![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Ндірісті ұйымдастыру түрлері мен нысандары
Кә сіпорында ө ндірісті ұ йымдастырудың бірлік, сериялық жә не жаппай болып ү ш тү рге бө лінеді. Бірлік (жеке) ө нім ө ндіретін ө ндірісте тек ө німнің жеке тү рі ғ ана ө ндіріледі. Ә рбір ө німді дайындау оның ө ндіріс жағ дайына, ө ндіру ерекшілігіне қ арай ұ йымдастырылады. Жаппай ө ндірісте ө нім кө птеп ө ндіріліп, онда ө ндірістік жағ дай, қ олданылатын материалдар, қ ұ рал-жабдық тар мен ө ң деу тә ртібі бірдей болып келеді. Сериялық ө ндірісте ө ндірелетін ө німнің кө лемі шектеулі болып, ө ндіріс берілген серияғ а бейімделіп ұ йымдастырылады.Сериялық ө ндіріс серияның шамасына қ арай кө п, орташа жә не аз сериялы болып ү шке бө лінеді. Ө ндірістің шоғ ырлануы немесе кә сіпорындардың іріленуі, яғ ни ө ндірістің ірі кә сіпорындарғ а айналуы ғ ылыми-техникалық прогрестің жедел дамуымен, машина қ уаттарының ө німділігінің ө суімен, басқ ару техникасының жетілдіруімен, ө ндірілетін ө нім кө лемінің ө суімен тығ ыз байланысты. Ө ндірістің шоғ ырлану дең гейін негізгі екі кө рсеткішпен анық тауғ а болады: - Кә сіпорынның шамасымен - Ірі кә сіпорындардың жалпы ө неркә сіптегі алатын ү лес салмағ ымен. Тік шоғ ырландыру – бұ л бір кә сіпорында шикізат ө ндіруден ө німді ө ткізуге дейінгі ө ндіріс сатылары кешенінің шоғ ырлануы.Тік шоғ ырландыру-ө ндірістің шоғ ырлануының дайындау сатыларының бірі. Кө лденең шоғ ырлану - ө зара технологиялық байланыспағ ан ө ндірістерді білдіретін ә р тү рлі салалардың фирмалары мен кә сіпорындарының бір басқ ару мен бақ ылауғ а шоғ ырлануы. Капиталдың шоғ ырлануы - капиталдық жинақ талу есебінен ө су ү рдісі, яғ ни қ осымша қ ұ нның бір бө лігінің капиталғ а айналуы. Ө ндірістің шоғ ырлануы - ө ндірістің ірі жә не ө те ірі фирмалар мен компаниялар аумағ ында кө птеп шоғ ырландыру ү рдісі. Басқ арудың шоғ ырлануы - белгілі бір обьектіге қ атысты жү зеге асырылатын басқ ару функцияларының жинақ талуы. Мамандандыру - кә сіпорынның негізгі қ ызметінің белгілі-бір ө німнің, тауардың жә не қ ызметтің тү ріне байланысты мамандануын айтады. Маманданудың ү ш нысаны бар: - Заттық - Бө ліктік - Технологиялық (сапалық) Кооперациялау деп белгілі бір ө нім тү рін бірігіп дайындайтын фирмалар арасындағ ы ұ йымдық, ө ндірістік жә не басқ а да байланыстар жиынтығ ын айтады. Кешенділеу – бір фирма шең берінде ә р тү рлі ө неркә сіп салаларының кә сіпорындарын ү йлестіру. Кешенділеу келесі белгілермен сипатталады: - ә р тү рлі сала кә сіпорындарының бірігуі - ө ндірістің техника-экономикалық бірлігі жә не пропорционалдығ ы - энергетикалық жү йенің бірлігі - бір аймақ та орналасуы - негізгі ө ндірістерге қ осымша цехтар мен қ ызметтердің орталық тандырылғ ан қ ызмет кө рсетуі - басқ ару бірлігі. Қ азіргі кезде кешенділеудің бағ ыттарына мыналар жатады: - ө німді ө ндіру сатыларының ү йлесімділігі - шикізатты, мұ найды, кө мірді кешенді қ айта ө ң деу - қ алдық тарды тиімді пайдалану (ағ аш ө ң деу комбинаттары)[3].
|