Кіріспе

МАЗМҰ НЫ

КІРІСПЕ

Ауыл шаруашылығ ын, ә сіресе, ауыл шаруашылығ ы ө німіне ө сіп отырғ ан жаһ андық сұ раныс жағ дайында ауқ ымды жаң ғ ырту қ ажет. Егістік алаң ын ұ лғ айту. Мұ ндай мү мкіндік барлық елдерде бірдей жоқ екенін атап ө темін. Егістік тү сімін, ең алдымен жаң а технологиялар енгізу есебінен елеулі кө теру қ ажет. Себебі, ең ә уелі адамзаттың азық қ оры дә нді дақ ылдар болып табылады. Астық жер шарындағ ы халық тың негізгі азық тү лігі. Жер шары халқ ының жартысынан кө бі негізінен бидаймен – нан, макарон, кондитер ө німдері т.б. қ оректенеді.

Дү ние жү зі егіншілігінде дә нді дақ ылдардың арасында бірінші орынды бидай алады. Оның егіс кө лемі 220 млн.га, немесе жер шарындағ ы барлық дә нді дақ ылдардың 28, 9 %. Дә нді дақ ылдардың ішінде кү ріш, жү гері, тары, арпа, т.б.да маң ызы зор.

Бидай астығ ы мен оның ө нделген ө німдері тамақ тық жә не технологиялық қ асиеттері жағ ынан басқ а дә нді дақ ылдардың ішінде ерекше орын алады. Бидайдың дә нінде клейковиналық (дә н ұ лпасы, уызы) ақ уыз тү зу қ абылеті ақ нан пісіруде, макарон жә не басқ а нан ө німдерін дайындауда оны ү лкен манызғ а ие етеді.

Соң ғ ы жылдардағ ы деректерге қ арағ анда жер шары егіншілігінде жыл сайын орта есеппен 200-220 млн га алқ апқ а бидай ө сіріледі жә не 400-445 млн. т. астығ ы ө ндіріледі.

Қ азақ станның 200 млн га астам ауылшаруашылық айналымдағ ы жер аумағ ының 30 млн. гектардан астам жыртылмалы жерлер, оның соң ғ ы жылдарда 20-22 млн. гектарына дә нді дақ ылдар егіліп келеді. Мұ ның негізгі кө лемінде бидай егіледі. Осығ ан байланысты 2020 жылғ а қ арай ауыл шаруашылығ ын мемлекеттік қ олдаудың кө лемін 4, 5 есе арттыру [1].

Республикадағ ы агробизнестің бә секелестік жү йесін қ алыптастыруды шешу жолдары:

Заң актілерінің, бірінші кезекте Жер, Су жә не Орман кодекстерінің қ алтық сыз орындалуын қ амтамасыз ету қ ажет.

Дә нді-дақ ылдар нарығ ын реттеу жө ніндегі мемлекеттін саясаттың тиімділігін арттыру қ ажет.

Ауыл шаруашылығ ы ө німдерін қ айта ө ң деуді жә не ө нім сапасын арттыруды жаң ғ ыртуғ а ерекше назар аударғ ан жө н.

Қ азіргі заманғ ы аграрлық ғ ылымды дамытуды да естен шығ аруғ а болмайды.

Ауылдық жерлердегі кедейшілікті жою ү шін шағ ын несиелер беру жұ мысын кешенін арттыру қ ажет, оның ү стіне ол озінің ө міршең дігін кө рсете де білді.

Осы жылдан бастап ауылдық аумақ тарды дамытуғ а арналғ ан мемлекеттік аграрлық саясат бағ дарламасы іске қ осыла бастады. «Ө сімдік шаруашылығ ы міндетті сақ тандыру туралы» заң қ абылдануына байланысты аграрлық секторда толық тай негізгі заң дық база қ алыптасқ ан [2].

Бір ескерте кететін жә йт, Қ азақ станда ө сірілетін бидайдың 90 % -тен астам егістік кө лемі мен жалпы тү сімі жаздық бидай ү лесіне тиеді жә не ол негізінен Қ азақ стан Солтү стік облыстарында шоғ ырландырылғ ан.

Жобаның мақ саты:

«Ақ мола-Феникс» АҚ -да астық ө ндірісін дамыту преспективасының жетілдіру жолдарын қ арастырып жә не оны шаруашылық қ а енгізу. Шаруашылық та орындалатын жә не орындалмайтын технологиялық элементтердің орынын толтырып, соның ішінде тұ қ ымдық материалдың кондициялы болуына, ауыспалы егіс жү йесін дұ рыс таң дап, ауыспалы егістің топырақ ө ң деу, тың айтқ ыш енгізу, арамшө птермен кү рес шараларын жә не алдын ала сақ тандыру шараларын игере отырып шаруашылық та жоғ ары жә не сапалы ө нім алуғ а кө зделіп отыр.

Міндеттері:

- негізгі екпе дақ ылдарының ө німділік дең гейінің қ алыптасуына тың айтқ ыштардың ә серін бағ алау;

- шаруашылық та ө сірілетін негізгі дақ ылдардың No-Till технологиясы бойынша ө сіруді жобалау;