![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Бауыр циррозы ⇐ ПредыдущаяСтр 3 из 3
Бауыр циррозы — созылмалы ағ ымды сырқ ат; бауыр тыртық танып, бү рісіп, қ алыпты қ ұ рылысынан тайып, сиық сызданады, біртіндеп қ ызметінің жеткіліксіздігі байқ алады. " Бауыр циррозы" деген аталымды 1819 жылы Р. Лаэннек ұ сынѓан. Былай атағ анда ол бауырдың морфологиялық бейнесін, яғ ни оның қ атты, бұ дырлы, сарғ ыш тү сін ескерген-ді (грекше: kіггһ оs— жирен, сарғ ыш). Классификациясы. Бауыр циррозыныњ қ азіргі классификациясында, оның этиологиясы мен морфологиясы, морфогенезі мен клиника-функциялық ерекшеліктері ескерілген. Этиологиясы. Даму себептеріне сә йкес цирроз: 1) инфек-циялыќ (вирустыќ гепатит, бауырдың паразиттік сырқ ат-тары); 2) уытты ә серлік жә не уытты ә серлі-аллергиялық (алкоголь, ө неркә сіп пен тағ амдыќ улар, дә рі-дә рмектер, аллергия); 3) билиарлық (холангит, ә р текті холестаз); 4) заталмасу-алиментарлық (белоктар, витаминдер, липотроп-тыќ факторлардың жеткіліксіздігі); 5) циркуляциялық (вена қ анының бауырда ұ зақ іркілуі) тү рлерге жіктеледі. Цирроз шалғ ан бауыр қ атайып, ү сті бұ дырлы болады; кө лемі кө біне кішірейіп, кейде ұ лғ аяды. Морфологиялы еқ рекшеліктеріне карай, цирроз макробейнелік жә не микробейнелік тү рлерге жіктеледі. Макробейнелік тү рлерге жіктегенде регенерат-тү йіндер қ аншалық ты қ алыптасқ аны, олардың кө лемі мен сипаты ескеріліп, цирроз: шала септалы (септа — дә некер тканьді жолақ), ұ сақ тү йінді, ірі тү йінді жә не аралас (ұ сақ -ірі тү йінді) деп бө лінеді, Микроскопиялық бейнесіне қ арай, цирроз: регенерат-тү йіндер бауырдың бір ғ ана бө лікшесін қ амтыса, — монолобулалы, бірнеше бө лікшеден қ ұ рылса, мультилобулалы, ал бір жә не бірнеше бө лікшеден тү зілсе, — мономультилобулалы деп аталады. Морфогенезі. Цирроз ә ртү рлі факторлардың ә серінен гепатоциттер дистрофияѓа (гидропиялы, баллонды, майлы) жә не некрозѓа ұ шыраса ғ ана дамиды. Гепатоциттер жойылғ анда регенерация (митоз, амитоз) ү деп, дә некер тканьмен қ оршалғ ан регенерат-тү йіндер (жалғ ан бө лікшелер) қ алыптасады. Жалғ ан бө лікшелердегі синусоидтарда дә некер тканьді мембраналар пайда болып, гепатоциттер мен жұ лдызша ретикула-эндотелиоциттердің арасы ажырайды (синусоидтар капиллярларғ а айналады). Жалғ ан бө лікшеде ќанның ағ ысы қ иындайды, сондыќтан ќан оны айналып ө тіп, бірден бауырлыќ веналарғ а қ ұ йылады. Бұ ғ ан жалѓан бө лікшелерді қ оршағ ан дә некер ткань жолақ тарындағ ы, қ ақ палыќ вена мен бауыр венасының тарамдарын жалѓастыратын, тікелей арналыќ (шунттың) қ алыптасуы да ө з септігін тигізеді (бауырдаѓы порто-кавалыќ шунт). Микроциркуляциясы зақ ымдалѓан жалғ ан бө лікшелерде гипоксия дамып, гепатоциттерде дистрофия мен некроз ө ршиді де, бауыр клеткаларының ќызметі жеткіліксіз болып, оғ ан тә н клиникалық белгілер кө рініс бере бастайды. Қ орыта айтсақ, бауырдың ќайта қ ұ рылып, сиық сыздануының басты себебі — онда ө рістейтін регенерация мен склероз процестері; дегенмен, ќайта қ ұ рылу процесі бауырдың барлыќ қ ұ рамдас бө ліктерін — бө лікшені, тамырларды, строманы тү гел қ амтиды. Сонымен, бауырдың қ ұ рылымының ө згеруі кеселді шең берді (порочный круг) тұ йық тап: қ ан ағ ысы тежелгендіктен, гепатоциттер жойылады, гепатоциттер жойылғ андық тан, мезенхималық клеткалар жанданып, регенерация қ алпынан таяды, ал бұ ның бә рі қ ан аѓысын одан ә рі тежей тү седі.
Холецистит (cholecystіtіs; грек. chole — ө т, kystіs — қ ап жә не іtіs — қ абыну) — ө т қ абының қ абынуы. Ө те жиі кездесетін (ә сіресе ә йелдерде) ауру. Холецистит дұ рыс тамақ танбаудың салдарынан ө ттің дұ рыс ағ ып ө тпеуінен, аз қ озғ алудан, ә р тү рлі инфекцияның тү суінен (іш таяқ шалары, кокктар, т.б. қ оздырғ ыштар ішек не қ ан арқ ылы таралады), сондай-ақ ө т жолдарында ә р тү рлі себептерден тас байланудан пайда болады. Холецистит тұ қ ым қ уалайды. Аурудың ағ ымына қ арай жедел жә не созылмалы тү рлері ажыратылады. Жедел тү рінде оң жақ қ абырғ а асты ауырады, науқ астың жү регі айнып, қ ұ сады, іші кеуіп, жиі кекіреді, дене қ ызуы 38 — 39°С-қ а кө теріп, кейде ауырсыну жауырын мен иық -тан сезіледі. 2 — 3 кү ннен кейін сары аурумен ауырғ андай терісі, кө здің ақ қ абығ ы сарғ айып, кіші дә реті қ ара қ оң ыр тү ске боялады. Егер жедел Холециститті дер кезінде емдемесе, онда созылмалы тү ріне ауысады. Бұ л кезде науқ астың сә л майлы тамақ ішсе, оң жақ қ абырғ а асты сыздап ауырады. Жү регі айнып, қ ұ сады, аузы қ ұ рғ айды.
|