Нанның энергетикалық құндылығы

Адамның энергияғ а қ ажеттілігінің орнын толтырудағ ы нан рө лінің сипаттамасы адамның тә уліктік энергияғ а жә не жекелеген тағ амдық заттарғ а қ ажеттілігіне; нанның энергетикалық қ ұ ндылығ ы жә не адама ағ засына қ ажетті тағ амдық қ ұ рамы; нан бө лішке ө німдерін тә уліктік тұ тынуына негізделеді.

Энергетикалық қ ұ ндылық – бұ л адам ағ засының физиологиялық қ ызметін қ амтамасыз етуге қ ажетті, адам ағ засында азық -тү лік ө німдерінің тағ амдық заттарынан бө лінетін энергия мө лшері.

тамақ тану зерттеу институттары ұ сынғ ан энергия жә не тағ амдық заттарғ а физиологиялық қ ажеттілік мө лшері – тұ тынушының жасы мен жынысына байланысты, оның ең бек қ ызметінің тү рі жә не қ арқ ындылығ ы, экологиялық ө мір сү ру шарттары жә не басқ а да белгілерге байланысты дифференцияланады. Осы факторларларғ а байланысты адамның энергияғ а тә уліктік қ ажеттілігі 1300-ден 4500 ккал дең гейінде ауытқ ып отырады.

Нанның теориялық энергетикалық қ ұ ндылығ ы – 100г ө німдегі ақ уыз, май, кө мірсулар, органикалық қ ышқ ылдар қ ұ рамы бойынша жә не осы заттардың 1г-ы толық жойылғ анда ғ ана тү зілетін калория мө лшері бойынша есептеледі. Сә йкесінше нан-бө лішке ө німдерінің энергетикалық қ ұ ндылығ ы – олардың ассортименттік тобына, рецептурасы жә не ингриденттердің химиялық қ ұ рамы, жалпы ө німнің ылғ алдылығ ы, нан пішініне байланысты айтарлық тай дең гейде ерекшеленеді.

Нанның фактор бойынша энергетикалық қ ұ нд-ы ө нім қ ұ рамындағ ы ақ уыз, май жә не кө мірсулардың сің імділігін ескере отырып, яғ ни тә жірибелік жолмен анық талатын сің імділік коэф-ті б-ша есептеледі.

Ұ н шығ ымы жоғ ары болғ ан сайын, ақ уыз, май жә не кө мірсу-дың сің імділігінің тө мендейтіні белгілі. Кебек тү ріндегі немесе толығ ымен ұ нтақ талғ ан дә н тү ріндегі тағ амдық талшық тармен байытылғ ан нан сің імділігі дә н немесе кебектің ө ң делу дә режесі мен тү ріне байланысты болады. Бидай дә нінен дайындалғ ан нанның ақ уыздық заттары қ ара бидай ұ нынан дайындалғ ан ө нім-дің ақ уыз-мен салыстырғ анда жоғ ары дә режеде сің іріледі.нанның физикалық қ асиеттері нан сің імділігін анық тайтын маң ызды факторлардың бірі болып саналады. Яғ ни, нан кеуегінің қ ұ рылымы: нанның меншікті кө лемі жә не кеуектілігі жоғ арылағ ан сайы, асқ орту жү йесіндегі жақ сы қ орытылатын ферменттердің есебінен нан сің імділігі жоғ арылайды.

Қ ұ рамында сің ірілмейтін кө мірсулар яғ ни, тағ амдық талшық тар жә не гелицеллюлозасы бар кебекті ұ н бө ліктерінің физиологияялық мә ні аса жоғ ары. Тағ амдық талшық тар тобына жатқ ызатын бұ л заттар адам ағ засына тікелей сің ірілмейді, бірақ асқ орту жү йесінің қ ызметін қ алыптастырады жә не белсендендіреді, ішек жұ мысын кү шейтеді.

Адам кү нделігі 3540г нан тұ тыну барысында, оның ағ засына тә улігіне, қ ажетті энергияның 2775 ккал, 19%-і осы ө німмен толтырылады.