жұ ғ атыны кө рініп тұ р. Адгезияның артуымен жұ ғ у жақ сы жү реді. Яғ ни фазааралық ә рекеттесу (адгезиялық кү штер) тамшыны жаюғ а, ал когезиялық кү штер тамшыны жинап, сферағ а айналдыруғ а тырысады. Адгезиялық жә не когезиялық жұ мыстар арқ ылы жұ ғ у шарттарын анық тауғ а болады:

Жұ ғ у - Wa> 0, 5Wc

Жұ қ пау - Wa = 0

Шексіз жайылу - Wa = Wc

Wa - Wc айырымын жайылу коэффициенті деп атайды. Wa> Wc Дюпре тең деуіне қ айшы келеді, себебі тең деу бойынша, Wa< Wc. Бірақ, Дюпре мен Юнг тең деулері тепе-тең дік шартымен шектеледі, ал жайылу тепе-тең діксіз ү деріс, сондық тан ол ү шін жоғ арыдағ ы тең деулерді қ олдануғ а болмайды.

Шеттік бұ рыш пен адгезия жә не когезия жұ мыстарынан басқ а жұ ғ у қ ұ былысын жұ ғ у жылуы арқ ылы да сипаттауғ а болады.

 


Поделиться с друзьями:

mylektsii.su - Мои Лекции - 2015-2024 год. (0.008 сек.)Все материалы представленные на сайте исключительно с целью ознакомления читателями и не преследуют коммерческих целей или нарушение авторских прав Пожаловаться на материал