Этил спирті.Ұйықтататын заттар.

2. Мақ саты:

а) «Перифериялық нерв жү йесіне ә сер ететін заттар» тақ ырыбынан алынғ ан білімдерді бекіту жә не бақ ылау.

б) «Орталық нерв жү йесіне ә сер ететін заттар» тақ ырыбына кіріспе жасау

3. Оқ ыту мақ саты: Тү сініктеме жә не білім алуғ а мү мкіндік беру:

- этил спирті жә не ұ йық тататын заттардың ә сер ету механизмі жә не қ олдану ерекшеліктері;

- этил спирті жә не ұ йық тататын заттардың қ олданылу жә не қ арсы кө рсеткіштері;

- этил спирті жә не ұ йық тататын заттардың жанама жә не улы ә серлері;

- негізгі препараттарғ а рецепт жазу;

3. Тақ ырыптың негізгі сұ рақ тары:

Қ орытынды сабақ тың сұ рақ тары:

1. Сезімтал нерв талшық тар аймағ ына ә сер ететін дә рілік заттардың топтастырылуы.

2. Жергілікті анестезия; стоматологияда қ олданылатын анестезия тү рлері

3. Жергілікті анестетиктер, оларғ а қ ойылатын талаптар, химиялық классификациясы; орналасуы жә не ә сер ету механизмі.

4. Аппликациялық анеcтезия ү шін қ олданылатын дә рілік заттар (анестезин, тетракаин, пиромикаин, лидокаин): белсенділігі, қ олдану ерекшеліктері, салыстырмалы мінездемесі.

5. Инфильтрационды анестезияда қ олданылатын препараттар (прокаин, тримекаин, лидокаин), анестезиялық белсенділігі, ОНЖ ә сер етуі, шырышты қ абаттан ө ту қ абілеті, улылығ ы.

6. Ө ткізгіштік, интралигаментарлы (пульпаішілік) анестезияда қ олданылатын (артикаин, бупивакаин, мепивакаин), фармакологиялық мінездемесі

7. Жергілікті жансыздандыратын заттармен улану.

8. Органикалық жә не бейорганикалық қ армаушы затта: классификация, ә сер ету механизмі, қ олдану кө рсеткіштері.

9. Қ аптаушы заттар: ө кілдері, ә сер ету механизмі, қ олдану кө рсеткіштері.

10. Адсорбциялаушы заттар, ә сер ету механизмі, қ олдану кө рсеткіштері.

11. Холинергиялық заттар. Холинергиялық синапстардың рецепторлары, олардың функциялары. Ацетилхолинның ә серлері.

12. Холинергиялық заттардың топтастырылуы.

13. Антихолинэстеразды заттар (АХЗ). Ә сер ету механизмі. Фармакологиялық ә серлері: М-холинорецептлар, Н-холинорецепторларды қ оздыру ә серлері.

14. АХЗ жанама ә серлері жә не қ олдануғ а қ арсы кө рсеткіштері.

15. М-холиномиметикалық заттар. Пилокарпинның жә не ацеклидинның ә сер ету механизмі, фармакологиялық ә серлері. Жанама ә серлері жә не қ олдануғ а қ арсы кө рсеткіштері.

16. М-холиноблокаторлық заттар. Ә сер ету механизмі. Атропиннің фармакологиялық ә серлері (кө зге, жү рек- тамыр жү йесіне, бездерге, тегіс салалы бұ лшық еттерге). ОНЖ-ғ а тигізетін ә серлерінің ерекшеліктері.

17. Атропиннді қ олдану.Жанама ә серлері. Қ олдануғ а қ арсы кө рсеткіштері.

18. Скополаминің, платифиллиннің фармакологиялық ә серлерінің ерекшеліктері.

19. Ганглиоблокаторлар. Ә сер ету механизмі. Фармакологиялық ә серлері. Қ олдану кө рсеткіштері. Жанама ә серлері.

20. Адренергиялық заттардың жіктелуі. Адренергиялық рецепторлардың орналасуы, қ ызметтері.

21. a- и b-адренорецепторларды белсендіретін заттар. Ә сер ету механизмдері. Адреналиннің жү рек-қ ан тамыр жү йесіне, кө зге, май алмасуына, тегіс салалы бұ лшық етке, жатырғ а жә не басқ а ағ заларғ а негізгі ә серлері. Адреналин гидрохлоридінің қ олдану кө рсеткіштері, асқ ынулары, қ олдануғ а қ арсы кө рсеткіштері.

22. Эфедриннің фармакологиялық ә серлері, қ олдану кө рсеткіштері, асқ ынулары.

23. a-адренорецепторларды белсендіретін заттар (норадреналин, мезатон, нафтизин, галазолин). Негізгі фармакологиялық ә серлері. Қ олдану кө рсетіштері, асқ ынулары, қ олдануғ а қ арсы кө рсеткіштері.

24. b-адреномиметиктер. Изадриннің фармакокинетикасы мен фармакодинамикасының ерекшіліктері. Қ олдану кө рсетіштері, асқ ынулары.

25. a-адреноблокаторлар. Негізгі фармакологиялық ә серлері. Қ олдану кө рсеткіштері, асқ ынулары, қ олдануғ а қ арсы кө рсеткіштері.

26.. b-адреноблокаторлар. Фармакологиялық ә серлері. Қ олдану кө рсеткіштері, асқ ынулары, қ олдануғ а қ арсы кө рсеткіштері.

Практикалық сабақ сұ рақ тары:

1. Этил спирті: резорбтивтік жә не жергілікті ә серлері. Медицинада қ олданылуы, жедел уландыруы.

2. Ұ йық татқ ыш заттар: жіктемесі, фармакологиялық ә серінін механизмы.

3. Барбитур қ ышқ ылының туындылары: фармакологиялық ә серлері, жанама жә не уытты ә серлері.

4. Бензодиазепиндер туындылары: фармакологиялық ә серлері, барбитураттардан артық шылық тары.

5. Циклопирролон туындылары. Басқ а топтарымен салыстырғ анда ерекшеліктері.

5. Білім берудің жә не оқ ытудың ә дістері: ауысша, тә жірибелік сабақ тың хаттамасын дайындау, тестік тапсырмаларды орындау, рецепт жазу, ситуациялық есептерді шығ ару, кішірек топтарда жұ мыс.

6. Ә дебиет:

Негізгі:

· Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2006.- 734 с.

· Стикеева Р.Қ., Қ оранова Т.С. Фармакология (стоматология факультеттерінің студенттеріне арналғ ан)- оқ у қ ұ ралы.- Астана, 2013.- 98 б.

Қ осымша:

Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2004.-516 с.

7. Бақ ылау: ауысша сұ рау, рецептен билеттер, тестік сұ рақ тармен жә не ситуациялық есептермен билеттер.

Рецепт жазуғ а арналғ ан препараттар:

Тетракаин (0, 3% по 5 мл в амп), Пиромикаин (1% по 5 мл в амп),

Тримекаин (0, 25% ипо 10 мл в амп), Бупивакаин (0, 25% по 10 мл в амп),

Ксикаин (1% и 2% раст-р по 5 -2 мл в амп.), Артикаин (раст-р 2% по 1, 8 мл в амп.),

Отвар коры дуба (20, 0-200 мл), Активированный уголь (в таб по 0, 25; 0, 5),

Серебра нитрат (30%-10 мл), Ментол (мас. раст-р 2% по 10 мл),

Пилокарпин (1% по 5 мл в фл), Прозерин (0, 05% по 1мл в амп),

Дитилин (2% по 5 мл в амп), Нафазолин (0, 1%; 0, 05% по 10 мл в фл),

Метопролол (в таб. 0, 05 №10), Резерпин (в таб. 0, 0001 №50),

Галантамина гидротартрат (раст-р 0, 1%, 0, 25% по 1 мл в амп.),

Атропин сульфат (раст-р 0, 05%, 0, 1% по 1 мл в амп.; таб. 0, 0005),

Платифиллина гидротартрат (0, 005 в таб).

Эпинефрина гидрохлорид (раст-р 0, 1%-1мл в амп.),

Эфедрин (таб. 0, 002 и 0, 025г; раст-р 5% по 1 мл в амп.),

Сальбутамол (в раст-р 0, 1% по 10 мл в фл).

Фенобарбитал (0, 1 таб.по №6), Диазепам (таб.0, 005 по №50), Клоназепам(таб.0, 00025 по №10), Нитразепам (таб. 0, 005по №20),

Топтарын анық тауғ а арналғ ан препараттар.

Феназепам, Этаминал-натрий, Зопиклон, Имован, Экстракт шалфея, квасцы, слизь крахмала, Прокаин, р/р Аммиака, Ропивакаин, Бензокаин, Мепивакаин, Танин, Сульфат меди, Тальк, Бускопан, Ацеклидин, Физтостигмин, Лобелин, Цититон, Метацин, Бензагексоний, Дипироксим, Изонитрозин, Диоксоний, Мезатон, Пропранолол, Фентоламин, Анаприлин, Лабетолол, Октадин, Ксилометазолин.