![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Алды синдромы.
Мақ саты: нейроэндокринді синдром жайлы жалпы тү сінік беру, жіктелу, этиология, клиника, диагностика, терапия принциптерімен таныстыру. Дә рістің тезисі Пременструальды синдром (ПМС) немесе предменструальді керілу синдромы – патологиялық симптомокомплекс, менструальды циклдың екінші фазасында нейропсихикалық, вегето-тамырлық жә не алмасу-эндокриндік бұ зылыстармен сипатталады. ПМС жиілігі ө згеріп тұ рады жә не ә йел жасына байланысты: 30-ғ а дейін – 20%, 30-дан кейін – 50%-ке дейін. ПМС пайда болуына ә келетін факторлар: стресс, нейроинфекция, асқ ынғ ан босану жә не аборттар, ә р тү рлі жарақ аттар жә не оперативті ену. ПМС даму теориялары: гормональді, «сулы интоксикация, психосоматикалық бұ зылыс, аллергиялық жә не т.б. ПМС клиникалық тү рлері: нейропсихикалық, ісінулік, цефалгиялық, криздік. Симптомдар санына, олардың ұ зақ тығ ына жә не айқ ындылығ ына байланысты ПМС-тің жең іл жә не ауыр тү рін бө леді. ПМС стадиялары: компенсирленген, субкомпенсирленген, декомпенсирленген. Диагностика: психикалық ауру жоқ екендігін кө рсететін психиатр шешімі; симптоматиканың менструальді циклмен тығ ыз байланысы – клиниканың менструация алдында 7-10 кү н бұ рын жә не менструациядан кейін тоқ тауы. Диагностика: циклдің екінші фазасында пролактин, прогестерон, эстрадиол дең гейін анық тау, КТ, МРТ, ЭЭГ, диурезді ө лшеу, маммография, невропатолог, психиатр, терапевт, эндокринолог кең есі. Емі: психотерапия, КОК, седативті, психотропті, антигистаминді препараттар. ПМС-тің ауыр ағ ымында – агонист Гн-РГ 6 ай. Климактерикалық синдром (КС) – ә йелдерде климактерикалық кезең де пайда болатын, нерв-психикалық, вегето-тамырлық жә не алмасу-трофикалық бұ зылыстармен сипатталатын патологиялық жағ дай. Менопауза орташа 50 жаста келеді. 45 жасқ а дейін етеккірдің тоқ тауын ерте менопауза дейді. 40 жасқ а дейін тоқ тау – мезгілсіз менопауза(аналық бездің мезгілсіз жеткіліксіздігі). 60-80% ә йелдерде пери немесе ерте постменопаузада ә р тү рлі айқ ындылық ты климактерикалық синдром басталады. Жіктелуі: Климактерияда келесі фазалар бар: пременопауза, менопауза, перименопауза, постменопауза. Пременопауза – бірінші климактерикалық симптомдардан соң ғ ы менструацияғ а дейінгі уақ ыт; Менопауза – соң ғ ы ө зіндік менструация, аналық бездермен серттелген(мерзімді ретроспективті анық тайды, дә лірек соң ғ ы менструациядан кейін 12 ай)кезең. Перименопауза – пременопауза мен менопаузадан кейінгі жылды қ осатын кезең. Постменопауза - менопаузадан басталады, 65-69-да бітеді. Ерте(5 жылғ а дейін), кеш(5-тен 10-ғ а дейін.) Этиология жә не патогенез: Климактерикалық периоданалық без қ ызметінің бірте-бірте тө мендеуімен, одан кейін оның «ө шуімен» сипатталады(менопаузаның 1-3 жылдары жалғ ыз фолликулдар байқ алады, тек кішкене кө рінеді, олар келешекте жоқ болады). Нә тижесінде пайда болғ ан жағ дай – гипергонадотропты гипергонадизм(эстрогенді жетіспеушілік), лимбикалық система, нейрогормондар бө лінуінің бұ зылыстарымен бірге жү реді. Клиника: Пайда болғ ан уақ ытына қ арай: Ерте; мә улетті (менопаузадан кейін 1-2 жыл); кеш (2-5 жыл менопаузы). Климактерикалық синдромның ерте симптомдары: ● вазомоторлы – тер басу, қ алтырау,, артериальді гипотензия приливы ысу, қ алтырау, жоғ арылағ ан тер бө лінісі, артериальді гипотензия жә не гипертензия, жү рек жиі соғ ады; ● эмоциональді- вегетативті - тітіркеннгіштік, ұ йқ ышылдық, ә лсіздік, уайымшылдық, депрессия, либидо тө мендеуі. Менопауза басталғ аннан кейін 1-3 жылдан сон, келесі симптомдар пайда болады: ● УГР; ● тері жә не оның қ осымшаларының зақ ымдалуы(тырнақ қ ұ рғ ауы, ә жімдер). Климактерийдің кеш кө рінісіне жатады: ● постменопаузальді метаболикалық синдром (атеросклероз, артериальді гипертензия, гиперлипедемия, инсулинорезистенттілік); ● неврологиялық: когнитивті функцияның тө мендеуі а; ● сү йек-бұ лышқ еттік: остеопороз, остеоартрит. Диагностика: анамнез, физикальді зерттеу (дене массасының индексі, дене бітімі, ә р тү рлі ағ залардың жағ дайы. Зертхана-аспаптық зерттеу: цитологиялық зерттеу, жатыр мойнынан мазоктарды алып зерттеу(Папаниколау бойынша), (мазок по Папаниколау); гормондар (ФСГ, ЛГ, эстрагено, пролактин, ТТГ, тестостерон қ андағ ы); қ анның биохимиялық анализі (креатинин, АЛТ, АСТ, ЩФ, глюкоза, билирубин, холестерин, триглицериды); липидті спектр (холестерин в ЛПВП, ЛПНП, ЛПОНП, липопротеид, атерогендік индекс); маммография; трансвагинальді УДЗ (М-эходағ ы 4-5 мм эндометрийда патология жоқ екенін кө рсетеді, остеоденсиметрия. Ем: ЗГТ эстроген, физиотерапевтикалық ә дістер, гомеопатикалық заттармен. Тотальді овариоэктомиядан кейінгі синдром (ТОКС) - посткастрациялық синдром, хирургиялық менопауза. Қ уысты операциялар ішінде гистерэктомия 25-38%. ТОКС жиілігі 70-80%. Клиникалық кө рініс айқ ындылығ ына қ арай жең іл, орта, ауыр боп бө лінеді. Этиология: екі қ ызмет атқ аратын безді алып тастаса, ФСГ, ЛГ ө седі.айқ ын гипоэстрогения.. ТОКС-қ а кіреді: вегето-тамырлық, нейропсихикалық, алмасу-эндокриндік. Диагностика: анамнез, физикальді зерттеу (дене массасының индексі, дене бітімі, ә р тү рлі органдардың жұ мысы), зертхана-аспаптық зерттеу: гормондар (ФСГ, ЛГ, эстрадиол), психоэмоциональді, урогенитальді бұ зылыстар, остеопороз, басқ а специалисттер кең есі (уролог, маммолог, психолог, эндокринолог). Емі: ЗГТ эстрогендармен, физиотерапевтикалық ә дістер, седативті препараттар, кө рсеткіш бойынша – транквилизатор, антидепрессант. Иллюстрациялық материал: мультимедиялық презентация(кесте жә не суреттерімен бірге.. Ә дебиет: Орысша негізгі: 1.Гинекология: учебник + СД /под ред. Г.М.Савельевой и др. – М., ГЭОТАР-Медиа, 2006. қ осымша: Гинекология: учебное пособие по клинической практике для студентов медицинских колледжей/ под.ред. К.А.Аяпова – Алматы, 2005., Қ азақ ша негізгі: 1.Кө зденова Р.Ә., Сейітмә мбетова Н.Қ. «Гинекология» Алматы, 2001ж. қ осымша: Нұ рқ асымұ лы Жомарт. Гинекология - Алматы, 2007ж. Бақ ылау сұ рақ тары(кері байланыс): Пременструальды керілу синдромына анық тама? ТОКС этиологиясі (тотальді овариэктомиядан кейінгі жаман)? Климактерийдің фаза бойынша жіктелуі? Климактерийдің кеш кө рінуіне не жатады?
|