Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Сағат. - ХІІІ ғасыр басында Монғол империясының құрылуы, Монгол империясының қоғамдық құрылысы
Мақ саты: - ХІІІ ғ асыр басында Монғ ол империясының қ ұ рылуы, Монгол империясының қ оғ амдық қ ұ рылысы туралы баяндау. - Оқ ушыларды ө з бетінше қ орытынды жасауғ а дағ дыландыру - Адамгершілікке тә рбиелеу.
Сабақ тың тү рі: аралас Қ ұ рал – жабдық тар: карта, атлос, оқ улық, анық тама. Сабақ тың барысы: І. Ұ йымдастыр ІІ. Ү й тапсырмасын тексеру: Тест тү рінде ІІІ. Жаң а тақ ырыпты оқ ып-ү йрену жоспары: 1. Монгол империясының қ ұ рылуы 2. Монгол империясының қ оғ амдық қ ұ рылысы. 3. Монголдардың Қ азақ станды жаулап алуы. 4. Ұ лыстардың қ ұ рылуы. 5. ХІV-XV ғ.ғ Қ азақ стан аумағ ындағ ы мемлекеттер. 6. ХІІІ-XVғ.ғ шаруашылық пенмә дениеті. IV. Жаң а тақ ырыпты бекітуге арналғ ан тапсырмалар мен сұ рақ тар: 1. 7 класс оқ улығ ының 106 бетінің сұ рақ тарғ а жауап берің дер? 2. 7 класс оқ улығ ының 111 бет 1-8 сұ рақ тарғ а жауап берің дер 3. 7 класс оқ улығ ының 114 бет 1-7 сұ рақ тарғ а жауап берің дер. 4. 7 класс оқ улығ ының 118 бет 1-7 сұ рақ тарғ а жауап берің дер. 5. 7 класс оқ улығ ының 128 бет 1-7 сұ рақ тарғ а жауап берің дер. V. Бекітуге берілген тапсырмаларды тексеру, талдау, қ орытынды шығ ару. VI. Оқ ушыларды бағ алау. VII. Ү йге: Пара. 1- 15 7 класс
ОРТА Ғ АСЫРЛЫҚ МЕМ-Р (XIII-XVғ.ғ) Алтын Орданы қ ұ рғ ан хан. Батый хан. Алтын Орданың орталығ ы. Сарай-Бату қ аласы. Алтын Ордада ислам дінін мемлекеттік дін деп жариялады. Ө збек хан. Алтын Ордада уә зір билік жү ргізген сала. Азаматтық істер. Алтын Ордада ә скери істерге басшылық жасады. Беклер бек. Алтын Орданың ә лсіреуі нә тижесінде: Ноғ ай Ордасы қ ұ рылды. Алтын орда дә уірінен бері келе жатқ ан кү йлер: «Жошы ханның жортуы», «Сағ ыныш». Алтын Орда ыдырағ ан кезде пайда болғ ан тарихи батырлық жыр. «Ер Тарғ ын», «Орақ -Мамай». Алтын Орда ыдырағ ан кезде пайда болғ ан тарихи батырлық жыр. «Ер Тарғ ын», «Орақ -Мамай». Алтын орда дә уірінен бері келе жатқ ан кү йлер: «Жошы ханның жортуы», «Сағ ыныш» Ақ Орда мемлекетінің астанасы. Сығ анақ. Ақ Орданың аумағ ы қ амтығ ан жерлер. Орда Ежен мен Шайбан хандарының жері. Ақ Орда Алтын Ордадан біржолата бө ліне бастайды. XIV ғ асырдың екінші ширегі. Ақ Орданың билігін ө зі қ олына алып мемлекеттің кү ш-қ уатын нығ айтады. Ұ рұ с хан. Ақ Орданың соң ғ ы ханы. Барақ. Ақ Орда ө мір сү руін тоқ татты. XV ғ асырдың басында. Ақ Орда мемлекетін: Темір шапқ ыншылығ ы ә лсіретті Ақ Орданың орнына қ ұ рылды: Ә білқ айыр хандығ ы. Ә мір Темір мен Ілияс-Қ ожа ханның арасында 1365 жылы 22 маусымда Ташкент қ аласының маң ында болғ ан шайқ ас. «Батпақ шайқ асы» Ә мір Темір мен Ілияс-Қ ожа ханның арасында «Батпақ шайқ асы» болды: 1365 жылы 22 маусымда, Ташкент маң ында Ә мір Темір ө мір сү рген жылдар: 1336-1405 жылдар. Ә мір Темір 1370 жылы басып алды: Мә уереннахрды Ә мір Темірдің Тоқ тамысты пайдаланудағ ы мақ саты: Ақ Орда мен Алтын Орданы басып алу. Ә мір Темірдің ә скері Терек ө зенінің жағ асында Тоқ тамыстың ә скерін жең ді: 1395 жыл Ә мір Темірдің 1391 жылы 18 маусымда Тоқ тамыстың ә скерімен соғ ысып жең ген жер. Қ ұ ндызша. Ә мір Темір 1371-1372 жылдары ә скер аттандырады: Моғ олстанғ а. Ә мір Темір шапқ ыншылығ ының зардабы. Қ азақ жерінің экономикасының, мә дениетінің дамуына зардабын тигізеді Ә мір Темірдің Қ ожа Ахмет Йасауи кесенесін салуғ а бұ йрық берген жыл. 1397 жыл Ә мір Темір 1405 жылы қ айтыс болғ ан қ ала. Отырар Ә мір Темірдің Моғ олстанғ а 1371 жылдан 1390 жыл аралығ ында жасағ ан жорық тарының саны. Он шақ ты рет. Ә білқ айыр хандығ ы ө мір сү рді: 1428-1468 жылдары. Ә білқ айыр хандығ ының территориясы. Шығ ыс Дешті-Қ ыпшақ. Ә білқ айыр хандығ ындағ ы ру-тайпаның саны. 92 ру-тайпа. Ә білқ айыр ханның Сығ анақ тү бінде ойраттардан жең ілген уақ ыты: 1456-1457 жылдар. Ә білқ айыр хандығ ы негізгі ү ш халық тан – шайбанилерден, қ арақ алпақ тардан, қ азақ тардан тұ рғ ан. Олардың ішіндегі ең кө бі жә не ержү ректері қ азақ тар деп айтты: Тарихшы Рузбихан. Батый ханның Алтын Орданы билеген жылдары. 1227-1255 жылдар. Билігін нығ айту ү шін Тоқ тамыс хан Мә скеуге басып кіріп ө ртеп жіберді. 1382 жылы. Батыс Сібір хандығ ының астанасы. Қ ызыл-Тура қ аласы. Дон, Еділ казактарының Жайық бойына шапқ ыншылық жасау салдарынан Сарайшық қ аласы біржолата қ ирады. 1580 жылы Едігенің Ноғ ай Ордасында билік қ ұ рғ ан жылдар. 1396-1411 жылдар. Жебе ноян бастағ ан монғ ол ә скері Жетісу халқ ын ө зіне тарту ү шін: Діни қ ысым жасамау ұ ранын басшылық қ а алды. «Монғ олдың қ ұ пия шежіресінде» айтылады: Керей хандығ ы мен монғ ол тайпаларының қ арым-қ атынасы Монғ ол империясының негізін қ алады: Шың ғ ысхан. Монғ ол мемлекеті қ ұ рылды: 1206 жылы. Моғ олстан мемлекеті ыдырай бастады: Абдар-Рашиддің кезінде Моғ олстан мемлекетін қ ұ руда белді рол атқ арғ ан дулат ақ сү йегі. Ә мір Поладшы Моғ олстан мемлекетінің астанасы. Алмалық. Моғ олстанда Есен-Бұ ғ а хан билік қ ұ рғ ан жылдар. 1433-1462 жылдар Моғ олстан мемлекеті ө мір сү рді: XIV ғ асырдың ортасы – XVI ғ асырдың басы. Моғ олстанның негізін қ алады. Тоғ ылық -Темір. Моғ олстан ханы Есен-Бұ ғ а қ айтыс болды: 1462 жылы. Моғ ол хандығ ында ү йсіндер атауы уақ ытша қ олданылмай оның орнына аталды: Дулаттар. Моғ ол ханына қ арсы соғ ыстардағ ы сә тсіздік, ойраттардың шапқ ыншылық соғ ыстардың салдарынан Хақ назар хан: Жетісудың біршама жерін уысынан шығ арып алды. Моғ ол ханы Абд ар-Рашид Жетісу мен Ыстық кө л маң ындағ ы жерлерді басып алу ниетімен Қ азақ хандығ ына қ арсы соғ ыс бастады: XVI ғ асырдың 50-60 жылдары. «Монғ ол жеріндегі ІХ-ХІІІ ғ асырларда ө мір сү рген керейлер – кү шті дамығ ан ел. Олар тек Шың ғ ысхан... ә серінен ә лсіреді» деп айтқ ан: Рашид ад-Дин. Монғ олдардың жаулап алуы нә тижесінде қ азақ жеріндегі халық болып қ алыптасу ү рдісі кешеуілдеді: 150-200 жылғ а. Мұ хаммед Хайдардың айтуынша Моғ олстанда бір кү нде ислам дінін қ абылдады. 160 мың адам. Ноғ ай Ордасының алып жатқ ан жері. Еділ мен Жайық аралығ ы. Ноғ ай Ордасының орталығ ы. Сарайшық қ аласы. Ноғ ай Ордасының екінші аты. Маң ғ ыт елі. Ноғ айлар мен қ азақ тады «екі туысқ ан Орда» деп атағ ан ғ алым. Ш.Уә лиханов. Ноғ ай Ордасындағ ы билеушісінің титулы. Хан Ноғ ай Ордасының ыдырай бастағ ан уақ ыты. XV ғ асырдың басы. Ноғ ай Ордасының іргесін қ алады: Едіге Орда-Ежен билік қ ұ рғ ан мемлекет. Ақ Орда. «Отырар апаты» болғ ан жыл. 1218 жыл. Орда-Базарғ а дейінгі Ә білқ айыр хандығ ының астанасы. Тура қ аласы. «Ө збек ұ лысы», «Ө збек хандығ ы», «Шайбани ұ лысы» деген терминдер: Ә білқ айыр хандығ ына тә н. Орыс патшасы ІІІ Иванмен сауда қ арым-қ атынасын орнату мақ сатында шарт жасасқ ан Батыс Сібір ханы. Ибақ хан.
|