Реляциялық модель.

Мақ саты: Мә ліметтер қ орының модельдерімен жә не кестелермен жұ мыс жасау

Кесте қ ұ руғ а арналғ ан жаттығ улар

Мә ліметтер базасын қ ұ рғ ан кезде кестелерді жо­балаудың тө мендегідей ережелеріне сү йену керек:

– кестедегі бар ө рістер мә ні арқ ылы есептеліп шығ атын ө рістер қ ұ р­маң ыздар;

– қ айталанатын ө рістер қ ұ рмау керек;

– ә рбір жазба ү шін бір мә нді қ айталап сақ тайтын ө рістер қ ұ рмаң ыздар;

– ә рбір жазба қ айталанбайтын бірегей (уникальный) болуы керек;

– қ айталанбайтын бірегей тү йін (уникальный ключ) болуы тиіс;

Мә ліметтер базасының пә ндік саласына мыналар жатады: адамдар, жануар­лар, кітап, автокө лік, компьютер,

программалау тілі, оқ итын пә н, техникалық ә дебиет, сессия, сурет, кино, спорт, аудиокассеталар, видеокассеталар, ө сімдік ә лемі, жануарлар ә ле­­мі, кө лік, байланыс, емхана, ә уежай, институт, театр, аспаздық іс, жарыстар, табиғ и қ ұ былыстар, апаттар, тең іздер, ө зендер, сапарлар жә не т.с.с. Бір саладағ ы бір немесе бірнеше объектілерді бө ліп алуғ а болады, мысалы, " Емхана" саласы ү шін мынадай объектілер алуғ а болады: емхана, ауру адам, дә рі­гер, палата, бө лім, кіші медициналық персонал, Лаборатория, дә рі­лер жә не т.б. Ә р объектінің 5-10 сипаты (қ асиеті) болуы керек. Мы­салы, Емхана объектісі мынандай қ асиеттер немесе ө рістер арқ ылы сипатталуы мү мкін: Емхана нө мірі, Емхана аты, бас дә рігердің аты-жө ні, емхананың профилі, жататын орын саны, персонал саны жә не т.б. " Ауру" объектісі мынандай қ асиеттер немесе ө рістер арқ ылы сипаттауғ а болады: аурудың аты-жө ні, емделу карточкасының нө мірі, палатаның нө мірі, диагнозы, ем­делу істері, емдеген дә рігердің аты-жө ні жә не т.с.с. Ә рбір саланың жә не ә р объектінің сипаттау дә лдігі мен толық тылығ ы шешілетін мә селеге жә не тұ тынушының қ андай ақ парат керек ететініне байланысты болады. Ә рбір объект ү шін бір жеке кесте қ ұ рылады. Кес­тедегі нақ ты объектілердің сипаттамалары бар жазбалар саны 40-100-ден кем болмауы керек, сонда ғ ана ә р тү рлі Access қ ұ рал­­дарымен тиімді жұ мыс істеуге мү мкіндік беріледі.

Зерханалық жұ мысты жү ргізу ү шін мыналарды орындау керек:

1) Ақ параты мә ліметтер базасында сақ талатын пә ндік саланы анық тап, бір немесе бірнеше объектілерді таң дап алып, олардың ө рі­с атауларын, мә ліметтер типін, нақ ты мә ндерін анық тау керек;

2) ә р тү р­­лі объектілерге арнап Кесте режимі, Конструктор, Кестелер шебері сияқ ты ү ш мү мкіндік арқ ылы кесте қ ұ ру қ ажет;

3) Конструктор режимі ү шін бірсыпыра ө рістерге арнап, алдын ала олардың қ асиеттерін тағ айындау, мысалы, енгізу бет пердесі (маскасы), келісім бойынша бірден берілетін мә ндер жә не т.с.с.;

4) МБ терезесінде тұ рып, Ашу (Открыть) ба­тыр­масын шерту арқ ылы таң дағ ан базаның ішкі мә ндерін кө ріп шығ у;

5) МБ терезесінде тұ рып, Конструктор батыр­масын шерту жолымен кесте қ ұ рылымына жә не ө рістер сипаттамаларына ө згертулер енгізу;

6) Мә ліметтер базасын қ ұ ру жә не Мә ліметтер базасын ашу саймандар тақ тасы батырмаларымен жұ мыс істеуді ү йрену;

7) МБ-ны толтыру кезінде Тү зету (Правка) менюін пайдаланып, қ айтала­натын мә ндерді кө шіріп алып керекті орынғ а қ ою батырмаларын қ олдану.

Лабораториялық жұ мыс 4-6 сабақ қ а арналғ ан. Access -тің мү м­кін­­діктерін оқ ып ү йрену кезінде жоғ арыда келтірілген кестелерді қ ұ ру жә не ө рістер қ асиеттерін анық тау тә сілдерін мең геру қ ажет.