Осцилограф блогы

Gos-20 (№8-суретті қ араң ыз) осциллографы бір немесе екі ә р уақ ыттағ ы дыбыстардың 20 МГц желісінде ө туінің формасымен ө лшеуін зерттеуге арналғ ан.

8 - сурет Gos-20 осциллографы.

Негізгі техникалық мінездемесі.

Кесте № 3

Ө ткізгіш аумағ ы, МГц 20

Ең кө п сезгіштігі, мв/дел 1

Ток кө зі

· ток тү рі ауыспалы

· кернеуі, В 115 немесе 230+5%

· жиілігі, Гц 50+0, 5 немесе 60+0, 5

· пайдаланылатын қ уаты Вт кө п емес 45

Габарит размері:

· кө лденең, мм 485

· терең дігі, мм 460

· биіктігі, мм 171

Каротажды бақ ылау блогі

Каротажды бақ ылау блогі (БКК) (№ 9 суретті қ араң ыз) сигналдарды бақ ылау датчиктерімен тү сіру-кө теру операцияларынан, терең дікті кү нделікті индикациялау жә не магнитті белгілерін алуғ а арналғ ан блок дыбыстардың терең ТТЛ-дең гейден немесе 3-фазалы дыбыс 110 В кернеудегі сельсин-датчикпен ала алады.

Магниттік белгіден бақ ылауда ДМГ типті датчик дыбысы пайдаланылады. Блок БКК жұ мысының режимі – ү здіксіз немесе ә р уақ ытта – кө п есе ток кө зінің кернеуін ажаратып-қ осып отырады.

Қ осымша тұ рақ сыз реттерлерін тұ рақ ты жә не ауыспалы ток кө зі бар, ол қ ұ быр аспаптарын ток кө зімен пайдалануғ а мү мкіндік береді. Ток кө здері озара бір ғ ана басқ ару элементтімен байланыстырылғ ан.

9 - сурет. Каротажды бақ ылау блогы

Негізгі техникалық сипаттамасы.

Вулкан каротаж регистратор қ апталы

Вулкан каротаж регистратор қ апталы (№10 сурет қ ара) қ ұ бырдың геофизикалық қ ұ ралдарынан алынғ ан деректерді алуғ а жә не оны цифрлар формасына қ айта ауыстыру ү шін жасалғ ан. Вулкан №3 регистраторы осы уақ ыттағ ы гектор регистаторының мү мкіндіктерін орындайды жә не гектордың барлық мү мкіндіктерімен қ оса, оғ ан жаң а функцияларды қ ояды. Қ ұ быр қ ұ ралдапрына 1-2 жә не 3 желілі 150В, 0, 5А тұ рақ ты тоқ пен, қ оректендіруге қ осуғ а мү мкіншілік береді.

Егер сыртқ ы қ оректендіру тоқ кө зі болса, онда 50Гц, 200-40Гц жә не 300В, 1А тұ рақ ты тоқ пен қ оректендіріледі.

Регистратор қ ұ рамына кіретіндер;

- қ ұ быр қ ұ ралдарын бағ дарлама-басқ ару ток кө зімен қ оректендіру;

- коммутация тү йіедеуі;

- қ ұ быр қ ұ ралдарын ә ртү рлі станлартты схемамен қ осады; сыртқ ы ток кө зін қ оректендіруге қ осады жә не тұ рақ ты токтың ашылып-жабылуын басқ арады;

- магнитті белгі мен терең дік кө рсеткішінің интерфейсі;

- терең дік кө рсеткішін қ оректендіреді (+12В, +5В);

- терең діктегі импульстерді қ айта санауда жай тү зетулер жү ргізеді;

- қ ұ быр қ ұ ралдарынан алынғ ан деректерді қ айта кодтарғ а тү йіндеу;

- компьютермен тілдесу.

10-сурет. Вулкан регистраторының каротаж қ апталы.

Негізгі техникалық мінездемесі.

5-кесте

Бағ дарламалық -басқ ару ток кө зінің қ оректенуі:

- кернеуі, В 0... 150

- ток, А 0... 0, 5

- пульсацияның жайылуының ең кө бі мВ 5

Қ ондырғ ының қ ателесуі:

- кернеуден кө п емес ±1

- токтан кө п емес ±5

- 1000 м терең діктегі импульсті есептегендегі қ ателесу ±1 см

Ә ртү рлі сигналдарды бағ дарламалық жұ мысқ а қ осу16-разрядты тура АЦП: - канал саны 8

- кіретін диапазон, В ±5

14-разрядты жылдам АЦП:

- жылдам іске қ осылатын, МГц 2

- кіретін диапазон, В ±5

- интерфейс USB 1, 1 12 Мбайт/с

Компьютер қ апталы

Компьютер қ апталы (№11 суретті қ ара)-каротаж регистраторының қ апталын басқ ару жұ мысына алғ ан.Каротаж жү рісін визуалды бақ ылайды жә не ақ парат деректемесін жылдам ө ң дейді, зерттеу деректемесін жазады жә не сақ тайды.

11-сурет. Компьютер қ апталы.

Компьютер қ апталының негізгі техникалық мінездемесі. №5 Кесте

Пайдалынғ ан процессордың ө німділігі, нашар емес Intel Celeron 2000.

Ой жү йесінің оперативтік сиымдылығ ы, Мбайт, аз емес 256. Қ атты диск сиымдылығ ы, Гбайт, аз емес 40.

ГЕКАТ қ апталының тұ рақ ты ток кө зі.

ГЕКАТ қ апталының тұ рақ ты ток кө зі (№12 суретте) геодезикалық қ ұ ралдарды тұ рақ ты стабильді кернеумен немесе тұ рақ ты стабильді ток кө зімен қ амтамасыз етеді.

Жолдағ ы кедергілерді тө мендету ү шін, сызық ты стабилизатор схемасы ретінде орындалғ ан. Шығ атын токты жә не кернеуді индикациялау ү шін жә не

оны қ алыпқ а келтіру ө те оң ай.

Қ аптал қ оректенуі 12-сурет.

Терең дікті бақ ылаудың ЯСОН жү йесі.

Терең дікті бақ ылаудың ЯСОН жү йесі (№13 суретті қ араң ыз) геофизикалық кабелдерде терең дікті ө лшеуге жә не магниттік белгілерді

анық тауғ а арналғ ан.Жү йе ө зіне мыналарды кірістіреді-терең дік датчигі, магнит меткасының датчигі, пульс. Датчиктер мерный роликте қ ұ быр сағ асына орналасады жә не Селсинді пайдалануды керексіз етеді.

13-сурет. Терең дікті бақ ылаудың ЯСОН жү йесі.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1) Негізгі блоктарғ а сипаттама бер

2) Атқ аратын қ ызметтерін ата

Сабақ 7

Тә жірибелік жұ мыс № 1.1.6

Тақ ырыбы: КАРОТАЖДЫ ЗЕРТХАНА ГИК-1 ЖАБДЫҚ ТАУ БАҒ ДАРЛАМАСЫ «GEOPHYSICS OFFICE».ТІРКЕУ БӨ ЛІМ

Жоспар:

1) «GEOPHYSICS OFFICE» бағ дарламасы

Тіркеуіш программаны қ осқ анда (№ 14 суретте), ол тіркеу бағ дарламасына енеді, каробаж кезіндегі деректемелерді «Ұ ГЗ деректемелерін тіркеу планшегі»деген қ ұ ралғ а тіркеуге арналғ ан.Осы плвншет «ЗАО НАК Казагромпром» бө лімшелерінде ө те дә л жұ мысқ а қ осуды балап етіледі. Жұ мысқ а қ осқ анда тіркеу қ ұ ралында («Вулкан» тіркеуші қ андай параметрде пайдаланылатынын кө рсету керек) каробаж деректемелерді формулалары енгізіледі. Қ ұ быр тіркеу қ ұ ралдарын калибровка жасау, оны сақ тау, ө ндіру, жұ мыспен қ амтамасыз ету кө зделген жә не метрологиялық параметрлерін шығ ару, ол файл жә не Microsoft Excel форматында есеп беру кө зделген.

Интерфейс програмасы ПО-тың ОС Windows принципіне дә лме-дә л болуы керек, сондық тан сыртқ ы тү рін жұ мысқ а қ осу ө те қ арапайым жә не қ олайлы болады.

14- сурет. ГИК1 зертханасының мә ліметтерін тіркейтін программа.

«Geophysics Off ice» барлық жұ мысы Панель «Winlog» (24 сурет) арқ ылы жү ргізіледі, ол жең іл кең ілітілетін бағ дарлама болады, оның ішкі файл формасы болады, ол системада инсталляция (программа қ ұ рғ анда) тіркелгенде қ олданылады, содан кейін осы форматпен жұ мыс мү мкіндігі ОС Windows програмасымен атқ арылады.

«Лас-файлдар редакциясы» файлдарды конверциялауғ а арналғ ан, LAS форматта жазылғ ан –«Панель Winlog» формаларының ішкі жағ ына.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1) «GEOPHYSICS OFFICE» бағ дарламасына жалпы сипаттама бер

Сабақ 8

Тә жірибелік жұ мыс № 1.1.7

Тақ ырыбы: КЕДР – 02 КАРОТАЖДЫ СТАНЦИЯСЫ

Жоспар:

1) КЕДР – 02 КАРОТАЖДЫ СТАНЦИЯСЫ

2) Станция қ ұ рамы

КЕДР – 02 каротажды станциясы 1 немесе 3 желілі жұ мырсыммен жә не тұ рақ ты жә не ауыспалы тоқ пен жұ мыс істеуге арналғ ан. Сондық тан бұ л станция кез келеген аспаппен жұ мыс істей алады.

Басқ а каротажды зертханаларғ а қ арағ анда «КЕДР» кө кжиектердің нақ ты кө рінісін, каротаждың тү рлі тү сті бейнелерін беруге, жә не ө ң деуге берілетін ұ ң ғ ыма бойынша кө п кө лемді мә ліметтерді алуғ а мү мкіндік береді.(Зертхананың сыртқ ы кө рнісі 15 суретте кө рсетілген).

15 сурет Зертхананың сыртқ ы кө рнісі

КЕДР – 02 зертханасы ақ параттық сигналдарды қ абылдап ө ң деуді қ амтамасыз етеді (аналогты жә не санды тү рде). Жер бетіндегі ө лшеу қ ұ ралы ү ш желілі геофизикалық кабель арқ ылы қ ұ быр апаратурасына тү седі. Зертхана сонымен қ атар импульсті терең дік датчигінен ақ паратты қ абылдайды (сельсин) магниттік белгі датчигінен (ДМГ-1, ДМГ-2), сонымен қ атар магниттік белгіні, роликті кореляциялайды жә не кабель созылу индикациясын кореляциялайды. Сельсин жұ мыс істегенде зертхана арқ ылы қ орек кө зімен қ амтамасыз етіледі. Зертхана беретін кернеу 12В жә не сигналды ө ң деу сельсин қ абылдағ ышсыз ө ткізіледі.

Ә лемдік фирмалардың элементарлы базаларын жә не қ оғ аныс технологияларын қ олдану КЕДР-02 геофизикалық зертхана аппаратурасының жоғ ары сенімділігін қ амтамасыздандырады.

Кө пканалды баламалы тіркеушті, оператордың командасы бойынша компьютерде ө ң делгеннен кейін алынғ ан, есептелген геологиялық параметрлерін жазатын болады.

Ұ ң ғ ымадағ ы геофизикалық зеттеулер ө ткізу кезінле ұ ң ғ ымадағ ы жұ мырсымды тү сіріп-кө теру операциясын жү зеге асыру ү шін КГЗ-67-180 типті жұ мырсым мен жабдық талғ ан ПКС-3.5 типті ә мбебап каротажды кө тергішті қ олдануғ а болады.

16 Сурет ЗИЛ-131 автокө лігінің сыртқ ы келбеті

Ұ ң ғ ымадағ ы геофизикалық зеттеулер ө ткізу кезінле ұ ң ғ ымадағ ы жұ мырсымды тү сіріп-кө теру операциясын жү зеге асыру ү шін КГЗ-67-180 типті жұ мырсым мен жабдық талғ ан ПКС-3.5 типті ә мбебап каротажды кө тергішті қ олдандым.

Ө здігінен жү ретін каротажды кө тергіштің кө теріп-тү сіру агрегаттары аса жү рдек ЗИЛ-131 автокө лігінде мониторланғ ан жә не кө ліктің бортында орналасқ ан.(16 сурет)

Кө теріп-тү сіру агрегатының лебедкасының қ озғ алуы кө ліктің қ уат жинау қ орапшасы арқ ылы іштен жану двигателімен жү зеге асады.

Каротажды кө тергіш ұ ң ғ ымалық аппаратураларды тасымалдау ү шін арнайы стеллажбен жабдық талғ ан жә не кө теріп-тү сіру операциясын жү зеге

асыру ү шін кө мекші қ ұ рал-жабдық тармен жабдық талады: аспалы жә не бағ ыттаушы ролик, геофизикалық жұ мырсым ұ зындығ ы мен жылдамдығ ын ө лшеуіш датчик, геофизикалық жұ мырсым тартылыс кү шін ө лшеу датчигі, дө ң гелек астына қ оятын тіреуіштер.Лебедка барабаны қ олмен жә не аяқ пен басқ арылатындай етіпліп бө лектенген, сенімді ленталы-калодкалы тоқ тату жү йесімен қ амтамасыздандырылғ ан.Тоқ тату жү йесі механикалық жә не пневматикалық басқ арумен жү зеге асады.

Лебедка коллекторы жұ мырсыммен каротажды лебедка жү йесін жалғ ау ү шін қ олданылады.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1) Кедр – 02 каротажды станциясы туралы не білесің?

2) Станция қ ұ рамына нелер кіреді?

3) Олардың қ ызметі?

Сабақ 9

Тә жірибелік жұ мыс № 1.1.8

Тақ ырыбы: КЕДР – 02 КАРОТАЖДЫ СТАНЦИЯСЫ БЛОКТАРЫ

Жоспар:

1) Геофизикалық блок.

2) Комутация блогы.

3) Екі ә мбебап қ орек кө зі.

4) Плоттер.

5) Ү здіксіз қ оректендіру кө зі.

КЕДР-02 зертханасының қ ұ рамына келесілер кіреді;

- Геофизикалық блок, комутация блогы, екі ә мбебап қ орек кө зі плоттер жә не ү здіксіз қ оректендіру кө зі;

- Компьютер Р-200ММХ/32МВ/2, 1Gb Windows NT операционды жү йесі мен тіркеу программаларымен;

- Терең дік блогы кө тергіштің орналастырылатын, машинистің терең дік индикациясы, жылдамдығ ы, кабель созылу мен магниттік белгі датчиктерінен.

КЕДР зертханасы келесі тү рдегі компьютерлермен жинақ талады;

- RoverBook Discovery MT4 фирма DVM-GROUP;

- Ө ндірістік Notebook Field Works фирмасы FW5000 сериялы;

- ө ндірістік компьютер Advantech фирмасы AVS-825 тү рлі;

- Getac A-740-7 жоғ ары тө зімділікті Notebook;

Аппарат стойкасымен компьютер байланысы стандартты сетьті протокол арқ ылы Ethernet бағ даламасымен орындалады, бұ л бағ дарлама мә ліметті жоғ ары жылдамдық та жеткізеді жә не айырбастауды орындайды. Аппаратура қ олданылатын компьютердің тү ріне байланыссыз жұ мыс істейді, жылдамдығ ы ө згермейді. Жиналғ ан ақ парат қ атты дискіде сақ талады, ол одан ә рі ө ң деуге стандартты каналдардан 3, 5 дюймді дискет немесе магнитооптикалық диск кө мегімен кө шіріледі.

- термометрия, притокометрия, влагометрия, гамма каротаж, расходометрия сериялы қ ұ бырлы аппаратура кешендерімен жұ мыс істейді. Қ оректену кернеуі ауыспалы желі тоғ ынан (220+30, -40) жиілігі (50+/-10) Гц.

Қ ажет етілетін тоқ, 2А аспайды.

Қ оршағ ан орта температурасы:

- Жұ мысты +10тан +35 С дейн

- Сақ тау -60тан +60С дейін

Зерттеу ү рдісін басқ ару информацияларды ө ң деу жә не қ ауірт визуализация компьютерде орнатылғ ан интинсивті тү сінікті интерфейс бағ дарламаны қ амтамасыздандыруымен ө ткізіледі. Бағ дарламаның қ амтамасыздануы қ олданушы мен кө птапсырмалы диологты режимде жү реді.

Windows NT операциондық жү йесімен жұ мыс істеуді қ амтамасыз етеді.

Зертхананың бағ дарламалары келесілерді қ амтамасыз етеді;

- Параметрлерді бір уақ ытта санды тіркеу жә не визауализациялайды жә не ө ң дейдейді;

- Алдында сақ талғ ан мә ліметтерді визуализациялап жә не ө ң дейді;

- Бастапқ ы мә ліметтерді стандартты операционды жү йе жабдық тарымен оператордың редактірлеуден кейін сақ тайтын ө з форматында сақ тауды;

- LAS, LIS-79, форматтарында КИП пен мә ліметтер алмасу, PLIS дискетінде, магнитооптикалық дискісінде немесе RS-232, Ethernet, IR-port, стандартты алмасу каналдарымен;

Зертхана аппаратурасы блокты тү рде шығ арылады, олардың ә рбіреуі қ ұ рылғ ының функционалды мә нін ұ сынады.Ү здіксіз қ оректендіру кө зі, стойкада орнатылғ ан аппаратураның қ орегіне қ амтамасыздандырады.

Ү здіксіз қ оректендіру кө зінің шығ у параметрлері;

Ауыспалы тоқ кернеуі (220+67, -40)В, жиілігі (50+/-2, 5)Гц.

Қ уаттылығ ы 450ВА

Ү здіксіз қ оректендіру кө зінің габаритті размерлері, мм;

- Ені 416;

- Терең дігі 186;

- Биіктігі 103.

- Массасы 10кг;

Геофизикалық блогы келесілерді қ амтамасыздандырады;

- Қ ұ бырлық қ ұ ралдан немесе оның беткі панельінен ү здіксіз автоматы телеметриялық мә ліметтерді жинау.

- Бар терең дікті ө згерту, қ ұ бырлық қ ұ ралдын жылжу жылдамдығ ын, кабельдің тартылуын.

- Осы мә ліметті компьютерге жә не кө теру-тү сіру операцияларының параметрлерін визуализациялау панеліне;

Қ ұ бырлы қ ұ ралдың телеметрия қ абылдау каналының параметрлері;

Мә ліметтерді қ абылдау тә сілдері:

- Аналогты;

- Санды;

- Кабель желісі;

Кабель желісінен қ абылданатын сигнал тү рлері:

- Жиілікті,

- Кодты,

- Аналогты

Қ абылданатын жиілігті сигнал диапазоны 50Гц тен 250кГц дейін.

Кодты сигналдың максимальді жиілігі 80кГц.

Кабель желісінен кіретін тұ рақ ты аналогты сигналының макисальді мә ні 350В аз емес.

Кіру аналогты сигналдар тез ә сер ететін 14 разрядты АЦП сандалады.

Сандаудың максимальді жиілігі АЦП 3МГц.

Кіру сигналының максимальді амплитудасы АЦП – 10В

Терең дік канал параметрлері, жылдамдық жә не кабель тартылуы

Терең дік ө лшеу диапозоны 999, 99дан 9999, 99м дейін.

ө лшеу дә лдігі 0, 01м.

жылдамдық ө лшеу дипазоны – 29999м/ч.

Кабельдің тартылуын тіркеу диапазоны 0ден 9999кг.

Ернеудегі сельсин – датчик қ орегінің кернеуі 12В.

Жер бетіндегі панельден қ абылданатын аналогты сигналдардың параметрлері

- Кіру сигналадарының саны 16.

Геофизикалық блогының габаритті размерлері, мм:

- Ені 416;

- Терең дігі 186

- Биіктігі 103.

- Массасы 6кг.

- Программалы-басқ арылатын ә мбебап қ оректену кө зі Ә Қ К (УИП) қ ұ бырлы қ ұ ралдың қ оректенуіне қ ажетті жә не оны басқ аруғ а қ ажетті ауыспалы жә не тұ рақ ты кернеуді нтрлерін визуаляциялау понельіне;

Шығ у параметрлері:

- Ауыспалы тоқ тын қ алыпты кернеуді 0ден 350В дейін (1В адымымен) жиілігі 0ден 511Гц дейін (1Гц адымымен) қ алыпты тоғ ы 0ден 1500мА (1мА адымымен).

Ә Қ К шығ у ауыспалы кернеуін тұ рақ ты қ алыптастырушығ а ө згерте алады.

Ә мбебап қ оректендіру кө зінің габаритті размері, мм,

- Ені 416;

- Терең дігі 186;

- Биіктігі 103.

- Массасы 8кг.

Программалы-басқ арылатын коммутация блогы келесілерді ө ткізеді;

- Каротажды кабельдердің ү ш желілері араларын комутациялау қ ажеттілігін,

- Сигналдардың кондициалау;

- Геофизикалық блоктың аврийлі қ орғ ау.

Ө лшем нә тижелерін жә не мә ліметтерді каротажды диаграммалар тү рінде ө ң деу ұ сыныстарын термоплоттер қ амтамасыздандырады, оның келесі параметрлері;

- Қ азағ ені 210, 213мм;

- Шығ ару жылдамдығ ы 0, 8м/мин дейін.

Терең дік блогы кө тергіш машинистінің терең діктін магнитті белгісін, терең дігін, каротаж жылдамдығ ын жә не кабель тартылуын индикациялауды қ амтамасыз етеді.

Кө теру-тү сіру операцияларының параметрлерін визуаляциялау панельінің габаритті размерлері, мм;

- Ені 225;

- Терең дігі 110;

- Биіктігі 110.

- Массасы 3кг.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1) Станция қ андаи блоктардан тұ рады?

2) Олардың қ ызметі?

3) Техникалық сипаттамасы?

Сабақ 10

Тә жірибелік жұ мыс № 1.1.9

Тақ ырыбы: БАҒ ДАРЛАМАЛЫ - БАСҚ АРЫЛАТЫН КОММУТАЦИЯ БЛОГЫ

Жоспар:

1. Бағ дарламалы - басқ арылатын коммутация блогы

Бағ дарламалы - басқ арылатын коммутация блогы келесілерді ө ткізеді:

- Каротажды кабельдердің ү ш желілері араларын комутациялау қ ажеттілігін,

- Сигналдардың кондициалау;

- Геофизикалық блокты авариялардан қ орғ ау.

Ө лшем нә тижелерін жә не мә ліметтерді каротажды диаграммалар тү рінде ө ң деу ұ сыныстарын термоплоттер қ амтамасыздандырады,

оның келесі параметрлері;

- Қ ағ аз ені 210, 213мм;

- Шығ ару жылдамдығ ы 0, 8м/мин дейін.

Терең дік блогы кө тергіш машинистінің терең діктін магнитті белгісін, терең дігін, каротаж жылдамдығ ын жә не кабель тартылуын индикациялауды қ амтамасыз етеді.

Кө теру-тү сіру операцияларының параметрлерін визуаляциялау панельінің габаритті размерлері, мм;

- Ені 225;

- Терең дігі 110;

- Биіктігі 110.

- Массасы 3кг.

Ә лемдік фирмалардың элементарлы базаларын жә не қ оғ аныс технологияларын қ олдану КЕДР-02 геофизикалық зертхана аппаратурасының жоғ ары сенімділігін қ амтамасыздандырады.

Кө пканалды баламалы тіркеушті, оператордың командасы бойынша компьютерде ө ң делгеннен кейін алынғ ан, есептелген геологиялық параметрлерін жазатын болады.

Ұ ң ғ ымадағ ы геофизикалық зеттеулер ө ткізу кезінле ұ ң ғ ымадағ ы жұ мырсымды тү сіріп-кө теру операциясын жү зеге асыру ү шін КГ 3*1, 5-75-130 типті жұ мырсыммен жабдық талғ ан ПКС-5.0 типті ә мбебап каротажды кө тергішті қ олдануғ а болады.

Ө здігінен жү ретін каротажды кө тергіштің кө теріп-тү сіру агрегаттары аса жү рдек Урал - 131 автокө лігінде мониторланғ ан жә не кө ліктің бортында орналасқ ан.

Кө теріп-тү сіру агрегатының лебедкасының қ озғ алуы кө ліктің қ уат жинау қ орапшасы арқ ылы іштен жану двигателімен жү зеге асады.

Каротажды кө тергіш ұ ң ғ ымалық аппаратураларды тасымалдау ү шін арнайы стеллажбен жабдық талғ ан жә не кө теріп-тү сіру операциясын жү зеге

асыру ү шін кө мекші қ ұ рал-жабдық тармен жабдық талады: аспалы жә не

бағ ыттаушы ролик, геофизикалық жұ мырсым ұ зындығ ы мен жылдамдығ ын ө лшеуіш датчик, геофизикалық жұ мырсым тартылыс кү шін ө лшеу датчигі, дө ң гелек астына қ оятын тіреуіштер.Лебедка барабаны қ олмен жә не аяқ пен басқ арылатындай етіпліп бө лектенген, сенімді ленталы-калодкалы тоқ тату жү йесімен қ амтамасыздандырылғ ан.Тоқ тату жү йесі механикалық жә не пневматикалық басқ арумен жү зеге асады. Лебедка коллекторы жұ мырсыммен каротажды лебедка жү йесін жалғ ау ү шін қ олданылады. Кө тергіште лебедканы жә не ұ ң ғ ыма ернеуін, кө тергішті жарық тандыру ү шін жарық тандырғ ыш аспап орнатылады.

Каротажды кө тергіш жү ргізушінің жұ мыс орны, келесілермен жабдық талғ ан:

А) каротажды кө тергіштің кө теріп- тү сіру агрегатын басқ ару бө лігімен жә не двигатель басқ ару қ ұ рылғ ысымен жабдық талғ ан.

Б) жү ргізуші жә не оның кө мекшісіне демалуы ү шін арналғ ан қ ұ растырылатын тө сек орнымен жабдық талғ ан.

В) жылумен қ амтамасыз ету қ алқ анымен жабдық талғ ан.

Г) ө рт сө ндіргішпен жабдық талғ ан

Д) кү ш блогымен жабдық талғ ан

Е) тартылыс тіркегішімен жабдық талғ ан

Ж) радио қ абылдағ ышпен жабдық талғ ан

З) дауыс шығ арушы қ ұ рылғ ысымен жабдық талғ ан

И) басқ ару пультімен жабдық талғ ан.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1) Бағ дарламалы - басқ арылатын коммутация блогы нелерді ө ткізеді?

2) Каротажды кө тергіш жү ргізушінің жұ мыс орны, нелермен жабдық талғ ан?

3) Олардың ерекшеліктері?

Сабақ 11

Тә жірибелік жұ мыс № 1.1.10

Тақ ырыбы: «КОБРА-М55571» КАРОТАЖДЫҚ СТАНЦИЯСЫ

Жоспар:

1) «КОБРА-М55571» каротаждық станциясы

«КОБРА-М55571» каротаждық станциясы су жә не қ атты пайдалы қ азбаларғ а бұ рғ ыланатын 3000метр терең дікке дейінгі тік жә не ең іс ұ ң ғ ымадағ ы каротажды сандық тіркеуге арналғ ан.

Станция электрлік, термометриялық жә не радиоактивті ә дістермен ұ ң ғ ыманы зерттеуге арналғ ан ұ ң ғ ымалық аппаратурамен кешенделеді. Станция сериялық ө ндірісті кез-келген ұ ң ғ ымалық аспаптарды қ олдану арқ ылы ұ ң ғ ыманы басқ а ә дістермен зерттеуге мү мкіндік береді.

Техникалық сипаттамалары:

Зерттелетін ұ ң ғ ыма терең дігі – 3000 метрге дейін.

Лебедка барабанының орташа диаметрі бойынша кабель жылдамдығ ы:

1) минимальді - 200 м/сағ -тан кө п емес;

2) максимальді - 10000 м/сағ -тан аз емес.

Кабель орамының алғ ашқ ы екі орамына тү сетін максимальді ауырлық кү ші – 25000 Н-нан кем емес.

Лебедка барабанының сыйымдылығ ы – 0, 25 м³

Станцияның электрлік қ орегі – 220(±22)В кернеулі, 50Гц (±1) жиілікті ауыспалы тоқ. Қ орек жерленген нейтральді ө ндірістік желіден алынады.

Станцияның қ олданылатын қ уаты 2, 5 кВт-тан аспайды.

Станция массасы 8000 кг-нан аспайды.

Ұ ң ғ ымалық аспаптың орналасу терең дігін тіркеу кванттау қ адамының дә лдігімен терең дік счетчигі арқ ылы орындалады жә не кабельдегі белгілер бойынша тү зетіліп, неғ ұ рлым дә лділенеді.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1) «КОБРА-М55571» каротаждық станциясы туралы не білесің?

2) Оның ерекшеліктері?

3) Техникалық сипатамасы?

Сабақ 12

Тә жірибелік жұ мыс № 1.1.11

Тақ ырыбы: ОРНАТҚ ЫШТЫҢ (ПОДСТАВКА) КОМПЛЕКТІСІ ЖӘ НЕ Қ Ұ РАМЫ

Жоспар:

1) Орнатқ ыштың комплекті.

2) Орнатқ ыштың қ ұ рамы.

«Кобра» станциясының орнатқ ыштың (поставкасының) комплекті

Бақ ылау сұ рақ тары:

1) «Кобра» станциясының подставка комплектіне нелер кіреді?

Сабақ 13

Тә жірибелік жұ мыс № 1.1.12

Тақ ырыбы: СТАНЦИЯ Қ Ұ РЫЛЫСЫ МЕН ЖҰ МЫС ПРИНЦИПІ

Жоспар:

1) Станция қ ұ рамы

2) Жұ мыс принципі

Станция қ ұ рамында электродты блоктар мен кө теріп-тү сіру қ ұ рылғ ысының комплекті кіреді, олар жоғ ары ө тімді ЗИЛ автокө лігінің шассиіндегі кузов- фургонда орналасқ ан.

Тұ тастай металдан жасалғ ан кузов-фургон қ алқ а арқ ылы аппаратуралық жә не лебедкалық бө лімдер болып бө лінеді.

Аппаратуралық бө лімде келесілер орналасқ ан:

-Ө лшеуіш-бақ ылаушы кешен, оның қ ұ рамында:

-стационарлы ПЭВМ IBM-PC;

-белгісинтездеуші баспа қ ұ рылғ ысы «EPSON LX-300»;

-Жеке ө лшеуіш қ ұ рылғ ы УСО-041 (негізгі жә не қ осымша);

-унифицирленген қ орек кө зі жә не БСК-041 ұ ң ғ ымалық аппаратурасы мен каротажды кабельдің 10метрлік белгілі «шың дау» (отбивка) қ ұ рылғ ысымен келісілімділігі;

-Кернеу инверторы (ө згерткіш) SI-1000HP;

-аспаптар мен қ осымша бө лшектердің комплекті;

-ө ртсө ндіргіш;

Лебедкалы бө лікте келесілер орналасқ ан:

-коллекторы, кабельреттегіші, каротаж кабелі, кабельдік тұ йық тағ ышы бар каротажды лебедка;

-блок-баланс;

-бензоэлектростанция;

-климаттық қ ұ рылғ ының шығ ару блогы қ ыс/жаз;

-блок-балансты ұ ң ғ ыма ернеуіне шығ арушы қ ұ рылғ ы;

Станцияның қ орегі 220(±22)В кернеулі, 50Гц (±1) жиілікті ауыспалы тоқ желісінен немесе бензоэлектростанция генераторынан алынады. Ауыспалы тоқ кү ш қ алқ анына тү седі, бұ л жерде станцияның қ ысқ а тұ йық талуы алдына алынғ ан.

Кү ш қ алқ анынан тоқ станция аппаратурасының қ орек розеткасына тү седі. Кіру кернеуі болмаса, станцияның ө лшеуіш аппаратурасының SI-1000HP инверторынан қ оректенеді, ол оның электроқ амтамасыз етілуін автокө ліктің аккумуляторлы батареяларындағ ы 12 вольттық тұ рақ ты кернеуді 220 вольттық ауыспалы кернеуге ө згертуі арқ ылы жү зеге асырады.

Унифицирленген қ орек кө зі мен БСК-041 ұ ң ғ ымалық аппаратурасының келісілімділігі қ оректенуді жә не ұ ң ғ ымалық аспаптардың тізбегінінің коммутациясын, УСО-041 арқ ылы қ озғ алмалы немесе тұ рақ ты ПЭВМ-ге ө туге сигналдардың қ ұ рылуын қ амтамасыз етеді.

ПЭВМ ПМО арқ ылы мә ліметтерлі тіркеу, сақ тау, ө ң деу функцияларын, сонымен қ атар шығ арылатын документтердің пайда болу функциясын орындайды.

Станцияның бағ дарламалық -математикалық қ амтамасыз етілуімен келесілер қ амтамасыз етіледі:

Зерттеу тү рлерін ауыстырғ анда тізбектің автоматты коммутациясы;

Каротаж алдында ұ ң ғ ымалық аспаптардың градуировкасы мен реттелуі;

Жазу барысында геофизикалық аппаратураның жұ мысқ а қ абілеттілігін бақ ылау;

Берілген кванттау қ адамы бойынша физикалық параметрлерді тіркеу, бір уақ ытта видеомониторда кө рсету;

Нә тижелердің мә тіндік файлдарын қ атты магниттік дискіде, каротаждық диаграмма мен қ орытынды қ ұ жаттарды белгісинтездеуші баспа қ ұ рылғ ыда алу.

Терең дік датчигінен белгілер УСО-041 арқ ылы ПЭВМ-ге тү седі, мұ нда ұ ң ғ ымалық аспаптың (Ұ А) датчигінің орналасу терең дігі, Ұ А-тың лездік ө ту жылдамдығ ы жә не Ұ А-ның каротаж бойғ ы жә не ауытқ улы аралық тардағ ы (радиоактивті каротаж тү рлері) орташа жылдамдығ ы есептеледі. Каротаждық кабельдің 10метрлік белгілі «шың дау» (отбивка) қ ұ рылғ ысынан келетін белгілері бойынша терең діктердің тү зетілуі (корректировкасы) жү зеге асады. Терең діктердің абсолютті байланыстырылуы соң ғ ы «шың далғ ан» белгі шамасының сұ ратылуымен жү зеге асады.

Каротаж аяқ талғ ан соң автоматты тұ рде жасалғ ан жұ мыс жү ргізу протоколы басылады, мұ нда барлық керекті параметрлер кө рсетіледі (каротажды кабельдің 10метрлік белгілердің саны, каротажды ө ткізу жылдамдығ ы, ТОМ жә не ЦПМ мә ндері, Ұ А-тың каротаж алдында тексеру жә не реттеу нә тижелері жә не т.б).

Бақ ылау сұ рақ тары:

1) Станция қ ұ рамына нелер кіреді?

2) Техникалық сипаттамаларын ата?

Сабақ 14

Тә жірибелік жұ мыс № 1.1.13

Тақ ырыбы: Кабельсіз каротаж жү ргізу станциясы (АМАК)

Жоспар:

1) АМАКавтономды ә дістемелік кешені

2) АМАКарқ ылы жү зеге асатын ә дістер кешені

АМАК автономды ә дістемелік кешені, горизонтальды жә не кө лденең ұ ң ғ ымаларда геофизикалық зерттеулерді жү ргізуге арналғ ан. Яғ ни бұ л станцияның кө мегімен бұ рғ ылау жұ мыстары кезінде де геофизикалық жұ мыстарды жү ргізе беруге болады.

АМАК зертханасы толық берілісті КАМАЗ автокө лігінің ү шості шассиінде орналасқ ан. Зертхана қ ұ рамына келесідей жү йелер кіреді:

1) Автономды геофизикалық ұ ң ғ ымалық аспаптар

2) Ұ ң ғ ымалық аспаптарды салуғ а арналғ ан бұ рғ ылау қ ұ рылғ ысының контейнерлері

3) Технологиялық датчиктер комплектсі

АМАК каротажды станциясы

4) Ө ң деуші кешені

5) Аспаптарды техникалық қ амсыздандыру жә не калибровкағ а арналғ ан қ ұ рал жабдық тар

АМАК тың автономды аспаптарының кө мегімен келесідей Ұ ГЗ ә дістерін жү зеге асыруғ а болады:

- Гамма каротаж;

- Спектрометрлік гамма каротаж;

- Жылулық ты нейтронды каротаж;

- Нейтронды гамма каротаж;

- Индукционды каротаж;

- Инклинометрия;

- Электрикалық бү йірлі каротаж;

- профилеметрия;

- литоқ абаттық каротаж.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1) АМАК қ ұ рамы?

2) АМАК арқ ылы жү зеге асатын ә дістер кешені?

Сабақ 15

Тә жірибелік жұ мыс № 1.1.14

Тақ ырыбы: АМАК КЕШЕНІНІҢ АРТЫҚ ШЫЛЫҚ ТАРЫ

Жоспар:

1) Амак кешенінің артық шылық тары

- Ұ ГЗ мә ліметтерінің сапасының жоғ арылығ ы;

- Ұ ГЗ ның қ ысқ а уақ ыт аралығ ында жү руі;

- Жұ мыстардың авариялық жағ дайларының азаюы;

- Ұ ГЗ жү ргізуге отрядтардың санының қ ысқ аруы;

- Каротажды кө тергішсіз каротаж жү ргізу.

КОМПОНОВКА ТҮ РІ

o МПП – (модуль памяти и питания) қ орек жә не жад модулі;

o МРК-73С, МРК-45 – радиоактивті каротаж модулі;

o ИОН-1, ИОН-2 - инклинометр модулдері;

o 6ИК-90, ИК-ПБ, ВИКИЗ – индукционды каротаж модульдері;

o АКНЧ - акустикалық каротаж модульдері

Автономды ұ ң ғ ымалық аспаптар 45, 73 жә не 90мм диаметрлерінде шығ арылады. 45 жә не 75мм лік аспаптарды арнайы контейнерлерге немесе бұ рғ ылау трубаларына салынады. Ал 90мм лік аспаптарда басы мен аяғ ында резьбалары болады. Олар сол арқ ылы колоннағ а жалғ анады. Аспаптар тағ ыда қ осымша гидравлиалық модульдермен жабдық талады. Олар аспапты ү немі басқ арып отыру ү шін қ ажет. Барлық аспаптарда унифицирленген интерфеис болады. Ол аспаптарды ү немі ө ң деуші кешенмен баиланыстырып отырады.

Бақ ылау сұ рақ тары:

1) АМАК кешенінің қ андаи артық шылық тары бар?

2) АМАК кешенінің сұ лбасы?

Сабақ 16

Тақ ырып 1.2: Каротаждық кө тергіштер.