Материалдарға қажеттілікті есептеу

1.Материалдық техникалық жабдық тау (МТЖ)

Жабдық тау – кә сiпорынның ө ндiрiс қ ұ рал-жабдық тарының, материалдардың жарлық тү рлерiмен қ амтамасыз ету.

МТЖ бө лiмiнiң мiндетi – жабдық тау жоспарын жасау, жасалғ ан шарттар бойынша бө лiнген қ орларды қ амтамасыз ету жә не бақ ылау мезгiлiнде iске асыру, жабдық тау ұ йымдарының базаларымен оперативтiк байланыс жасау.

Атқ ару ұ йымдары – территориялық базалар ПТОК - Промышленно-технические отделы комплектования (ө неркә сiптiк-техникалық жабдық тау бө лiмшiлерi), УПТК - Управление промышленно-технической комплектации (ө неркә сiптiк-техникалық жабдық таудың басқ армасы). Базалардың қ ұ рамына территориялық материалдық қ оймалар кiредi.

МТЖ-дың негiзгi бө лiгi – жеткiзiп берушiлерге бекiту. Халық шаруашылығ ында жеткiзушiлердi бекiтудiң бiрнеше тү рi қ олданылады. Ең тиiмдi тү рi – кә сiпорын-тұ тынушыны тiкелей завод-жеткiзушiлерге бекiту.

Тұ тынушыларды белгiлi жеткiзушiлерге бекiту туралы наряд-тапсырма-лар алғ аннан кейiн ө нiм жеткiзу ү шiн шаруашылық шарттар жасалады. Шарттарда ө нiмнiң аты ГОСТ бойынша, жеткiзiлетiң ө нiмнiң саны жә не тү р-тү рi ассортиментi, ө нiмнiң сату бағ асы, сапасы жә не шарт жағ дайының бұ зылғ андағ ы санкциясы кө рсетiледi.

Материалдық жабдық таудың екi тү рi болады:

· транзиттiк – жү ктердi немесе бағ алы материалдарды жө нелтiлген жерден (жеткiзушiлердең) жеткiзiлетiн жерге дейiн (тұ тынушыларғ а) аралық бекеттерде қ айта тиемей тасымалдау, яғ ни тiкелей жеткiзу;

· қ оймалық – кө терме сауда тауар айналымының тү рi, мұ нда кө терме сауда базасы ө з қ оймаларына тауарлар ә келедi, мұ нда тауарлар топтарың ө ндеп, сорттап жә не қ оймалардаң тауарларды бө лшек сауда топтарына жө нелтедi. Яғ ни, тауар сатушыдаң тұ тынушығ а жету ү шiн консигнациялық қ оймалардаң ө туге тиiс.

Консигнациялық сауда – тауарлар иесiнiң тапсырмасымен оларды шетелдегi қ оймадан сату. Консигнация шарттарында консигнанттың консигнаторғ а шетелдердiң территориясында сауда жү ргiзу қ ұ қ ығ ың беруi кө зделедi.

Консигнатор – жө нелтiлген (отгруженная) тауардың атауы, оның бағ асы, тө лем мерзiмi, т.б. кө рсетiлетiн тиiстi шартпен тә птiштелетiн (регламентируемых) белгiлi бiр талаптар негiзiнде тауар ө ткiзу мақ саты-мен экспортшыдан (консигнанттан) ө з қ оймасына тауар алушы делдал.

Қ азiргi нарық жағ дайында ө ндiрiстiк запастарының тиiмдi мө лшерiң бiлудiң маң ызы ө те зор. МГӨ кә сiпорындар ө ндiрiс процестi ү здiксiз жә не ү мiттi ө ткiзу ү шiн материал-техникалық ресурстардың запас мө лшерi жеткi-лiктi болу қ ажет. МТР жетiспеушiлiк болғ ан жағ дайда, Ө П-iнiң бұ зылудың ық тималдылық жоғ арлайды, ал МТР-дың артық жә не кө п болғ аны – қ оғ ам-дық ө нiм бө лiгiнiң ең гiзiлмей қ алатың жағ дайды тұ ғ ызады, жә неде оларды сатып алуғ а да, сақ тауғ а да ақ ша қ аражаттардың қ осымша жоғ алтулар пайда болады. Сондық тан, МТР-дың запас мө лшерi оптималды болу керек, яғ ни Ө П минималды шығ ындармен ө ткiзуiне жә не тиiмдi болғ анына жоспарлап жеткiзiледi.