Параметрлік датчиктер

1. Реостатты. Бұ л датчиктің негізгі элементі меншікті кедергісі ү лкен ө ткізгіштен жасалғ ан реостат. Ө лшенетін шаманың ә серінен реостат тиегін жылжып, оның активті кедергісін ө згереді. Мұ ндай датчиктермен орын ауыстыруды, қ ысымды, сонымен қ атар орын ауыстыруғ а тү рлендірілетін шамаларды ө лшеуге болады.

2. Сиымдылық ты. Бұ л датчиктің негізгі элементі - конденсатор. Ө лшенетін шаманың ә серінен конденсатор астарларының ара қ ашық тығ ы мен диэлектрлік ө тімділігі ө згереді, ол конденсатордың сиымдылығ ы мен сиымдылық кедергінің ө згеруіне алып келеді. Сиымдылық ты датчиктер ө те аз орын ауыстыруды, қ алың дық ты, сұ йық дең гейін, ауа ылғ алдығ ын жә не зат қ ұ рамын ө лшеуде қ олданылады.

3. Тензометрлі. Датчиктің бұ л тү рі сыртқ ы ә сер нә тижесінде ө ткізгіш кедергісінің ө згеруіне негізделген, яғ ни . Оның негізгі элементі -салыстырмалы тензосезімталдығ ы жоғ ары материал. Мұ ндай датчиктер деформацияны, механикалық кернеуді, кү шті, кү ш моментін, қ ан тамыры қ ысымын ө лшеуде, сондай-ақ пневмограмманы жазуда қ олданады.

4. Индуктивті. Датчиктің бұ л тү рі катушка индуктивтілігінің катушка ө зекшесінің орналасуына байланысты ө згеретіндігіне негізделген. Ө зекшеге ә сер ететін кү ш катушка индуктивтілігін, ягни тізбектің толық кедергісін ө згертеді, яғ ни . Датчик ортасындағ ы ө зекшесі F кү ш ә серінен жылжыйтын катушкадан тұ рады (1- сурет). Мұ ндай датчиктер орын ауыстыруды, қ ысымды, кү ш моментін т.б. физикалық факторларды тіркейді, сондық тан мұ ндай датчиктер ортопедияда, хирургияда т.б. салаларда қ олданылатын материалдардың серпімділік қ асиетін зерттеуде қ олданылады.

5. Терморезисторлы. Датчиктің бұ л тү рі жартылай ө ткізгіш кедергісінің температурағ а байланысты ө згеретіндігіне негізделген. Мұ ндай датчиктер медициналық термометрлерде қ олданылады.

6. Фоторезистор. Датчиктің бұ л тү рі жартылай ө ткізгіш кедергісінің жарық ағ ынына байланысты ө згеретіндігіне негізделген. Мұ ндай датчиктер перифериялық қ ан тамырлардағ ы оксигемоглобинді анық тауда, ұ лпаның қ анмен қ амтамасыз етілуін тексеруде қ олданылады.