Орытынды сұрақтары (кері байланысы)?

1. Қ андай микроорганизмдерді ШПМ деп атаймыз?

2. ШПМ-ның адам ағ засындағ ы ролі?

3. ШПМ-ның АІИ-дағ ы ролі?

№ 3

1. Тақ ырыбы: Госпитальды инфекцияның этиологиясы. Ятрогенияның шығ уындағ ы медицина қ ызметкерлерінің ролі.

2. Сабақ тың мақ саты: Студенттерді госпитальды инфекцияның пайда болу себебі жә не ятрогенийлердің пайда болуындағ ы шығ уындағ ы медициналық қ ызметкерлердің ролімен таныстыру.

3. Дә ріс тезистері. Бірден бір ежелгі дә рігерлердің айтуынша: Primum non nocere (алдымен зиян келтірме). Науқ астарғ а стационарда, амбулаториялар мен емхана мекемелерінде жә не ү й жағ дайында кө рсетілетін медициналық кө мек арқ ылы ятрогения (грек.ятрос-дә рігер, генус-шығ у тегі) деп аталды. Ятрогендік инфекция (синонимдері: ауруханаішілік, госпитальды, назокоминальды) медициналық кө мек кө рсету барысындағ ы залалданудан туындайтын инфекциялық ауру деген тү сінікті білдіреді.

Ятрогенді инфекциямен адам ауруханадан тыс жағ дайларда жұ қ тырады, ал ауру бірнеше уақ ыттан кейін ауруханағ а тү скеннен соң басқ а аурудың болуымен сипатталады.

Ауруханаішілік (госпитальды, нозокомиальды) инфекция – бұ л инфекцияның жұ қ тырылуы аурухана мекемелерінде пайда болады; негізгі аурудың ү стіне қ осыла жү ріп аурудың клиникалық ағ ымын кү рделендіріп, емдеуді жә не диагностикалауды қ иындатады, аурудың болжамын жә не шығ уын нашарлатып, аурудың ө ліміне алып келеді.

Қ азіргі таң да ауруханаішілік инфекциясына бірнеше анық тама берілген. ДДҰ (Копенгаген, 1979ж. Дү ниежү зілік денсаулық сақ тау ұ йымы) комитетінің эксперттері берілген анық тамасы қ абылданғ ан, «кез келген клиникалық тұ рғ ыдағ ы жұ қ палы аурулардың байқ алуы» кез келген клиникалық кө рініс ол жұ қ палы ауру, науқ астың госпитальды немесе емделу орындарын да емделу мақ сатына тікелей қ атысты, сондай-ақ аурухана ішілік кү шінің кү шінің мақ саты тә уелсіз болады, аурухана ішіндегі аурудың белгілері дер кезінде кө рінуде кө рінбеуі де мү мкін. Медициналық кө мек кө рсетумен байланысты аурулар, сонымен қ атар, ятрогения немесе нозокоминальды инфекция терминдерін білдіреді.

Соң ғ ы онжылдық та ауруханаішілік инфекция денсаулық сақ таудың маң ызды мә слелерінің бірі болып, елдердің экономикалық дамуында пациенттердің 5-10% пайда болады, негізгі аурулардың ө туін кү делендіріп, аурудың ө міріне қ ауіп тудырады жә не де емдеу ақ ысын жоғ арлатады. Кө бінесе бұ л популяциядағ ы созылмалы аурулармен, интоксикациямен не болмаса иммунодепресанттарды қ абылдайтын, жоғ арғ ы рисктегі аурулардың кө бейіп демографиялық кө рсеткіштің ауытқ уын кө рсетеді. Ауруханаішілік инфекциялардың келесі негізгі себептерімен ерекшеленеді.

- Микроорганизмдердің «госпитальды штамдарының» қ ұ рылуы жә не селекциясы, кө птеген дә рілік тұ рақ тылық пен жә не жоғ арғ ы вируленттілікпен иемденеді.

- Антимикробтық химиятерапияны рациональсыз жү ргізу жә не дә рілік тұ рақ тылық тың штамдар циркуляциясының бақ ылау жү ргізілмеуіне байланысты.

- Медициналық персоналдар арасындағ ы (40%-ғ а жетеді) патогенді микрофлораларының (мысалы, алтынша стафилококк) жиі тасымалдануы.

- Ө зіндік арнайы экологиялық ауқ ымды ауруханалық комплекті қ ұ ру – емханалар мен емханалардағ ы топталу, негізгі контингенттердің ерекшеліктерімен (кө бінесе ә лсіз пациенттер), мекемелердің жабық болуымен байланысты (палаталар, процедуралық кабинеттер жә не т.б.)

- Стационарлар жә не емханалар ү шін санитарлы - гигиеналық қ алыптылық тың ауытқ уы, асептика жә не антисептиканың ерекжелерінің бұ зылуы.

Шартты патогенді микроорганизмдердің шақ ырылуымен ятрогенді инфекцияның шығ уында медициналық кедергіні тудырушы болып табылады. Қ оздырғ ыштардың нозологиялық формасы жә не қ ұ рамы оның типіне жә не орналасу кедергісіне байланысты. Осыларғ а жататын:

1) инфицирленген терілік жарақ аттарғ а, шырышты қ абаттарғ а, жә не де операция жасалғ ан мү шелердегі инфекциондық асқ ынулар мен байланысты жасалғ ан операциялар.

2) Емдік жә не профилақ тикалық препараттарды иньекция жасау нә тижесінде пайда болғ ан инфильтрат, абсцесс, флегмона.

3) Қ ан жә не қ ан алмастырушы заттарды қ ұ ю, парентеральды тамақ, тамырларғ а катетеризация жасау, гемодиализ, гемадсорбция, тамырлардың тромбоз, жұ мсақ тіндердің абсцесіне алып келуі мү мкін.

4) Қ уық ты катетеризациялау, уретраны бужирлеу, цистоскопия, уритритке, циститке, пиелонефритке алып келеді.

5) Аппараттық жасанды тыныс алу, трахеостомия, интубация, бронхоскопия, бронхтарды шаю, шырышты сору, антисептиктер жә не антибиотик аэрозольді тү рде енгізуі нә тижесінде бронхитті, пневмонияны, ларингитті, ө кпе гангренасын, плевритті жә не сепсисті де алып келуі мү мкін.

6) Стоматологиялық манипуляциялар, стоматитті, жұ мсақ тіндердің абсцесі жә не флегмонасын, жақ тың остеомиелитін, синуситті, мидың абсцесіне алып келуі мү мкін.

7) Жасанды тү сіктер, эндоскопиялық жә не жыныс сферасының аумағ ында мануальды зерттеуде эндометритті сальпингоофоритті, шатаралық ірің деуіне алып келуі мү мкін.

Ятрогенді инфекция тұ рғ ындарғ а медициналық кө мектің кө рсеткішін қ иындатады, ауруларды госпитализауиялау мү мкіндігін тежейді, медициналық қ ызметкерлердің жұ мысындағ ы тұ рғ ындарғ а сенімсіздік тудырады, осының нә тижесінде ауқ ымды ең бектің жоғ алуына жә не қ осымша ақ шалай шығ ындардың ә леуметтік қ амтамасыз етуіне алып келеді.

4. Иллюстрациялы материалдар: таблицалар, плакаттар, схема, мультимедиялық проектор.

5. Ә дебиет:

Негізгі:

1. Воробьев А.А., Кривошейн Ю.С., Широбоков В.П. Медицинская и санитарная микробиология М.: Издательский центр " Академия" – 2003. – 464 б.

2. Борисов Л.Б. Медицинская микробиология, вирусология, иммунология.- М.: МИА, 2001.- 734 б.

3. Внутрибольничные инфекции // Под ред. Р.П. Венцелла - М.: Медицина, 1990.- 656 б.

4. Д. Саттон, А. Фотергилл, М. Ринальди. Определитель патогенных и условно-патогенных грибов. - Изд. Мир.-2001. 470 б.

5. Маянский А.Н. Микробиология для врачей. – Нижний Новгород: Издательство Нижегородской государственной медицинской академии, 1999. — 400 б.

6. Тец В.В. Справочник по клинической микробиологии – СП Стройлеспечать. –1994.–224 б.

Қ осымша:

1. Борисов Л.Б., Козьмин-Соколов Б.В., Фрейдлин И.С. Руководство к лабораторным занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии, иммунологии. - М.: Медицина, 1993.

2. Н. Красильников А II. Справочник по антисептике. - Минск. – Выс. шк.- 1995.-367б.

3. Галактионов В.Т. Иммунология. - М. - Изд. " РИЦ МДК". - 2000. -487

4. Воробьев А.А. " Микробиология, иммунология" М.: МИА, 2002

5. Коротяев А.И, Бабичев С.Л. Медицинская микробиология, иммунология и вирусология. - СПб.: Спец. лит, 2000.- 591 б.

6. Медицинская микробиология / Гл. ред. В.И. Покровский, O.K. Поздеев. - М.: ГЭОТАР МЕДИЦИНА, 1998, 2001, 2006. — 1200 б.

7. Тец В.В. Руководство к практическим занятиям по медицинской микробиологии, вирусологии и иммунологии – М.: Медицина, 2002. - 352 б.

8. Компьютерная программа " Диаморф" - " Медицинская микробиология" - атлас-руководство по бактериологии микологии, протозоологии и вирусологии под редакцией акад. проф. Воробьева А.А.

9. Определитель бактерий Берджи / Под ред. Д. Хоулта, Н. Крига, П. Снитаи др.// М.: Мир, 1997. - В 2 том.

10. Методические указания, составленные сотрудниками кафедры. 2009 ж.