Аднародныя члены сказа

Аднароднымі называюцца такія члены сказа, якія адносяцца да аднаго і таго ж члена сказа, адказваюць на адно і тое ж пытанне, выконваюць адну і тую ж сінтаксічную функцыю і звязаны паміж сабой спалучальнай сувяззю.

што? што? што?

Прынеслі з саду грушы, крутабокія яблыкі, слівы.

Аднароднымі членамі сказа не з’яўляюцца:

1) словы, якія паўтараюцца з мэтай узмацнення сэнсу: Снег сыпаў, сыпаў усю ноч.

2) устойлівыя спалучэнні слоў тыпу ні свет ні зара, ці так ці сяк, то бокам то скокам;

3) спалучэнні дзеясловаў, якія выступаюць у ролі адзінага выказніка: Валя не пакідала думаць пра дом…

Асаблівую цяжкасць пры вызначэнні аднародных членаў выклікаюць дапасаваныя азначэнні. Яны могуць быць аднародныя і неаднародныя.

Дапасаваныя азначэнні лічацца аднароднымі, калі:

1) кожнае з іх паасобку звязана з азначаемым словам (можна ўставіць злучнікі і, не толькі – але і): Буйное, густое зарадзіла жыта (жыта буйное, жыта густое; буйное і густое; не толькі буйное, але і густое)

2) адно з іх выражана прыметнікам, а другое – дзеепрыметнікам або дзеепрыметным словазлучэннем: Васіль устаў, паглядзеў на сіняватае, глыбокае, зорамі вышытае неба.

3) дапасаваныя азначэнні, якія стаяць пасля азначаемага слова, заўсёды аднародныя: Надышла першая ваенная зіма, суровая, марозная, снежная, бязлітасная.

Неаднароднымі з’яўляюцца дапасаваныя азначэнні, якія адносяцца не кожнае паасобку да азначаемага слова (назоўніка): адно з азначэнняў утварае з назоўнікам сэнсава цэласнае спалучэнне, і другое азначэнне адносіцца ўжо не да аднаго назоўніка, а да гэтага цэласнага спалучэння: вялікі цагляны дом (вялікі адносіцца да спалучэння цагляны дом). Такія азначэнні звычайна выражаюцца спалучэннем якаснага і адноснага прыметніка. Неаднародныя азначэнні не спалучаюцца паміж сабой злучнікамі: І помнік яму пабудуем з гранітнай уральскай гары (нельга гранітнай і ўральскай)