Р-түрлі пікірлер білдірудің әр түріне байланысты жұмысы үшін көрнекілік моделдеуді қолдану тәсілдері мен әдістері

МЕКТЕП ЖАСЫНА ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫҢ СӨ ЗДІК Қ ОРЛАРЫН КӨ РНЕКІЛІК МОДЕЛДЕУ АРҚ ЫЛЫ ДАМЫТУ

Р.Садық

№5 сә билер бақ шасының тә рбиешісі

Павлодар облысы, Павлодар қ аласы

Бү гінгі таң да бейнелі, синонимдерге бай жә не сипаттауларымен болатын мектеп жасына дейінгі балалардың сө йлеуі – ө те сирек кездеседі. Балалардың сө йлеуінде кө птеген мә селелер бар: сө з байлығ ы жеткіліксіз, ә деби емес сө здерді қ олдану арқ ылы пікір білдіру, қ ысқ а немесе жайылғ ан жауап қ ұ растыру, сө йлеу мә дениеті дағ дысының болмауы, нашар дикция.

Мектеп жасына дейінгі білім беру сатысының мазмұ ндық негізі Қ Р МЖБС-да кө рсетілген, осы мә селелерді, туғ ан жә не мемлекеттіктілді ү йренуге дайын, тілектестік негізде ү лкендер жә не ө з қ ұ рдастарымен араласуғ а дайын, жеке тұ лғ аны қ алыптастыру арқ ылы шешу жолдарын қ арастырады, сондық танда баланың оқ у ү рдісін қ ызық ты, дамытушы етіп, балаларда жарқ ын эмоционалды реакция тудыратын, шығ армашылық жә не логикалық ойлауын дамытатын, байланысты сө йлеу қ абілетін дамытады, ү лкендер мен балалар арасындағ ы қ арым-қ атынастың қ ызық ты болуын қ амтамасыз ететін жағ дай жасау – ә р педагоктың парызы.

Біздің ойымызша кө рнекілік модельдеу, қ азіргі кездегі балалардың сө улеу қ абілетін дамытудың ерекше ә дісі.

Модельдеуге ү йретуді мақ сатты тү рде мектеп жасына дейінгі жаста бастау керек, Л.С. Выготский, Ф.А. Сохиннің айтуы бойынша – мектепке дейінгі жас-тұ лғ аның қ арқ ынды даму кезең і. Даму барысында бала, туғ ан тілінің жә не сө йлеуді негіздерін игеріп, оның сө йлеу белсенділігі артады.

Сондық тан мектепке дейінгі теориялық -практикалық негіздерге, білім беру облысында мемлекеттік саясатқ а ие бола тұ ра берілген тақ ырыптың ө зектілігін тү сіне тұ ра, байланысты сө йлеуді дамыту жұ мысын мектеп жасына дейінгі модельдеуді қ олдану арқ ылы бастау керек деп шешілді.

Кө рнекілік модельдеу тә сілдерін жү йелі қ олдану монологикалық пікірлердің тиімділігін арттырады, яғ ни қ айталап айтып беру (ә ң гімелеу), тә рбиешінің ойыншық, сурет туралы ү лгісі бойынша, ә ң гіме қ ұ растыру. Педагогты ү лгі тұ та отырып, балалар тапсырманы ү лгі бойыншағ ана емес, сонымен қ атар шығ армашылық элементерін білдіреді.

Ұ сынылғ ан жұ мыс тә сілдері мектеп жасына дейінгі балалардың сө йлеу қ абілетін дамыту ү шін, балалар, ата-аналар жә не педагоктардың бірлестігіне жаң а жол ашылды.

р-тү рлі пікірлер білдірудің ә р тү ріне байланысты жұ мысы ү шін кө рнекілік моделдеуді қ олдану тә сілдері мен ә дістері

Кө рнекілік моделдеу тә сілдері ә р келкі пікір білдіру тү рлерінің барлығ ында қ олданылады: қ айта айту, сурет бойынша ә ң гіме қ ұ растыру, сипаттап ә ң гімелеу, шығ армашылық сө йлеу ә рекетінде. Моделдеу тә сілін қ олдану барысында балалар ақ параттың графикалық ә дісімен, яғ ни моделімен танысады. Балалармен жұ мыс істеу тә жірибесі нә тижесінде, балалардың берілгекн ә рекет тү ріне қ ызығ ушылығ ын арттыратын жә не мектеп жасына дейінгі балалардың байланысты сө йлеуін дамытатын кө рнекілік модельдеу ә дісінің тиімді тә сілдерін бө ліп алуғ а мү мкіндік берді.