Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Бақылау
|
|
6.7.1. Когнитивті (білім) қ ұ зыреттілікті бағ алау:
6.7.1.1. Тақ ырыптың сұ рақ тары бойынша ауызша сұ рау.
6.7.1.2. Тест бақ ылау – 10 сұ рақ тан 3 нұ сқ а.
6.7.1.3. Тақ ырып бойынша кә сіби терминдерді ағ ылшын жә не екінші тілде игеруін тексеру
6.7.2. Тә жірибелік дағ ды қ ұ зыреттілігін бағ алау:
6.7.2.1. Адам хромосомасының жіктелуі жә не типтері кестесін толтыру.
а)
| Хромосоманың жіктелуі | Жіктелудің ерекшеліктері |
| Париждік | |
| Денверлік |
б)
| Хромосом типтері | Сипаттамалары |
| Метацентрлік | |
| Субметацентрлік | |
| Акроцентрлік | |
| Телоцентрлік |
6.7.2.2. Париждік номенклатура бойынша символдарды жіктең іздер:
- 46, ХХ 1p2.2,
- 46, XY 3p12, p23,
- 46, XX 9p13, q23,
- 46, ХХ 8p11.
6.7.2.4. Адам хромосомасының микросуреттерімен жұ мыс істеу. Жұ мысты орындауда «Медициналық биология жә не генетика» оқ у қ ұ ралын пайдалану керек (проф. Қ уандық ов Е.Ө. ред. А., 2004, б.28).
6.7.3. Бақ ылау сұ рақ тары:
6.7.3.1.Хромосомтиптерінің жіктелуі.
6.7.3.2.Хромосомалардың Денверлік жіктелуінің принциптері.
6.7.3.3. Хромосомалардың Париждік жіктелуінің принциптері.
6.7.3.4. Генетикалық материал ө згеруінің медицинадағ ы маң ызы.
Ү ш тілдегі тү сіндірме сө здер:
| Қ азақ тілінде | Орыс тілінде | Ағ ылшын тілінде |
| Хромосомалар –ядро жә не цитоплазмада (митохондрияда) орналасқ ан, генетикалық ақ паратты тасмалдайтын жасуша ішілік қ ұ рылымдар | Хромосомы -внутриклеточные структуры, локализующиеся в ядре и цитоплазме (митохондриях), носители генетической информации | Chromosomes– intracellular structures localizel in nucleus and cytoplasm (mitochondria’s), carriers of genetic information |
| Кариотип – белгілі бір тү рдің хромосомаларының диплоидтық жиынтығ ының морфологиялық жә не сандық сипаттамасы | Кариотип –количественная и морфологическая характеристика диплоидного набора хромосом определенного вида | Karyotype– quantitative and morphological characteristic of diploid set of chromosomes of certain species |
| Теломерлер – гендері болмайтын, кө п қ айталанатын нуклеотидтерден тұ ратын хромосома ұ шындағ ы аймақ тар; | Теломеры –концевые участки хромосом, не содержащие гены и состоящие из множестве нуклеотидных повторов | Telomeres – end parts of chromosomas without genes, consisting numerous from nucleotide sequences |
| Гистонды ақ уыздар –екі негізгі қ ызмет атқ аратын ядролық ақ уыздар: ядродағ ы ДНҚ жіпшесінің ширатылуына жә не ядролық ү рдістер эпигенетикалық реттелулерге: репликация, транскрипция жә не репарацияғ а қ атысады. Гистонды ақ уыздардың бес тү рі болады: H1/Н5, H2A, H2B, H3, H4. | Гистоные белки — обширный класс ядерных белков, выполняющих две основные функции: они участвуют в упаковке нитей ДНК в ядре и в эпигенетической регуляции таких ядерных процессов, как транскрипция, репликация и репарация. Существует пять различных типов гистоновH1/Н5, H2A, H2B, H3, H4. | Histone proteins – a big class of nuclear proteins having two main functions: they participate in packaging of DNA chains in the nucleus and epigenetic regulation of nuclear processes, such as transcription, replication and repair. Five types of histones exist H1/Н5, H2A, H2B, H3, H4. |
| Гистонды емес ақ уыздар-эукариоттардағ ы ядролық қ ышқ ыл ақ уыздар тобы. | Негистоновые белки одна из большой группы кислых ядерных белков эукариот. | Non-histone proteins – one of many big groups of acidic nuclear proteins of eukaryotes |
| Метацентрлік –тең иық ты хромосома | Метацентрические-равноплечая хромосома | Metacentric – chromosome with equal arms |
| Субметацентрлік-тең емес иық ты хромосома | Субметацентрические-неравноплечая хромосома | Submetacentric- chromosome with unequal arms |
| Акроцентрлік-бір иығ ы ө те қ ысқ а хромосома | Акроцентрические-с очень короткими плечами | Acrocentric– with very short arms |
| Телоцентрлік-бір иық ты хромосома | Телоценрические-одноплечая хромосома | Telocentric – single-arm chromosome |
| Идиограмма-жұ п хромосомаларды мө лшерінің кішіреюіне қ арай орналастыру | Идиограммы -попарное расположение хромосомпорядке убывания размеров | Ideogram –chromosomesarranged in pairs according to decreasing size |
| Хромосомалардың Денверлік жіктелуі -1960 ж. ең алғ аш адам хромосомаларын жіктеу қ абылданды. Бұ л жіктеудің негізінде хромосомаларды морфологиялық сипаттамаларына: мө лшері, пішіні, центромерасының орналасуна қ арай орналастырды. Адамның 23 жұ п хромосомасын А-дан G –ғ а дейін 7 топқ а бө лді. | Денверская классификация хромосом-В1960 году была принята первая классификация хромосом человека, которая помогла анализировать кариотипы людей. В основу классификации хромосом были положены морфологические характеристики: размеры, форма, положение центромеры. 23 пары хромосом человека разбили на 7 групп от A до G. | Denver classification of chromosomes –in 1960, the first classification of human chromosomes was accepted, which helped analyzed human karyotypes. It was based on morphological characteristics: size, shape, centromere position. 23 pairs of chromosomes were divided into 7 groups A to G. |
| Париждік жіктелу-хромосомаларды таң дамалы бояудың негізінде 1971 жылы Парижде ө ткен конференцияда адам хромосомаларының картасы жасалынды жә не оларды белгілеу жү йесі ұ сынылды. | Парижская классификация-На основе избирательной окраски в 1971 году в Париже были разработаны карты линейной дифференцированности хромосом человека и предложена система их обозначения. | Paris classification– in 1971, based on differential screening maps of human chromosomes linear differentiation were developed in Paris, and a system of their labeling were introduced. |
Қ ұ растырушы: оқ ыт. Г.Т. Танеева
9 - тә жірибелік сабақ