Бап. Ставкалар мен тарифтер

1. Сыйақ ы ставкалары мен комиссиялар, сондай-ақ банк қ ызметтерін кө рсеткені ү шін тарифтерді банктер, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымдар Қ азақ стан Республикасының заң дарында белгіленген шектеулерді ескере отырып дербес белгілейді.
2. Жеке тұ лғ алармен жасалатын банктік қ арыз шарттарында, оның ішінде ипотекалық қ арыз шарттарында банктер, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымдар сыйақ ының тіркелген не қ ұ былмалы ставкасын белгілейді жә не қ арыз алушының таң дауы бойынша банктік қ арыз шартын жасасқ ан кү нгі банк ұ сынғ ан қ арызды ө теу ә дісін кө рсетеді.
Ипотекалық тұ рғ ын ү й қ арызы шартын жасасқ анғ а дейін, сондай-ақ уә кілетті органның нормативтік қ ұ қ ық тық актісінде кө зделген жағ дайларда, банк, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йым қ арызды ө теу ә дісін таң дау ү шін ә ртү рлі ә дістермен есептелген қ арызды ө теу кестелерінің жобаларын жеке тұ лғ ағ а беруге міндетті. Қ арыз алушығ а банктік қ арыз шартында белгіленген кезең ділікпен есептелген қ арызды ө теу кестелерінің жобалары мынадай ө теу ә дістерімен міндетті тү рде ұ сынылуғ а тиіс:
сараланғ ан тө лем ә дісі, бұ л ретте банктік қ арыз бойынша берешектерді ө теу негізгі борыш бойынша тө лемдердің тең сомаларын жә не негізгі борыштың қ алдығ ы кезең іне есептелген сыйақ ыны қ амтитын азайтылғ ан тө лемдермен жү зеге асырылады;
аннуитеттік тө лем ә дісі, бұ л ретте банктік қ арыз бойынша берешектерді ө теу негізгі борыш бойынша ұ лғ айтылғ ан тө лемдерді жә не негізгі борыштың қ алдығ ы кезең іне есептелген сыйақ ы бойынша азайтылғ ан тө лемдерді қ амтитын банктік қ арыздың бү кіл мерзімі ішінде тең тө лемдермен жү зеге асырылады. Бірінші жә не соң ғ ы тө лем мө лшерлері бір-бірінен ерекшеленуі мү мкін.
Банк, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йым қ арыз алушығ а ө здерінің ішкі қ ағ идаларына сә йкес есептелген қ арызды ө теудің қ осымша ә дістерін ұ сынуғ а қ ұ қ ылы.
Сыйақ ының тіркелген ставкасы біржақ ты тә ртіппен ө згертілуге жатпайды.
Сыйақ ының тіркелген ставкасы тараптардың келісімі бойынша азаю жағ ына қ арай не шарттың қ олданылу мерзімі ішінде сыйақ ының қ ұ былмалы ставкасына қ арай ө згеруі мү мкін.
Сыйақ ының тіркелген ставкасы тараптардың келісімі бойынша оның шартта айқ ындалғ ан қ олданылу мерзімі аяқ талғ аннан кейін ұ лғ аю жағ ына қ арай ө згеруі мү мкін, бірақ ол банктік қ арыз шарты жасалғ ан кү ннен бастап ү ш жылдан ерте ө згертілмейді. Тараптардың келісімі бойынша сыйақ ының тіркелген ставкасының ұ лғ аю жағ ына қ арай одан кейінгі ә рбір ө згеруі тіркелген ставканың қ олданылу мерзімі аяқ талғ аннан кейін мү мкін болады, бірақ сыйақ ының тіркелген ставкасының алдың ғ ы ө згерген кү нінен бастап ү ш жылдан ерте ө згертілмейді.
Сыйақ ының қ ұ былмалы ставкасын есептеу тә ртібі, оның қ олданылу шарттары уә кілетті органның нормативтік қ ұ қ ық тық актісімен айқ ындалады.
Банктердің, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымдардың банктік қ арыз шартын жасасу кү ні белгіленген тарифтердің, комиссиялық сыйақ ылардың жә не қ арызғ а қ ызмет кө рсету жө ніндегі басқ а да шығ ыстардың мө лшерін жә не оларды есептеу тә ртібін біржақ ты тә ртіппен ұ лғ аю жағ ына қ арай ө згертуге қ ұ қ ығ ы жоқ.
3. Банктер, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымдар банктік қ арыз шарттарында қ арыз беруге байланысты ө ндіріп алуғ а жататын комиссиялардың толық тізбесін жә не олардың мө лшерін кө рсетуге міндетті жә не жасалғ ан шарт шең берінде комиссиялардың жаң а тү рлерін біржақ ты тә ртіппен енгізуге қ ұ қ ығ ы жоқ.
4. Банктің интернет-ресурсында жеке жә не заң ды тұ лғ аларғ а кө рсетілетін банктік жә не ө зге де қ ызметтер ү шін ставкалар мен тарифтер туралы ақ парат орналастырылуғ а тиіс. Ставкалар мен тарифтер туралы ақ парат қ олданыстағ ы ставкалар мен тарифтерге ө згерістердің енгізілу кү ні туралы мә ліметтер, ішкі қ ұ жаттың нө мірі жә не осы ө згерісті қ абылдағ ан орган кө рсетіліп, ө зекті режимде сақ талып тұ руғ а тиіс.
5. Банктердің, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымдардың, қ арызды алғ ан кү ннен бастап бір жылғ а дейін негізгі борышты ішінара мерзімінен бұ рын ө теу немесе толық мерзімінен бұ рын ө теу жағ дайларын қ оспағ анда, қ арыздарды мерзімінен бұ рын ө тегені ү шін тұ рақ сыздық айыбын немесе айыппұ л санкцияларының ө зге де тү рлерін ө ндіріп алуғ а қ ұ қ ығ ы жоқ.
6. Банктердің, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымдардың:
1) банктік қ арыз шартында кө зделген жағ дайларда, қ арыз алуғ а жә не оғ ан қ ызмет кө рсетуге байланысты дә йекті ақ парат беру бойынша қ арыз алушы ө з міндеттемелерін бұ зғ ан;
2) Қ азақ стан Республикасының Азаматтық кодексінде кө зделген жағ дайларда, сондай-ақ банктік қ арыз шартында кө зделген мынадай:
банктің (банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымның) алдын ала жазбаша хабарламасын алмай-ақ, акционерлік қ оғ ам (шаруашылық серіктестік) акцияларының (қ атысу ү лесінің) он жә не одан да кө п пайызын жинақ тап алғ анда иеленетін қ арыз алушы қ атысушыларының (акционерлерінің) қ ұ рамы ө згерген;
кепіл ұ стаушы болып табылатын банктің, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымның қ ұ жаттар бойынша жә не кепілге қ ойылғ ан мү ліктің іс жү зінде болуын, кө лемін, жай-кү йін жә не сақ тау шартын тексеру, сондай-ақ ү шінші тұ лғ алардың қ арыз алушының (кепіл берушінің) мү лкіне, оның ішінде банкке, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымғ а кепілге қ ойылғ ан мү лікке талап қ ою қ ұ қ ық тарын қ арыз алушы жә не (немесе) кепіл беруші бұ зғ ан жағ дайларда, банктің, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымның міндеттемелердің мерзімінен бұ рын орындалуын талап ету қ ұ қ ығ ы туындағ ан жағ дайларды қ оспағ анда, заң ды тұ лғ алармен банктік қ арыз шартын жасасқ ан кү ні белгіленген сыйақ ы ставкаларын ұ лғ айту жағ ына біржақ ты тә ртіппен ө згертуге қ ұ қ ығ ы жоқ.
7. Ислам банктерін қ оспағ анда, банктер, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымдар дә йекті, жылдық, тиімді, салыстырмалы тү рде есептелген сыйақ ы ставкаларын (нақ ты қ ұ нын) кө рсетуге міндетті, оның тә ртібін уә кілетті орган клиенттермен жасалатын шарттарда, сондай-ақ қ арыздар мен салымдар (банкаралық ты қ оспағ анда) бойынша сыйақ ы шамасы туралы ақ паратты таратқ анда, оның ішінде оны жариялағ анда белгілейді.
Осы бапта белгіленген талаптар сақ талмағ ан жағ дайда, уә кілетті орган банкке, банк операцияларының жекелеген тү рлерін жү зеге асыратын ұ йымғ а осы Заң да кө зделген шектеулі ық пал ету шараларын жә не (немесе) санкцияларды қ олданады.