![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Полиэлектролиттер
Ерітіндіде ү лкенмолекулалық ион тү зіп диссоцияланатын Ү МҚ -ны полиэлектролиттер ( ПЭ) деп атайды. Полиэлектролиттер полимердегі ионның табиғ атына байланысты ү ш топқ а бө лінеді: 1. Қ ышқ ылдық тобы бар ПЭ – полиқ ышқ ылдар. Мысалы, 2. Негіздік тобы (мысалы - Ә рі қ ышқ ылдық, ә рі негіздік топтары бар ПЭ – полиамфолиттер. Бұ ғ ан Барлық Ү М ПЭ полярлы еріткіштерде ериді. ПЭ-нің маң ызды ө кілдері – белоктар. Белоктардың молекулалары негіздік мұ ндағ ы R – айтарлық ұ зын кө мірсутектік радикал. Иондық топтар макромолекулалардың тек шетінде ғ ана емес, бү кіл макромолекула ұ зындығ ында қ ысқ а бү йірлік тізбек кү йінде де болуы мү мкін. Қ ышқ ылдық ортада (HCl) карбоксил топтарының ионизациясы азайып, олар ә лсіз сілті ретінде қ асиет кө рсетеді: ПЭ-нің молекуласы оң зарядталғ ан болады. Молекула ұ зындығ ы бойынша орналасқ ан бірдей зарядталғ ан иондар арасында электростатикалық тебілу кү штері ә сер етіп, белоктың тізбекті молекуласы созылады. Алайда HCl кө п болса, онда Негіздік ортада (NaOH)
Яғ ни молекула теріс зарядталады. Тізбекті молекула бұ л кезде Сілті ө те артық мө лшерде болғ анда Белоктың изоэлектрлік кү йі деп белок молекуласының оң жә не теріс зарядтарының ө зара компенсацияланғ ан кү йін айтады. Изоэлектрлік кү йде оларда иондалғ ан топтар болғ анымен белок молекуласын электрбейтарапты деп қ арастыруғ а болады. Изоэлектрлік кү йдегі белокты былайша кө рсетуге болады: Белоктың изоэлетрлік нү ктесі (ИЭН) деп белоктың изоэлектрлік кү йде болатын pH-тың мә нін айтады. Ә детте белоктың қ ышқ ылдығ ы оның негіздігінен басымырақ болғ андық тан ә детте оның ИЭН, pH< 7 болады. Басқ аша айтқ анда изоэлектрлік кү йге жету ү шін ерітіндіде қ ышқ ылдың артығ ырақ мө лшері болу керек. ИЭН-де қ ышқ ылдық топтардың иондалуын басу ү шін иондалғ ан қ ышқ ылдық жә не негіздік топтар бірдей болғ андық тан майысқ ақ молекула доң ғ алақ танып жыйырылады. Макромолекула пішініне тек ортаның pH-ы ғ ана емес, ерітіндіге индифференттік электролит енгізу де ә сер етеді. Электролиттің аз мө лшері иондық топтардың иондануын азайтып, макромолекула пішінін статистикалық ық тимал конформациясына жақ ындатады. Электролиттің мө лшері ө те кө п болса, полимердің ерігіштігінің азаюынан “ерімталданбау” жү реді де, макромолекулалар тығ ыз доң ғ алақ (тү йнек) тү зеді. Электролит иондарының полиэлектролиттері ә сері ө зімізге белгілі лиотроптық қ атар бойынша болады. Мысалы: Li+< Na+< K+< Rb+< Cs+ жә не т.б.
|