Генераторлық жабдықтың жалпы құрылу принциптері

Арналары уақ ыт бойынша бө лінетін ЦБЖ функционалдық блоктарының сигналдарды цифрлық ө ң деу жұ мыстарының барлық кезең дерінде: цифрлық ағ ындарды мультиплексорлау жә не демультиплексорлау; желілі цифрлық сигналды қ ұ ру; соң ғ ы жабдық тың синхронды жұ мысын қ амтамасыз ету ү шін, басқ арушы сигналдардың белігілі тү рі қ ажет, ол сигналдың параметрлері уақ ыт бойынша қ атаң регламенттелген. Басқ арушы сигналдарды қ ұ ру генераторлық жабдық пен ГЖ іске асырылады, бұ л сигналдарды соң ғ ы станциялардың беру ГЖ_бер жә не қ абылдау ГЖ_{қ аб} бө лімдеріне бө лек жү ргізіледі.

Генераторлық жабдық дискретизация, кодалау – декодалау, уақ ыттық топ қ ұ ру, процесстерін басқ аруғ а арналғ ан, импульстік кезектілігін қ ұ ру жә не таратуды іске асырады. Бұ дан басқ а генераторлық жабдық беру циклының белгілі позицияларына қ ызметтік сигналдардың символдарын енгізу/шығ аруды жә не т.б. іске асырады. ГЖ келесі жиіліктері бар, импульстік кезектіліктер алу қ ажет:

- дискретизация жиілігі (ә детте 8 кГц);

- біріншілік цифрлық ағ ынның БЦА тактылы жиілігі, мынағ ан тең:

мұ ндағ ы - кодалық комбинациядағ ы элементтер саны, - БЦА арналық интервалдар саны жә не мынағ ан тең:

- кодалық комбинациялардың (арналық интервалдар) жү ру жиілігімен, ол тең;

- жоғ ары дең гейлі цифрлық ағ ындардың тактылы жиіліктерімен, ол жиіліктер тө менгі жиілікті бірнеше цифрлық ағ ындардың біріктірілу нә тижесінде алынады.

Біріншілік цифрлық жү йенің генераторлық жабдығ ы қ арастырылады, бұ л генераторлық жабдық қ а қ ажет импульстік кезектіліктерді автономды жоғ ары тұ рақ ты беруші генераторлық БГ жабдық тан алынатын, тактылы жиілікті бө лу арқ ылы алады. Автономды жоғ ары тұ рақ ты беруші генератордың қ атысты тұ рақ сыздығ ы тө мен болмау керек (сурет 4.2). БГ шығ ысында жоғ ары тұ рақ ты гармоникалық сигнал қ ұ рылады, ә детте бұ л сигнал тактылы жиілікке тең немесе еселі болады. Тактылы кезектілікті қ ұ рушы ТКҚ жү ру жиілігі тең негізгі импульстар кезектілігін ө ндіреді. Тактылы кезектілік импульстары кодалау жә не декодалау операциялары, желілі цифрлық сигналдарды қ ұ ру жә не ө ң деу ү шін қ олданылады.

Разрядты бө луші РБ импульсты кезектіліктерді қ ұ рады. РБ қ ұ ратын разрядты импульстардың саны кодалық комбинацияның разряды санына тең, ал олардың жү ру жиілігі ү шін тең. Кодалау жә не декодалау операцияларын іске асырғ анда, сә йкес синхроимпульс позициясын беру ү шін уақ ыттық интервалды бө лу қ ажеттігі болғ анда, басқ ару жә не ә рекеттесу сигналдарын жә не ә р тү рлі қ ызметтік сигналдарды беру ү шін, топтық ИКМ сигналды қ ұ рғ анда, РБ шығ ысынан пайда болғ ан импульстік кезектіліктер кодалық комбинацияның ә р разрядын дұ рыс анық тау ү шін қ олданылады.

Арналық бө луші АБ басқ арушы арналық импульстік кезектіліктерді қ ұ рады. АИ жү ру жиілігі дискретизация жиілігіне тең болады.

Сурет 4. 2 – Беруге арналғ ан генераторлық жабдық тың қ ұ рылымдық сұ лбасы

Циклдық бө луіш ЦБ циклдық импульстік кезектіліктерді қ ұ руғ а арналғ ан, мұ ндағ ы аса циклдағ ы циклдар саны. тең болғ анда, циклдық импульстардың жү ру жиілігі тең болады.

Ә детте соң ғ ы станцияның генераторлық жабдығ ының бірнеше жұ мыс режимы бар:

- ішкі синхрондау, бұ л режимде жергілікті жоғ ары тұ рақ ты автономды БГ жұ мысы іске асырылады (сурет 4.2);

- сырттан қ осылу, бұ л режимде сыртқ ы беруші генератордан жұ мыс істейді;

- сыртқ ы синхрондау, сыртқ ы сигналдан басқ арылатын, фазалық жиілікті автоматты реттеуші (ФЖАР) кө мегімен жергілікті БГ жиілігінің реттеуін іске асырады.

Анық талғ ан кірістің барлығ ы берілген станцияның ГЖ басқ а жетекші станция ретінде таң далғ ан станцияның ГЖ жұ мысын реттеу мү мкіндгін қ аматамасыз етеді. 4.2 суретте кө рсетілгендей, қ ажетті импульстардың кезектілігін жиілікті бө лумен қ амтамасыз етіледі. Жиілік бө лгіштерін қ олданатын, ГЖ жұ мыс істеуінің уақ ыттық диаграммалары 4.3 суретте кө рсетілген. Тактылы кезектілік қ ұ рушысынан тү сетін импульстардың периодты кезктілігі разрядты импульстар бө лгішінің РБ кірісіне тү седі. РБ сегіз разрядты импульстар қ ұ рады. Ә р разрядты импульс келесі разрядты импульске қ атысты тактылы интервалғ а жылжытылғ ан. Аталғ ан импульстардың жү ру интервалы тең. 4.3, а суретінде тактылы импульстерге қ атысты импульсты кезектіліктердің орналасуы кө рсетілген. Кез келген кезектілігінен арналық интервалдың шекарасын жә не олардың уақ ыттық орналасуын анық тайтын, кезектіліктері қ ұ рылады. Арналық интервалдардың разрядты импульстарғ а жә не тактылы кезктілікке қ атысты орналасуы да 4.3, а суретінде кө рсетілген. 4.3, б суретінде жә не басқ арушы импульстардың кезектіліктерінің кезектіліктеріне қ атысты орналасуы жә не 4.3, всуретінде аса циклдағ ы циклдардың ө зара орналасуы кө рсетілген.

Қ абылдаудағ ы ГЖ сұ лбасы берудегі ГЖ сұ лбасынан қ абылдаудағ ы ГЖ жұ мысын берудегі ГЖ жұ мысының синхрондығ ын жә не синфаздығ ын қ амтамасыз ететін, келесі ерекшеліктерімен айрық шаланады. Бірнішіден, тактылы жиілігі тең импульстік кезектілік РБ кірісіне беруші генератордан БГ емес, тактылы жиілікті бө лушіден – ТЖБ тү седі. Екіншіден, қ абылдаудағ ы ГЖ цикл жә не аса цикл бойынша орнығ уы синхросигнал қ абылдағ ышынан тү скен, сигналдардың кө мегімен іске асады, ол туралы кейінірек айтылады.

Сурет 4.3 – Генераторлық жабдық тың жұ мысының уақ ыттық диаграммалары