Кроль әдісімен етпеттеп және шалқалап жүзу

Етпеттеп кроль; ә дісімен жү зу - спорттық жү зулердің ішіндегі ең шапшаң ы. Спорт тә жірибесінде бұ л ә діс ү лкен орын алады, бұ л ә діспен жү зуден ө тетін жарыстар 50, 100, 200, 400, 600 жә не 1500 метр қ ашық тарда 4x100, 4x200 метрлік эстафеталарда, аралас эстафетада 4x100 /соң ғ ы этапта 100 метр кроль жү зеді/ жә не комплекс жү зуде 200 жә не 400 метр қ ашық тарда болады, соның 1/4 бө лшегін жү зуші крольмен жү зеді.

Крольдің етпеттеп жү зу тә сілін ү йрену ү шін аяқ жә не қ ол қ имылдары тынымсыз жә не алмасып орындалуы керек, осыны орындағ анда тұ рақ ты ауырлық кү ші пайда болады, бұ л жү зуге суда бірың ғ ай жү зуге мү мкіншілік береді.

Аяқ жә не қ ол жұ мыс істеген кезде, басын бір жағ ына бұ рып дем алады жә не екінші жағ ына бұ рып, суда мол дем шығ арады /43 - сурет/.

Шалқ алап кроль ә дісімен жү зудің кроль ә дісімен етпеттеп жү зуден айырмашылығ ы аз ғ ана. Шалқ алап жатып жү зуші аяғ ын кезекпен қ озғ айды, тө меннен жоғ ары жә не жоғ арыдан тө мен, қ олын басынан асыра созғ анда ауада доғ а сызып суғ а жетеді, сонан соң бір қ олымен екінші қ олын ауыстыра отырып, есу қ озғ алысымен аяқ тайды; басынан аяғ ына қ арай /44-сурет/ 50, 100, 200 метрлік қ ашық тық жарыстарда жә не эстафеталарда, аралас /комплекс/ жү зуде / бір этап кезінде/ шалқ алап жү зу ә дісін қ олданады.

Кроль ә дісін ү йрету. Спорттық жү зу ә дісіне ү йрену ү шін ең алды мен алдың ғ ы айтылғ ан жаттығ уларды ойдағ ыдай ү йренсуге болады. Ол ү шін тө мендегідей талап керек: крольдің етпетін соң кірі теп жә не шалқ алап жү зу ә дістері қ атар ү йретіледі, осы ә діспен жү зуді ү йренген соң дельфин ә дісіне, сонан соң брасс ә дісіне кірісуге болады.

Крольдің етпеттеп жә не шалқ алап жү зу тә сілін ү йрену, аяқ тың қ имылдарын одан ары дамыта отырып, тыныс алуды ретімен ү йлестіру арқ ылы басталады. Бұ л жаттығ уды суда етпеттеп жатып, қ олды алғ а созып, тақ тайдан, не болмаса басқ а су бетінде қ алқ итын заттардан ұ стап тұ рып орындайды /45 - сурет/.

Осы жағ дайда аяқ ты кезектестіріп жоғ арыдан тө мен қ арай жә не тө меннен жоғ ары қ арай қ озғ айды. Аяқ қ озғ алысын тыныс алу ретімен ү йлестіреді: басты кө теріп демалу, тө мен тү сіріп, бетін суғ а тө сеп дем шығ ару /46 - еурет/.

Тыныс алу реттілігін ү йрену ү шін иекті судан шығ армай жә не терең дем шығ ару арқ ылы суда демалуды жақ сы мең геруге тынысу керек. Жең іл таң тайшадан ұ стап, аяқ қ имылымен таныс алу тә сілінің ү йлесімін мең геру, сонан соң аяқ қ имылын дамыта отырып, тыныс алуды жә не қ олды тақ тайдан ұ стамай жоғ ары созып жү зумен ү йлестіру / 47-сурет/.

Аяқ қ имылы мен тыныс алу тә сілін одан ары ширату /дамыту/, жү зу кезінде бір қ олын алғ а қ арай жоғ ары сермеп, екінші қ олын денеге жанастыра ұ стау арқ ылы орындалады. Басты бұ рып демалу, бетті суғ а батырып дем шығ ару керек /48-сурет/.

Аяң -қ ол қ имылының тә сілін қ олды созып, тақ тайдан ұ стап ү йренеді. Осы жағ дайда бір қ олымен алды-артына қ арай есу қ имылын жасайды, есу кезінде басын бір жағ ына бұ рып дем алады, есуді аяқ тағ ан кезде тездетіп, шынтақ буынынан бү гілген қ олды ауада доғ а сызып барып бұ рынғ ы қ алпына келтіреді / қ ол ауадан ө ткен кезде шынтақ білек саусақ тардан биігірек болу керек/.

Қ ол жоғ ары кө терілген кезде басын ауағ а қ арай бұ рып мол дем шығ арады /49 - сурет/.

Бұ л жаттығ уларды орындағ ан кезде аяқ қ имылдарының қ озғ алысы мен тыныс алудың ү йлесіміне кө бірек кө ң іл бө лген дұ рыс болады.

Қ олды кезектестіріп есу қ имылын ү йренуді ө ткен жаттығ удың жалғ асы деп есептеу керек, есу қ имылын орындағ ан соң қ олмен тақ тайдан ұ стап, суғ а дем шығ ару кезінде екінші қ олмен есу керек /60 - сурет/.

Осы қ имылдарды шеберлікпен орындау ү шін қ олмен кезек есу қ имылын жә не аяқ қ имылымен ү йлестіре жоғ арыдан-тө мен жә не тө меннен жоғ ары қ арай қ озғ ау керек, бұ л жаттығ уды орындағ анда қ имыл ырғ ағ ын делумен, дем шығ арумен ү йлестіру керек.

Етпеттеп кроль ә дісі мен жү зу тә сілін одан ары дамыту ү шін бұ л ә дісті ө з дең гейінде орындау қ ажет. Бұ л жағ дайда алдынан артына қ арай есу қ имылын ө те дұ рыс орындауына кө ң іл бө лген жө н. Есу кезінде қ олды шынтақ буынынан бү гіп қ имылды дұ рыс орындау керек, ө йткені тарту қ озғ алысы жә не қ олдың алақ анмен бұ рып, дененің қ апталынан етіп артқ а қ арай итеру қ имылын жасауғ а мү мкіндік беретіндей болғ аны дұ рыс.

Шалқ алай жә не етпеттеп жү зу ә дісінің жаттығ уларын толық мең геру ү шін оларды ү немі алмастырып отыру қ ажет.

Шалқ алап жү зу ә дісінің барлық жаттығ улары тоқ таусыз орындалады. Ең алдымен аяң қ имылын жасай отырып, бір қ олын басынан асыра созып, сонан соң аз уақ ыттан кейін екі қ олды кезекпен созып орындайды /51 - сурет/.

Суда қ ол қ имылын ү йренген соң қ олды басынан асыра созып ұ стайды, біртіндеп қ ол мен аяқ қ имылының ү йлесімді дұ рыс орындалуы бір жү йеге тү седі.