Техникалық қызмет көрсету және жөндеу

Тү йіспелі торапты пайдалану техникалық қ ызмет кө рсету (т.қ.к), ағ ымдағ ы жө ндеу (а.ж), кү рделі жө ндеу (к.ж), жаң арту жә не қ айта жө ндеу (ж.қ.ж) жұ мыстарының жү ргізілу кезең інде жү зеге асады.

Тү йіспелу торапты техникалық қ ызмет кө рсетудің, ағ ымдағ ы жә не кү рделі жө ндеудің, жаң арту жә не қ айта жө ндеудің тізімі мен мерзімділігін орнату электрлендірленген телімнің магистральді темір жол торабының ерекшелігінің сә йкестігіне тә уелді [10].

Электрмен қ амтамасыздандыру департаменті директорының рұ қ сатымен [10], жұ мыстың бө лек тү рлерін жү ргізу мерзімі жергілікті талапқ а тә уелділіктен, қ абылданатын қ ұ растыру мен тү йіннің тү рлеріне жә не оның қ ұ рылғ ы сенімділігінің қ амтылуы мен жағ дайына орай ө згертілуі мү мкін.

Тү йіспелі тораптың техникалық қ ызмет кө рсету кезінде:

- олардың кү йін кү нделікті бақ ылаумен;

- тексерісті жү ргізуді реттеу (қ арау мен тексеру) - ТҚ К-1;

- диагностикалық сынақ жә не ө лшеумен - ТҚ К -2;

- техникалық тексерумен - ТҚ К -3

жү зеге асады.

ТҚ К-1 Тү йіспелі тораптың қ алыпты кү йінен ауытқ уын уақ тылы табу мақ сатымен жү зеге асырылады.

Қ ызмет кө рсету қ ұ рылғ ының жоспарлы жеке тексеріспен айналып ө ту жә не кө збен шолу бағ асындағ ы қ алпын тү йіспелі торап ауданының бастығ ы, жоғ ары дә режелі электромеханник немесе электромонтер электровоз, электропоездың алдың ғ ы кабинасында орындайды (автодрезине).

Айналып ө ту кезінде кө рінетін тіреуіштің ұ стап тұ ратын қ ұ рылғ ының, ток ө ткізгіш сымның, ішектің, айырушы заттың, бө лушінің разрядтауыш жә не ОПН, шырағ дандар мен ө зге де элементтердің зақ ымдануы білінеді, нә зік сапалы токжинағ ыштың немесе токқ абылдағ ыш жә не басқ а да ешбір кедергісіз ө тетіндер ү шін қ ауіптілігі айқ ындалады. Қ алыпты кү й бағ амынан кү дік байқ алғ анда айналып ө ту мен шолу арқ ылы қ айта тексеру осындай орындарда жү ргізіледі.

Токжинағ ышты тексеру мен айналып ө ту нә зік сапалы токжинағ ыштың (токқ абылдағ ыштың ық тырылуы, ұ шқ ындауы) белгілі орнына тағ айындалады.

Токжинағ ыш тексерісі вагон-зертхананың арнайы бақ ылау мұ нарасында, электровоздың 2-ші кабинасында, жолаушы поездың 1-ші вагонының шеткі есіктегі терезесінде жү зеге асады. Жоспарлы жекеленген шолуды тү йіспелі торап ауданының бастығ ы немесе жоғ ары дә режелі электромеханник немесе электромонтер бірге қ ызмет кө рсету қ ұ рылғ ысын тексерумен жү ргізіледі.

Токжинағ ышты тексерумен айналмалар токжинағ ыштың тө менгі сапалы (токқ абылдағ ыштағ ы жамаулар, ұ шқ ын) орнын анық тау ү шін белгіледі. Токжинағ ышты тексеру арнайы қ аралатын мұ нараның вагон-зертханасында, екінші электровоз кабинасында, жолаушылар пойызының бірінші вагонының есігінің шө рке тө селген терезесінде жү зеге асады. Тексеру, сондай-ақ, токқ абылдағ ышпен жабдық талғ ан автомотриста жү ргізеді. Токжинағ ышты тексеру токқ абылдағ ыштардыі жұ лып алғ ышын бақ ылауғ а немесе ұ шқ ынды кө збен шолумен бақ ылауғ а арналғ ан арнайы қ ұ рылғ ылар кө мегімен іске асырады.

Қ ызмет кө рсетуші қ ондырғ ыларды тексерумен жоспарланғ ан жекеше аралауды тү йіспелі торап ауданының бастығ ы, электромеханик немесе жоғ ары квалификациялы электромонтер жү ргізеді. Тексеру жү рісінде кө рінетін зақ ымдану, реттеудің бұ зылуы жә не техникалық талаптардан ауытқ удың анық талуымен қ ондырғ ы кү йін шолып бағ алау жү ргізіледі. Электр қ озғ алмалы қ ұ рамды аралау уақ ытында бақ ылау токжинағ ыштың сапасымен бағ аланады.

Аралап қ арау перегон бойынша кешенді айлық графикке сә йкес, ал станцияда бақ жолы тобы бойынша жү зеге асады.

Кезектен тыс жеке айналып ө тулер, температураның (тә улігіне 20°С-тан кө п) лезде ө згеруінің периодында, нө сер жаң быр, ылғ алды қ ар жауу, 20 м/с-тан жоғ ары жел, кө ктайғ ақ тан кейін, тасқ ынды су, жоғ ары ө рт қ аупінде, сонымен қ атар, анық талмағ ан себеп бойынша қ оректену аймағ ындағ ы қ ысқ а тұ йық талудан кейін, жө ндеу жұ мысы жү ргізілген тү йіспелі торапта, темір жолда жә не ө ндірістік қ ажеттіліктің басқ а да жағ дайларында тексерулі аралаулар белгіленеді. Олардың мақ саты қ ондырғ ының болуы мү мкін зақ ымдануын, қ ысқ а тұ йық талу орнын, олардың пайда болу себебін жә не зардабын анық тау. Қ оршағ ан орта ә серінен ең кө п зақ ымданатын: компенсатор, фиксатор, қ ұ рылғ ы, ә уе нұ сқ ағ ыштары, сым ө ткінінің нұ сқ ағ ышының кү йі, олардың ө зара орналасуы жә не басқ а қ ондырғ ымен арақ ашық тығ ы, тіректегі жә не кабель трассасындағ ы топырақ тың су шайып кетуі, оқ шауланғ ан бө лшектің қ ирауы, сымда жә не ілінген сым қ ұ рылымында қ ұ лағ ан бұ тақ тар мен ағ аштардың болуы, сымдардың немесе ү зілген қ ылдардың кү юі, оқ шауламалы сымдардың кедергілері, разрядтаушылардың, ОПН жә не басқ а қ ұ ралдардың кү йіне ерекше назар аударуғ а тура келеді.

Кезектен тыс айналымдар мен аралауларды ө ткізетін аудан болжанғ ан қ ауіпті ө згерулер аймағ ының мү мкіндігін шектейді, оларды келесісімен қ атар орындауы мү мкін.

Тү йіспелі тораптар жә не басқ а да қ ызмет етуші қ ондырғ ылардың тексерулі бақ ылау аралауларын электрмен жабдық тау дистанциясының директоры немесе директор орынбасары график бойынша жыл бойы барлық қ ондырғ ыларды толық тексеруден ө ткізеді. Оларды тү йіспелі торап ауданының қ ызметкерінің жұ мысын, нақ ты Ережелердің жә не типтік жобалардың техникалық талаптардан қ алыс қ алуы, сондай-ақ, қ ондырғ ы кү йінің бағ асы мен жө ндеу жұ мысының жоспарының дә лдігін бақ ылау мақ сатында жү ргізеді.

Тү йіспелі тораптың ТҚ К-2 қ ондырғ ысын бақ ылауды нормативті талаптардан жә не тозу дә режесін бағ алау мен тексерілген тү йіндер мен элементтердің кү йін, сонымен қ атар, қ ажет кезінде оларды жө ндейтін немесе ауыстыратын регламенттелген параметрлерден ауытқ уын немесе қ ателіктерді анық тау мақ сатында жү ргізеді. Диагностикалау, тексеру жә не ө лшеу бойынша жұ мыстарды арнайы вагон-зертхананы, қ ұ ралдарды, штанга жә не басқ а да техникалық диагностикалау қ ұ ралдарын пайдалануды ү йренген жұ мысшы жү ргізеді. Тіректі, іргетасты диагностикалау жә не жерлендіру қ ондырғ ыларының кү йін бағ алауды коррозия бойынша арнаы топ жұ мысшысы жү ргізеді.

Тү йіспелі торапты вагон-зертханамен автоматты тү рде параметрлерді жазуды электрмен жабдық тау дистанциясының директоры немесе оның орынбасары жә не тү йіспелі торап ауданының бастығ ы жоқ болғ анда вагон-зертхана жұ мысшысы тү йіспелі торап кү йін Нормативті баллдық бағ ағ а сә йкес бағ алау мақ сатында шолып тексеру жү ргізеді. Нормативті параметрлерден фактілі параметрлердің ауытқ уы айыппұ л балымен бағ аланады.

Аралау жә не айналым кезінде тексеру нә тижесінде анық талғ андар, сондай-ақ, диагностикалық тексеру мен пойыз қ озғ алысы немесе электрмен жабдық тауда бұ зылуларды болдыруы мү мкін қ ателіктерді ө лшеу кезінде баяулап жойылады. Қ алғ ан қ ателіктер жоспарда ағ ымдағ ы немесе кү рделі жө ндеу жү ргізілуі белгіленген уақ ытта жойылады.

Барлық анық талғ ан жеткіліксіздер мен ескертулер тексерулер мен перегон жә не станция қ ателіктері Журналында, ал ү лкен станцияларда – парк бойынша тіркеледі.

Ә Ж-нің санын тү йіспелі асылғ ы арқ ылы тексеру Ә Ж иесінің қ атысуымен жү ргізілуі керек жә не тізімді тексеру актісінің қ ұ рылуымен куә ландырады.

ТҚ К-3 кезінде жердегі барлық қ ызмет ететін қ ондырғ ыларғ а, ал тү йіспелі асылғ ы ү шін қ ондырғ ы кү йін тексерумен жү ргізілетін автомотрис алаң ына немесе жинағ ыш мұ нарағ а (жоғ арғ ы тексеру), кө лемі мен оларды жө ндеу типін анық тауына, ТҚ К-1 мен ТҚ К-2 нә тижесінде анық талмағ ан жә не оларды орындау мерзімінің дә лдігіне мұ қ ият тексеру жү ргізіледі.

Айналымдар мен аралаулардың жыл сайынғ ы графиктері жә не техникалық бақ ылау мерзімділігін сақ таумен қ ұ рылады. Графиктер ө зара тұ йық талғ ан болуы керек жә не қ айталанбағ аны жө н. Кезекті аралау жерді бақ ылаумен қ атар орындалуы мү мкін.

Жерді бақ ылауды тү йіспелі торап ауданыныі бастығ ы немесе электромеханик кү ндізгі уақ ытта бинокльді жә не ө лшегіш қ ұ ралдарды қ олданып орындайды.

Бақ ылау кезінде тіректік жә не ұ стап тұ рушы қ ұ рылымдар кү йін, оларды бекіту сенімділігін тексереді, қ ұ рылымның коррозияғ а қ арсы жә не болаттан жасалғ ан жабынын жаң арту қ ажеттілігін, қ ондырғ ыны жө ндеу қ ажеттілігін, жерлендірудің кү йін анық тайды, зақ ымданғ ан оқ шауламаларды жә не олардың ластанудан тазарту қ ажеттілігін табады, сым кү йін, анкерлі телімнің орналасуын, ә уе нұ сқ ағ ышын, секциялы оқ шауламаларды, разрядтауыштарды, ОПН, ажыратқ ыштарды, КТП жә не басқ а қ ұ ралдарды, анкерді, электр байланыстырғ ыштарды, ішектерді, фиксатор мен басқ а тү йіндерді, элементтерді тексереді, олардың зақ ымдануын немесе қ ателіктерін, реттеуінің бұ зылуын жә не техникалық талаптан жә не нормадан ауытқ уын анық тайды.

Бақ ылау анкерлік телім бойынша, темір жол станциясы жолымен, қ оректектендіруші трасса жә не сорғ ыш желі мен барлық тү йіндер, элементтер жақ сы кө рінетін ың ғ айлы жә не қ ауіпсіз орыннан электрмен қ амтамасыздандыру Ә Ж-ін бойлай жү ргізіледі. Тізім кү йі жә не Ә Ж-нің трассағ а жақ ындауы, кабельдік қ ондырғ ыларымен бір уақ ытта Ә Ж-де немесе тү йіспелі торапта ағ аш қ ұ лап қ ауіп тө ндіретін, бұ тақ тардың сымғ а жақ ындауымен қ ауіпті орын анық талады.

Анық таудан басқ а ең жоғ арғ ы тексеру жү ргізуді талап ететін кү йі туралы сенімді мә ліметтер анық талмағ ан қ ателіктер орнын белгілейді.

Техникалық элементтер кү йі мен перегондағ ы тү йіспелі асылғ ы қ ұ рылғ ыларының бағ асын дә лелдеу ү шін темір жол станциясының басты жә не қ абылдап жіберуші жолдарында ә р анкерлік телімнің автомотрис жұ мыс алаң ынан кернеу алумен жоғ арғ ы тексеру бойынша оқ шауланбағ ан консоль кезінде, 4-5 км/сағ жылдамдық пен қ озғ алыста ә рбір тірекке тоқ талуменжү ргізілуі керек.

Оқ шауланғ ан консоль кезінде жә не станция мен депоның қ алғ ан жолдарында кернеу алусыз жоғ арғ ы тексеру жү ргізуге рұ қ сат беріледі.

Жоғ арғ ы тексеруді тү йіспелі торап ауданының бастығ ы немесе электромеханигі жү ргізеді.

Кернеу алумен жоғ арғ ы тексерумен оқ шауламалы жинағ ыш мұ нарамен немесе кернеу астындағ ы оқ шауланғ ан алаң ды автомотристі жоғ арғ ы тексеру арасындағ ы аралық та жү ргізіледі.

Жоғ арғ ы тексерумен бақ ылау кезінде қ ателіктерді табады, нақ ты Ереженің техникалық талаптарымен қ ондырғ ының сә йкестігін анық тайды, тү йіспелі сымның тозуын ішінара ө лшеу жү ргізіледі жә не болуы мү мкін қ ателіктерді жояды. Пойыз қ озғ алысында анық тау кезінде ө зімен болуы мү мкін қ ателіктерді, оларды баяулап жою бойынша ө лшемін қ абылдайды.

Бұ зылулар немесе техникалық нормадан ауытқ у табылмағ ан жә не олар жоғ арғ ы тексерумен бақ ылау уақ ытында табылғ ан анкерлік телімнің тү йіспелі торабында (темір жол станциясының жолдарында) ағ ымдағ ы жө ндеу жү ргізілмейді.

Қ ондырғ ыларғ а қ ызмет кө рсетуші АЖ жә не олардың бө лек тү йіндері мен элементтері жә не оларды техникалық қ ызмет кө рсету кезінде анық талғ ан техникалық кү йі (ТҚ К-1, ТҚ К-2 жә не ТҚ К-3) мен қ ателіктер сипаттамасына тә уелді, сонымен қ атар, пайдалану мерзімі, электрлендірілген телімнің ауасының ластану дә режесі жү ргізілуін белгіледі.

Ағ ымдағ ы жө ндеуге мыналар жатады:

- бақ ылау, тексеру жә не ө лшеу кезінде жеткілікті сенімділікпен бағ алануы мү мкін емес тү йіндер мен элементерді тексеру;

- ластанудан тазарту;

- майлауды жаң арту;

- арматураны бекіту, реттеу сенімділігін тексеру;

- ақ аулы оқ шауламаны ауыстыру;

- техникалық қ ызмет кө рсету жә не ағ ымдағ ы жө ндеу ү рдісін жү ргізу кезінде анық талғ ан бө лек тозғ ан жә не қ ате элементтерді қ айта орнату мен ауыстыру.

Ағ ымдағ ы жө ндеу кезінде кү рделі жө ндеу жү ргізу уақ ыты мен кө лемін нақ тылайды жә не анық тайды.

Тү іспелі торап кү йін тексеру кезінде мыналарды ішінара тексеру қ ажет:

- сымдардың қ ысқ ыштардағ ы бітеулердің дұ рыстығ ы, тұ тастығ ы жә не олардағ ы деформацияның болмауы;

- тартылым болттарының сапасы;

- шарнирлі байланыстың қ озғ алысы;

- тү йіспелі тораптың жапсарлы қ ысқ ышындағ ы саң ылаудың болмауы;

- қ ысқ ыштардағ ы сымдардың жә не арқ андардың сездіруінің, коррозия мен сымның ү зілуінің болмауы.

Қ ысқ ы уақ ытта қ ар сымында, қ ырау немесе кө ктайғ ақ кезінде ток жү ргізуші қ ысқ ыштардағ ы қ ызуларды анық тауғ а тура келеді.

Пайдалану ү рдісінде темір жол торабының ә рбір магистральді телімі ү шін есептік СЗА оқ шауламасына сә йкес бағ а жү ргізіледі. Бақ ылау жә не оқ шаулама бұ зылуының статистикасы негізінде оның сенімділігін жоғ арылату, алдын ала кү шейту, тазалау, гидрофобты жабынды қ ондыру немесе ластанғ ан оқ шауламаны тазасымен ауыстыру бойынша шаралар жү ргізіледі.

Оқ шауламаларды тазалау немесе ауыстыру олардағ ы қ иын жойылатын пленка мен шаң кө рінетін ластану кезінде орындалады.

Гидрофобты пасталы оқ шауламалардың жабыны (КВ-3, КПД, КПИ жә не ГПИ-1) жә не майлаушы материал (турбина немесе трансформатор майы) цементті жә не химиялық ластану аймағ ында ұ сынылады.

КЖ қ ондырғ ының ауыстыру жә не тозғ андарын жө ндеу, жұ мыс істеуші тү йіндер мен элементтер бойынша барлық жұ мыстарды қ осумен техникалық қ ызмет кө рсету жә не ағ ымдағ ы жө ндеу кезінде қ ондырылғ ан техникалық кү йіне тә уелділікте жү ргізіледі. КЖ мыналарды қ арастырады:

- қ ажетті жаң арту, жұ мыстың жоғ арылатқ ыш сенімділігі жә не жү ктемелі қ асиеті есебімен қ ондырғ ының алғ ашқ ы техникалық сипаттамасын толық қ айта орнату;

- ө суші ө лшеулер мен поезд қ озғ алысының жылдамдығ ын қ амтамасыздандыруғ а арналғ ан қ ондырғ ыны кү шейту;

- жоғ ары қ ауіптілікті орынды жою;

- жақ сартылғ ан қ ұ рылымды енгізу.

Кү рделі жө ндеу жұ мысына жолды қ айта қ ондыруды шақ ыратын тү йіспелі торап қ ондырғ ысын қ айта монтаждау жә не басқ а да аналогты жұ мыстар жатады.

Кү рделі жө ндеу жұ мысын бастамас бұ рын ақ аулы мә ліметтер тізімі жә не жобалық -шығ ындар қ ұ жаттамасы қ ұ рылады, ал кү рделі жө ндеу аяқ талуы бойынша электрмен жабдық тау дистанциясының ө кілі акті қ ұ рылуымен орындалғ ан жұ мысты ө ң дейді.

Тү йіспелі торапты жаң арту жә не қ айта қ ұ растыру арнайы ұ йымдармен ө ң делген, қ ұ рылыс-монтаждау бө лімдерінің машина жә не механизмдерді қ олданатын, жұ мыстың ә р кезең інен кейін («терезе») пойыз қ озғ алысының ү зіліссіз қ озғ алыспен қ амтылғ ан анкерлі телім бойынша кешенді жоба бойынша орындалады.

Тү іспелі торапты кү рделі жө ндеу, жаң арту мен қ айта қ ұ растыруды жоғ арғ ы сенімділікті жә не жаң а қ ұ рылымды қ абылдау есебінен ең жоғ арғ ы техникалық дең гейде ө тпелі жұ мыс ресурсымен қ амтамасыз етуі керек.