Тақырып: Он шамасындағы сандарды оқытудың әдістемесі

Жоспары:

1. Бірінші конценттрдің міндеттері, оның мазмұ ны

2. Он кө леміндегі сандардың номірлеуін оқ ыту ә дістемесі

3. Он шамасындағ ы сандармен қ осу, алу амалдарды ү йрету ә дістемесі

Кө рнекіліктер:

1. Қ ұ рал «10 шамасындағ ы сандардың қ ұ рылуы»

2. Абак.

3. Сызба «Сан тү сінігін қ алыптастыру кезең дері».

Абак – Ежелгі Греция мен Ежелгі Римде қ олданылғ ан есеп тақ тасы.

Тақ та белгілі бір разрядтық бірлікті білдіретін жолақ тарғ а бө лінген. Жолақ шағ а ә рбір разрядтық бірліктің санын білдіру ү шін тастар қ ойылады.

-1-

Зияты зақ ымдалғ ан оқ ушылары ондық тармен 1 сыныпта жә не 2 сыныптың бірінші тоқ санында танысады. Осы кезең нің соң ында оқ ушылар келесідей білімді мең герулері керек:

1. 1- ден 10-ғ а дейін санауды.

2. 10 шамасындағ ы сандардың қ атарында ә р санның орнын білу.

3. Сандарды салыстыру.

4. Ә р санның қ ұ рамын білу.

5. 10 шамасындағ ы сандармен қ осу, алу амалдарын орындау.

Бірақ та екінші жылдың ортасында оқ ушылардың білім дең гейі бірдей болмайды. Мұ ғ алім ә р оқ ушының білім дең гейін білуі керек, сондық тан балаларғ а мінездеме қ ұ рылады. Ол алдағ ы уақ ытта оқ ыту барысында оқ ушығ а жеке ық пал ету ү шін қ ажетті.

Мінездемеде кө рсетіледі:

1. Оқ ушы сандық қ атарды біле ме, барлық сандарды ретімен атап бере ала ма, кері санай ала ма, берілген саннан берілген санғ а дейін санай ала ма. Алдың ғ ы жә не кейінгі сандарды біле ме, сандық қ атарды біле ме.

2. Оқ ушы санды салыстыра ала ма: заттарғ а сү йеніп, сандық қ атарғ а сү йеніп, ойша.

3. Оқ ушы санды жаза ала ма: ү лгі бойынша, нү ктелер бойынша, ө здігімен.

4. Санап шығ а алады ма: затты қ озғ алту арқ ылы, саусағ ын санау арқ ылы, кө збен.

5. Сомма мен қ алдық ты қ алай шығ арады: ә р санның қ ұ рамын біле ме, нө лдің маң ызын тү сіне ме.

Он шамасындағ ы сандарды оқ ыту барысында қ олданатын кө рнекіліктер:

· Санауғ а арналғ ан ә р тү рлі ұ сақ заттар: ойыншық тар, санау таяқ шалар, геометрикалық фигуралар, кубиктер т.б.

· Иллюстрациялар – бір тү рлі жә не ә р тү рлі заттардың суреттері, цифрлар, цифрлық кассалар, есепшоты.

-2-

Он шамасындағ ы сандардың ә рқ айсысына бірнеше сағ ат беріледі. Ә р санның нө мірлеуін оқ ытуында келесі ә дістемелік кезең дер қ арастырылады:

I. Санның қ ұ рылуы. Екі тү рлі қ арастырылады:

- алдың ғ ы санғ а бірді қ осу

- артқ ы саннан бірді алу.

II. Санды цифрмен белгілеу. Цифрды жазу.

III. Санды жә не кө птіктерді сә йкестендіру.

IV. Сан қ атарындағ ы санның орны.

V. Берілген санғ а дейін санау.

VI. Сандарды салыстыру.

VII. Сандардың қ ұ рамы. Екі тү рі қ арастырылады:

- бірден жә не басқ а сандардан

- екі кіші саннан қ ұ рылуы.

Мысалы: «5 саны» тақ ырыптың бірінші сабағ ының алдында келесі міндеттер қ ойылуы мү мкін.

Білім беру міндеттері: 4 -ке дейін санауды қ айталау; тө ртке бірді қ осу арқ ылы бес санының қ ұ рылуымен таныстыру; 5 цифрын жазуды ү йрету; сан қ атарындағ ы орнын бекіту; 5 кө птігімен 5 санын сә йкестендіру.

Келесі сабақ та келесі міндеттер қ ойылу мү мкін: тө ртке бірді қ осу арқ ылы бес санының қ ұ рылуын бекіту. 5-ке дейін тура, теріс санауды ү йрету. Бестен бірді алу арқ ылы тө рт санның қ ұ рылуының екінші тә сілімен таныстыру. 5-ке дейін санадарды салыстыруды ү йрету.

3-ші, 4-ші, 5-ші сабақ тарда алдың ғ ы материалды бекітеміз жә не санның қ ұ рамымен таныстырамыз.

I. Санның қ ұ рылуы. Екі жолы қ арастырылады:

1. Алдың ғ ы санғ а бірді қ осу

2. Артқ ы саннан бірді алу.

Барлық жұ мыс заттық тә жірибелік іс-ә рекетте ұ йымдастырылады. Мұ ғ алім балаларғ а бірнеше затты ұ сынып, тағ ы бір затты қ осады, сө йтіп 5 саны пайда болғ анын кө рсетеді. Мысалы:

- Бізде бірнеше алма бар?

- Санаң дар, қ анша?

- Дұ рыс 4?

- Енді оғ ан тағ ы алма қ осамын?

- Қ анша алма болды?

Осындай жұ мысты бірнеше кө рнекліктерде кө рсеткен жө н:

- Алматта бірнеше дә птер бар. Қ анша?

- Оғ ан Сания бір дә птер сыйлады.

- Енді Алматта дә птердің саны қ анша?

Содан кейін балалардың заттық тә жірибелік іс-ә рекетін ұ йымдастыру керек:

- Партағ а 4 қ ызыл шең бер қ ойып шық, тағ ы бір шең бер қ ос. Саны қ анша болды?

Қ орытынды:

- 5 саны қ алай пайда болды?

- Қ ай санғ а бірді қ остық?

Бекіту тапсырмалары тә жірибелік болу керек. Келесі сабақ та тура осындай жағ дайда бестен бірді алу арқ ылы тө рт санының қ ұ рылуын қ арастырамыз: бірнеше алма бар:

- Сана қ анша?

- Бір санды алдық. Қ анша қ алды?

Алдындағ ы сияқ ты тө рт санының қ ұ рылуын бірнеше кө рнекіліктерде бекітемізде нә тиже шығ арамыз.

- Тө рт саны қ алай пайда болды?