Термодинамикалық жүйелер және олардың тепе-теңдік күйлері

Энтропия мә ндерінің айырымы екі кү йде бір кү йден екінші кү йге ө ткендегі қ айтымды жылуғ а тең болады:

Адиабаттық қ айтымды процесс жағ дайында Δ Q _i = 0, сондық тан S энтропиясы ө згермейді.

Оқ шауланбағ ан жү йенің (1) тепе-тең дік кү йінен басқ а (2) тепе-тең дік кү йге ө ткенде Δ S энтропиясының ө згеруі ү шін:

Жү йенің бір кү йінен екінші кү йіне қ айтымсыз ө ткендегі энтропияның ө згерісін табу ү шін, бастапқ ы жә не соң ғ ы кү йлерін байланыстыратын қ андай да бір қ айтымды процесті тауып, осындай ө туде келтірілген жылуды анық тау қ ажет. 3.12.4-суретінде жылу алмасу болмағ ан кездегі газ ұ лғ аюының қ айтымсыз процесін кө рсетеді. Δ S энтропия ө згерісін анық тау ү шін, (a)-дан (b)-ғ а дейіні изотермиялық ө туді қ арастыру қ ажет.

Қ айтымсыз процестің басқ а бір мысалы – бұ л температуралардың шектеулі айырымы кезіндегі жылу алмасу. Адиабаттық қ абық шағ а алынғ ан екі денені қ арастырсақ. Денелердің бастапқ ы температуралары: T ₁ жә не T ₂ < T ₁. Жылу алмасу кезінде денелердің температуралары біртіндеп тең гереді. Жылы дене жылу мө лшерін береді, ал суық дене – алады. Суық дене алатын жылу жылы дене беретін жылудан модулі жағ ынан ү лкен. Сондық тан, тұ йық жү йедегі энтропияның ө згеруі жылу алмасудың қ айтымсыз процесінде: Δ S > 0.

Энтропияның ө суі – еркін жү ретін қ айтымсыз барлық процестердің қ асиеті. Қ айтымды процестерде оқ шауланғ ан жү йелерде энтропия ө згермейді.

Δ S ≥ 0

Бұ л қ атынас – энтропияның ө су заң ы деп аталады.

Термодинамикалық оқ шауланғ ан жү йелерде ө тетін кез келген процестерде энтропия не ө згермейді, не ұ лғ аяды.

Қ ысым dр ө згергендегі dТ балқ у температурасының ө згерісі Клаузиус-Клайперон тең дуі арқ ылы беріледі.

Мұ ндағ ы q₀ – балқ удың молекулалық жылуы, V_с – сұ йық тың бір киломолінің кө лемі, V_{қ д} – қ атты дененің бір киломолінің кө лемі, Т – балқ у температурасы.