Ықтық мемлекет идеясының саяси ой-сана тарихында дамуы

Кіріспе

Қ азақ стан халқ ы егеменді мемлекеттің ұ лттық ө ркендеу процесінің негізін 90-жылдары қ алай бастады. Біздің ата-қ онысымыз мың дағ ан жылдар бойына талай басқ ыншылық ты басынан кешті. Қ аншама кө не қ алалар, мә дени орталық тар қ ирады, кітаптар ө ртеліп, жазық сыз жандар кұ рбан болып, ө лшеусіз қ ан тө гілді. Бірақ қ андай қ ырғ ын болса да алтын бесік ата-баба жері, атамекен дә л бү гінгідей ойрандалғ ан емес. Жер ананың аялы алақ анында аман қ алғ ан ә рбір от басынан рулы ел тарап, халық қ ашан да ең сесін кө теріп, ел болып дамып кете беретін. Халқ ымыздың ата-қ оныс қ ара орманғ а деген ұ рпақ тық сү йіспеншілігінің тү п-тамыры да дә л осында жатыр. Сондық тан да ата-бабамыз осындай ұ лан-ғ айыр жерді ақ найзаның ұ шымен, ақ білектің кү шімен қ орғ ап, ұ рпақ тан-ұ рпақ қ а мұ ра еткен.

Ө кінішке орай, осы бір тарихи жалғ астық Қ азақ станды да ө з уысында ұ стағ ан тоталитарлық мемлекет кезінде ү зіліп қ алды. 70 жыл ішінде жү ргізілген аяусыз зұ лмат тек қ азақ халқ ын сан жағ ынан ғ ана селдіретіп, ө з отанында азшылық қ а ұ шыратып қ ойғ ан жоқ, ол ө мір сү ретін табиғ и ортаны да ойрандады, халық санасын уландырды, оның тарихында мың дағ ан жылдар бойына мә ң гілік болып саналып келген талай табиғ и байлық ондағ ан жылдардың ішінде-ақ сарқ ылып келмеске кетті.

КСРО ө зінің 70 жылдық тарихында ұ лттардың, этникалық топтардың, аз халық тардың тең дігі мен қ ұ қ ы жө нінде жар салудан жалық қ ан емес, ал іс жү зінде халық аралық міндеттерді сақ тау былай тұ рсын, тіпті, конституциялық заң ережелері де орындалмады. Шынайы демократия болмағ андық тан да заң ә рқ ашан қ ағ аз жү зінде қ алып отырды. Тек егеменді Қ азақ стан Республикасы жағ дайында ғ ана қ ұ қ ық тық мемлекет қ ұ рудың шынайы мү мкіндігі туып отыр. Біздің жас мемлекетіміздің Конституциясында міне осы қ адам тә уелсіз Қ азақ станның демократиялық дамуының кепілі ретінде жү зеге асырылады.

ық тық мемлекет идеясының саяси ой-сана тарихында дамуы

Қ ұ қ ық тық мемлекет қ ұ ру мен қ оғ амды демократияландыру – қ айшылық ты, ұ зақ та кү рделі процесс. Бұ л біздің жас мемлекетіміздің аяғ ынан қ аз тұ ру жолынан да жақ сы байқ алады. Тоталитарлық жү йеден демократиялық қ оғ ам ө міріне ө ту қ ажеттілігі айқ ын болғ ан кү ннен бастап-ақ Қ азақ стан тұ рғ ындарының алдында ең алдымен Қ азақ стан мемлекетінің егемендігі мен тә уелсіздігін қ орғ ау міндеті тұ рады.

Бұ л орайда демократияны дамыту – меншік қ атынастарын реформалау мен нарық тық экономикағ а ө ту экономиканы тығ ырық тан алып шығ удың, ұ лттық мемлекеттің қ алыптасуына қ олайлы жағ дай туғ ызудың толассыз жолы. Саяси саладағ ы басты мақ сат – жас егеменді мемлекетті қ уатты президентті республика етіп қ алыптастыру. Біздің мемлекетімізде барлық азаматтардың тең дігі барлығ ының заң алдындағ ы бірдей жауапкершілігі, кімнің қ ай ұ лтқ а жататындығ ына қ арамастан, бірдей екендігі ә уелден-ақ нақ ты кө рсетілген. Ә рине, кейбір жағ дайда жергілікті ұ лт – қ азақ тардың мү ддесі ерекше ескеріледі. Мұ ндай жағ дайғ а ұ лттық мә дениетті, тілді ө ркендету, қ азақ диаспорасының рухани-мә дени жә не басқ а да байланыстарын қ алпына келтіру, олардың ө з Отанына қ айтып оралуына қ олайлы жағ дайлар туғ ызу жатады.

Басқ а елдер дең гейімен салыстырмалы тү рде алғ андағ ы экономикалық байлық қ а қ ол жеткізудің алғ ышарты – бү кіл қ оғ амдық ө мірді демократияландырғ ан тұ рақ ты қ ұ қ ық тық мемлекет қ ұ ру болып саналады.

Қ ұ қ ық тық демократиялық мемлекетте Конституция, яғ ни біздің қ оғ ам ө мірінің Негізгі Заң ы аса жоғ ары мә нге ие. Конституция жобасы Қ азақ стан Республикасы тә уелсіздік алғ аннан бастап жасалына бастады. Конституция қ абылдаудан бұ рын бү кілхалық тық талқ ылаудан ө тті.

Біздің Конституциямыз бойынша Қ азақ стан халқ ы егемендіктің иесі, республикадағ ы мемлекетік биліктің жалғ ыз қ айнар кө зі болып табылады. Республикада тек қ азақ тар ғ ана емес, басқ а ұ лт ө кілдері де тұ рады. Сондық тан саяси ымырағ а келу қ ажет болғ андық тан қ азақ халқ ы ө з қ амын кү йттеумен қ атар, жас мемлекетіміздің тыныштығ ын, оны одан ә рі нығ айтуды ойлауы керек.

Қ ұ қ ық тық мемлекет қ ұ ру, қ оғ амдық ө мірді демократияландыру, жалпыұ лттық келісім мен ынтымақ Қ азақ стан Республикасының ә лемдік қ ауымдастық тың лайық ты толық мү шесі болып енуінің басты шарты болып табылады.