Банк – қаржы-несиелік қызметтердің маңызды объектісі.

Банктік жү йе – қ аржылық жә не несиелік операциялардың негізгі бө лігін ортақ тайтын, несиелік жү йенің басты буыны.

Банк – кә сіпорындардың, ұ йымдардың жә не халық тың еркін ақ ша қ аражаттарын қ арату жә не жинау операцияларын жә не тө лемдердегі делдалдылық, ақ ша, бағ алы қ ағ аздар эмиссиясы онерацияларын жү зеге асыратын қ аржы-несиелік мекеме, қ ысқ а мерзімді несиелеу бойынша – тө лем жә не жылдамдық (активті операциялар), қ айтарымдылық негізінде ә р тү рлі ссудалар ұ сыну.

Ел экономикасындағ ы ең маң ыздысы орталық (ұ лттық) банкке тиесілі. Ол 2 негізгі қ ызмет атқ арады:

1. Банктік жә не қ аржылық жү йелердің тұ рақ ты қ ызмет етуін қ амтамасыз етеді. Негізінен ол қ аржылық ү рейдің пайда болуы жө нінде ескерту жасау керек, қ аржылық жү йеде делдалдық институттардың кең болуымен мұ ндай ық тималдылық болуы мү мкін. Осы міндетті орындай отырып орталық банк қ аржылық институттарғ а жә не қ аржылық ү рей қ аупі туындап тұ рғ ан фирмаларғ а несие бө луге міндетті несие беруші рө лін соң ғ ы инстанцияда ойнайды.

Мұ ндай ақ ша саясатын жү зеге асыру барысында ақ ша массасының кө лемін бақ ылау кезінде инфляцияның тө мен дең гейі қ амтамасыздандырылғ ан еді.

Қ Р-да Ұ лттық банк ақ ша беогілерін айналымғ а жіберу эмиссиясын елдің Орталық банк ө кілеттілігіне тиесілі.

Ұ лттық банк ресурстарының негізгі қ айнар кө зі ақ ша белгілерінің эмиссиясы, сонымен қ атар банктердің резервті-корреспондентшоттарындағ ы ү кімен қ ұ рылымы жә не ұ йымдары шоттарындағ ы қ аражаттар, капитал (қ орлар) жә не банк резервтері болып табылады. Бұ л баланстың пассивті баптары.

Активті операцияларғ а мемлекеттік бағ алы қ ағ аздармен операциялар, алтын валюталық қ ұ ндылық тарғ а салымдар жә не кассалық қ олма-қ ол ақ ша, ссудалық жә не қ айта есептеу операциялары жатады.

Ұ лттық банктің функциялары келесілер:

- несиелік ресурстардың жә не ақ ша айналымдарын қ олдану масштабтарын жә не бағ ыттарын жоспарлау жә не басқ ару;

- несиелік ресурстарды шоғ ырландыру жә не оларды басқ а банктерге тө лем ретінде беру;

- ақ ша тү сімдерінің индиксациясын жү зеге асыру жә не ұ йымдастыру;

- Ұ лттық шаруашылық та несиелік, есеп-айырысу, кассалық операцияларын жү зеге асыру ережелерін жә не методикалық кепілдемелерді қ айта жасау;

- Банк қ ызметін лицензиялау, ақ ша-несиелік реттеу ә дістерін жә не формаларын таң дау, ә рекет етуші нормативті талаптарды, банк қ ызметінің тікелей сандық шектеулерін жә не коэффициенттерін қ айта қ арастыру;

- Банк қ ызметін бақ ылау;

- Банк жү йесіне кадрларды дайындай жә не қ айта дайындау, банктің консультациялық жә не методикалық қ ызмет кө рсетуі;

- Ғ ылыми зерттеу жә не аналитикалық жұ мыстарын жү ргізу.

Ұ лттық банктің тиімді қ ызмет етуіне нақ ты қ ағ ида негізінде клиенттерге несиелік есеп-айырысу қ ызметі функцияларын атқ аратын банк жү йесі буындарының кең желісі қ ажет. Оларғ а коммерциялық (ә мбебап) жә не мамандырылғ ан банктерді жатқ ызуғ а болады.