Зерттеу нысандары

Сү т қ ышқ ылды бактериялар – табиғ атта кең таралғ ан, микроорганизмдердің гетерогенді тобына жатады, ә р тү рлі қ ышқ ыл сү т ө німдерін ө ндіргенде ашытқ ы ретінде қ олданылады. Сү т қ ышқ ылы бактерияларының қ олданылу ауқ ымы (тағ ам ө неркә сібінде, медицинада жә не т.б.) ө те кең.

Сү т қ ышқ ылды бактериялары микроорганизмдердің гетерогенді тобына жатады, халық шаруашылығ ында кең інен пайдаланылады. Сү т қ ышқ ылы бактерялары ә р тү рлі қ ышқ ыл сү т ө німдерін ө ндіргенде ашытқ ы ретінде қ олданылады. Олай болатын себебі: тіршілік ортасында олар сү т жә не сірке қ ышқ ылдарын, хош иісті қ осылыстарды жә не полисахаридтерді тү зеді, ерекше дә м мен қ ұ рамы бар, арам ісікке, лейкемияғ а қ арсы белсенділік кө рсетеді, қ ышқ ыл сү т ө німдерін жақ сы сің іреді, температураның тү рліше дең гейінде ө се алады, сө йтіп ол сү т қ ышқ ылды тағ амдарының кө птеген тү рлерін ө ндіруге мү мкіндік береді.

Сү т қ ышқ ылы бактериялары нан пісіруде, ә сіресе қ ара ұ ннан нан (олар ашығ ан ашытқ ылар қ ұ рамында болады) даярлауда ү лкен роль атқ арады.

Сү т қ ышқ ылы бактерияларының консервілеушілік ә рекеті кө птеген ө німдерді бү лінуден сақ тауда – кө кө ністерді (қ ырық қ абат, қ ияр, қ ызанақ, қ арбыз жә не т.б.) жә не жемістерді ашытуда қ олданылады. Оларды балық ты тұ здағ анда да (майшабақ, шабақ) пайдаланады. Сү т қ ышқ ылы бактерияларын мал азығ ын биологиялық жолмен консервілеу, сү рлеуде қ олданудың маң ызы зор.

Сү т қ ышқ ылды бактерияларды спирт ө неркісібінде де қ олданылады. Олардан сү т қ ышқ ылы сү зіндіні қ ышқ ылдандырып, бө где микроорганизмдер тіршілігін тежеп тастайды. Сү т қ ышқ ылы бактерияларының қ олдану ауқ ымы (тағ ам ө неркә сібінде, медицинада жә не т.б.) ө те қ омақ ты. Сү т қ ышқ ылы бактериялары ірімшік даярлауда ү лкен роль атқ арады. Олар ірімшіктің дә мдік сапасын жақ сартады жә не оның дайын болу мерзіміне қ олайлы жағ дай жасайды.

Шұ бат – сү т қ ышқ ылды жә не спиртті ашу нә тижесінде тү йе сү тінен ә зірленетін сусын, сү т қ ышқ ылды ө нім. Жаң а балауса арнайы иісі мен ө зіне тә н дә мі бар, ақ шыл – сү т тү стес, ә лсін сары тү спен ерекшеленеді. Консистенциясы – сұ йық, ә лсін қ ою, кө біктенгенде газ тү зеді. Титрленетін қ ышқ ылдығ ы ұ зақ уақ ыт бойы ұ стауына байланысты 60 – тан 140º Т ауытқ иды. Диеталық жә не емдік қ асиеті бар, ұ зақ уақ ытқ а тө зiмдi.

Қ ымыз - жылқ ы сү тінен алынатын, кышқ ыл, сү т ө німі. Қ ымыздың бірнеше тү рі бар: Бал қ ымыз - бал, қ ант, ө рік-мейіз қ осылып ашытылғ ан қ ымыз; сырқ ат адамғ а,   балаларғ а, жас босанғ ан ә йелдерге беріледі.

· Сірге жияр қ ымызы — кү здігү ні бие ағ ытарда бірнеше кү н жиналғ ан қ ымыз; салт бойынша сірге жияр қ ымызғ а ел шақ ырып, бө ліп ішкен.

· Уыз қ ымыз — бие сү тінің уыз дә мі тарамағ ан кезде ашытылғ ан қ ою қ ымыз. Май қ ымызы деп те аталады.

· Сары қ ымыз — жаздың ортасында, шоп ә бден піскен, буыны қ атқ ан кездегі қ ымыз. Кош-қ оннан қ ымыз коп шайқ алып, коп пісіледі де, ірімшігі жақ сы жазылып, ашуы білінбей, қ ымыздың кү ші оз бойына сің ген сарғ ылт болады. Сары қ ымыз ө те жұ ғ ымды, шипалық қ асиеті мол.