Биосфера туралы ілімнің негізін қалаған ғалым?

1 М.В. Ломоносов;

2. Э.Геккель;

3. Ч. Элтон;

4. Ч. Дарвин;

5. В.И. Вернадский.

3. Гетеротрофты организмдер тіршілік процесі барысында:

1. ө здері, жарық энергиясын пайдалана отырып, бейорганикалық заттардан органикалық зат тү зеді (фотосинтез);

2. дайын органикалық заттарды пайдаланады;

3. тек бейорганикалық заттармен ғ ана қ оректенеді (мысалы, СО₂, Н₂О);

4. тек жылу энергиясын ғ ана пайдаланады;

5. тек электр энергиясын ғ ана пайдаланады.

4. Тү рдің ең шағ ын (элементар) бірлігі, бұ л:

1. дара организм (особь);

2. қ арама-қ арсы жынысты екі организм;

3. саны шектеулі организмдер тобы;

4. популяция;

5. бір ортақ тамырдан таралғ ан бұ талар тобы (клон).

Тышқ андардың індерін мекендейтін ә ртү рлі омыртқ асыз жануарлар сол жерлерде ө здері ү шін қ олайлы жағ дай тапқ анымен паразиттер болып табылмайды жә не тышқ андарғ а басқ адай еш зиян келтірмейді. Тү р аралық қ арым-қ атынастардың осындай формасы қ алай аталады?.

1. қ арапайым ынтымақ тастық (протокооперация):

2. комменсализм;

3. паразитизм;

4. мутуализм;

5. нейтрализм.

Биосфераның жанды затының (биомассасының) негізгі бө лігін организмдердің қ ай тобы қ ұ райды?

1. жануарлар;

2. саң ырауқ ұ лақ тар;

3. ө сімдіктер;

4. планктон;

5.бактериялар.

7. Урбанизация дегеніміз – бұ л:

1. қ ала халқ ының ауылды жерлерге кө шуі;

2. қ ала халқ ының санының ө суі;

3. салауатты ө мір салтың уағ ыздау;

4. ауылды жерлерде қ атынас пен байланыс жү йелерін дамыту;

5. Қ азақ стан экономикасының дамуы.

8.Популяцияның негізгі статикалық сипаттамаларының бірі (неғ ұ рлым дұ рыс жауапты таң дап алың ыз):

1. тыныс алу қ арқ ыны;

2. фотосинтез қ арқ ыны;

3. саны мен тығ ыздығ ы;

4. ө мір ұ зақ тығ ы;

5. зат алмасу қ арқ ыны.

9.Сулық экожү йеде редуценттер қ ызметін қ андай организмдер атқ арады:

1. бір жасушалы балдырлар;

2. жыртқ ыш балық тар;

3. жіпше балдырлар;

4. бактериялар;

5. гү лді ө сімдіктер.

10. Далалық экожү йеде екінші қ оректік дең гейді қ андай организмдер қ ұ райды:

1. қ ояндар;

2. қ асқ ырлар;

3. селеу;

4. жыртқ ыш қ ұ стар;

5. тү лкілер.

Тө менде келтірілген анық тамалардың қ айсысы паразитизм қ ұ былысын тү р аралық қ атынастар тұ рғ ысынан қ арағ анда неғ ұ рлым дә л жә не толық сипаттайды?

1. паразитизм деп бір тү р екінші тү рді азық кө зі ретінде пайдаланатын, бірақ бір сә тте ө лтірмейтін тү р аралық қ арым-қ атынас формасын (тү рін) айтады;

2. паразитизм деп бір тү р екінші тү рмен тіршілікке жарамды орын ү шін бә секелесетін тү р аралық қ арым-қ атынас формасын (тү рін) айтады;

3. паразитизм деп бір тү р екінші тү рді азық кө зі ретінде пайдалана отырып жемтігін бір сә тте ө лтіретін, тү р аралық қ арым-қ атынас формасын (тү рін) айтады;

4.паразитизм деп бір тү р екінші тү рге пайда келтіретін тү р аралық қ арым-қ атынас формасын (тү рін) айтады;

5. празитизм деп бір тү р екінші тү рдің ық палына еш жауап қ айтармайтын тү р аралық қ арым-қ атынас формасын (тү рін) айтады.

12. Бастапқ ы сукцессия – бұ л қ андай процесс:

1. тың айғ ан жерлерде климакстық қ ауымдастық тың қ алыптасуы;

2. жер бедерінің ө згеруі;

3. қ орым тастарда ө сімдіктер қ ауымдастығ ының қ алыптасуы;

4. ө зен арнасының ө згеруі;

5. зиянкестер популяциясының қ ауыр кө беюі.

13. Биосфераның тірі затының деструкциялық (ыдыратушылық) қ ызметінің мә ні:

1. организмдердің денесінде ә ртү рлі химиляқ элементтердің жинақ талуы;

2. органикалық заттардың бейорганикалық заттардан синтезделуі;

3. ө лі органикалық заттардың жә не минаралдық таукен жыныстарының ыдыратылуы;

4. жарық энергиясының химияляқ байланыстар энергиясына айналуы;

5. ө сімдіктер дү ниесінің тү р ә ралуандылығ ының артуы.

14. Жердегі тіршілік пионерлері:

1.қ ұ стар;

2.балық тар;

3.алғ ашқ ы ө сімдіктер;

4.шө птесін ө сімдіктер;

5.бактериялар.

15. Сулық экожү йелерді мекендейтін организмдер ү шін бастапқ ы энергия кө зі ол:

1.жел энергиясы;

2.жер қ ойнауының жылуы;

3.кү н нұ ры;

4.изотоптардың радиоактивті сә улелері;

5.мұ хит суының толысуы мен қ айтуының энергиясы.

Вариант

1. Аутэкология – экологияның мына мә селелерді зерттейтін бө лімі:

1. популяция санының ө здігінен реттелу процестерін;

2. популяциялардың негізгі сипаттамаларын;

3. жеке бір организмнің қ оршағ ан орта факторларына бейімделуін;

4. тірі организмдер қ ауымдастығ ындағ ы тү р аралық қ арым-қ атынастарды;

5. тірі заттың биосферадағ ы таралуын.

2. Кө не адам биосферада қ ай эрада пайда болды:

1. Кайнозой;

2. Мезозой;

3. Архей;

4. Протерозой;

5. Палеозой.

3. Мө лшері тү рдің тө зімділік шектерінен шығ ып кететін экологиялық фактор қ алай аталады:

1. қ осалқ ы фактор;

2. оң тайлы (оптималды) фактор;

3. қ ажетті фактор;

4. лимиттеуші (шектеуші) фактор;

5. тұ рақ тандырушы фактор.

4. Популяция саны дегеніміз, бұ л:

1. популяция қ ұ рамындағ ы ә ртү рлі жынысты дара организмдердің ара салмағ ы;

2. аудан бірлігіне шақ қ андағ ы дара организмдердің орташа саны;

3. популяция қ ұ рамындағ ы дара организмдердің жалпы саны;

4. популяция қ ұ рамындағ ы ә ртү рлі жастық топтарғ а жататын органимдердің саны;

5. бір аналық тың бү кіл ө мірі бойында берген ұ рпақ тарының саны.