Йге тапсырма 6 страница

Мен – айтушы адам;

Жазбаймын – қ ағ аз бетіне сө зді тү сіру

ө лең ді – белгілі бір ұ йқ аспен айтылатын сө з

ермек – уақ ыт ө ткізу ү шін жасалатын ә рекет.

Ал ү шін дегенннің мұ ндай мағ ынасы жоқ.Бұ л сө йлемде ү шін деген сө з ермек деген сө здің жетегінде тұ рып, солсө зге мақ саттық мә н ү стейді де, ермек сө зін жазбаймын дегенмен байланыстырады.

Сабақ ты тү рлендіру:

Бү кіл оқ ушылармен жұ мыс. 116-жаттығ уды жазып, кө мекші сө здердің астын сызғ ызып, олардың неліктен кө мекші сө з делінетіндіктерін сұ раймын.

r Мына ө лең шуағ ының ішінен кө мекші сө здерді тапқ ызамын.

Білген сайын келеді біле бергім,

Біле беру емес пе тілегі елдің.

Белден ассаң, алдында бел кө рінсе,

Қ ызық қ аннан келмей ме жү ре бергің

Сондық тан да келеді біле бергім

Білімдіні сү йетінін білем елдің.

r Оқ ушыларғ а кеспе қ ағ аздарды ү лестіріп жауап талап етемін.

r Бірнеше сө йлемдерді сө з таптарына талдатқ ызамын.

Омар Қ одардың ең малды ағ айыны болатын

Омар – аттаушы сө з, есім, атаушы есім, зат есім, деректі, жалқ ы

Қ одардың – атаушы сө з, есім, атаушы есім, зат есім, деректі, жалқ ы.

ең – атаушы сө з, есім, ү стеуші есім, ү стеу, кү шейткіш ү стеуі.

малды – атаушы сө з, есім, атаушы есім, сын есім, қ атыстық сын.

ағ айыны – атаушы сө з, есім, атаушы есім, зат есім, деректі, жалпы есім.

болатын – атаушы сө з, етістік, есімше, салт олымды.

Білімді бекіту: 1.Тіл білімі неше салағ а бө лінеді? 2.Фонетика нені зерттейді? 3. Лексика нені зерттейді?

4.Қ азақ тілінде неше сө з табы бар? 5. Зат есім дегеніміз не? 6. Сан есім дегеніміз ен?

7.Сын есім дегеніміз не? 8.Етістік нені білдіреді?

Б ағ алау: Оқ ушылардың ынтсына қ арай білімдері бағ аланады.

Ү йге тапсырма: 117-жаттығ уды жазып, мә тіндегі одағ ай сө здерді тауып келуге беремін.

6-сынып Қ азақ тіл

Сабақ тың тақ ырыбы: Сө з таптары

Зат есім

Сабақ тың мақ саты:

а) Сө здердің тоғ ыз сө з табы бар екендігі, олардың орналасуындағ ы заң дылық қ а қ арай ретінің де тұ рақ ты болатындығ ы.

ә)Зат есімнен алғ ан білімдерін жаттығ у жұ мыстары арқ ылы дамыту, ө з бетінше орындау дағ дыларын қ алыптастыру, топпен жұ мыс жү ргізу арқ ылы ә р оқ ушының дербестігін жетілдіру.

б) Зат есім тақ ырыбын тү сіндіру кезінде сө здер мен сө йлемдердің тә рбиелік мә ніне кө ң іл бө ле отырып, оқ ушыны отаншылдық қ а, адалдық қ а ә трбиелеу, топпен жұ мыс істеу арқ ылы ынтымақ пен бірлікке, жолдастық кө мек кө рсетуге баулу.

Сабақ тың тү рі: аралас сабақ

Сабақ тың ә дісі: топпен жұ мыс, сайыс сабақ, сұ рақ – жауап, жаттығ у жә не талдау, ой сергіту ойындары

Сабақ тың кө рнекілігі: плакат, кеспе қ ағ аздар Халық тық педагогика Халық айтса қ алып айтпайды

элементтерін қ лдану:

Пә наралық байланыс: ә дебиет, тарих, география

Сабақ тың барысы:

а) Ұ йымдастыру кезең і:

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру.

ә) Ү й тапсырмасын пысық тау:

Ү йге берілген жаттығ уды тексеремін.Оқ ушыларғ а бірнеше сұ рақ тар қ оямын.

1.Тіл білімі неше салағ а бө лінеді? 2.Морфология нені зерттейді? 3.Фонетика нені зерттейді?

4.Қ азақ тілінде неше сө з табы бар? 5.Атауыш сө здер сө йлем ішінде сө йлем мү шесі бола ала ма?

6. Кө мекші сө здер белгілі бір сұ рақ қ а жауап бере ала ма?

б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

Сө здердің білдретін мағ ынасына, тү рлену тұ лғ асына, қ ойылатын сұ рағ ына, сө йлемде атқ аратын қ ызметіне қ арай топталуын сө з таптары деп атайды. Қ азақ тілінде 9 тү рлі сө з табы бар.

Заттың атын білдіріп, кім? не? деген сұ рақ тарғ а жауап беретін сө здер зат есім деп аталады. Мысалы: ә ке (кім?) оқ ушы (кім?)ақ ыл (не?)мал (не?)

Зат есім жалпы есімжә не жалқ ы есім болып екіге бө лінеді. Біркелкі заттардың жалпы атауы жалпы есім деп аталады.Заттардың ішіндегі бір тү рінің ө зіне ғ ана қ ойылғ ан аты жалқ ы есім деп аталады. Мысалы: кісі, адам деген жалпы адам атаулығ а тә н ат болса, Байжан, Гү лнұ р дегендер адам атулының бә ріне емес, жеке кісілерге ғ ана қ ойылғ ан.Жалқ ы есім ә детте, жеке кісінің аты-жө ні, мемлекет, республика, облыс, аудан, қ ала, кө ше, ұ йым, мекеме аттары жатады.Жалқ ы есімдер бас ә ріптен бастап жазылады.

Кітаппен жұ мыс: 118-жаттығ уда жалқ ы есімдерді жазғ ызамын.

Білімді бекіту: «Шығ амын білім шың ына» ойыны арқ ылы сабақ ты қ орытындылаймын.

Ондағ ы сұ рақ тар:

1.Морфология нені зерттейді? 2.Зат есім дегеніміз не?

3.Зат есім нешеге бө лінеді? 4.Жалпы есімдер деп қ андай сө здерді айтамыз?

5.Жалқ ы есімдерге қ андай сө здер жатады? 6.Деректті зат есімдер дегеніміз не?

7.Дерексіз зат есімдер дегеніміз не?

Ү йге тапсырма: Кө ркем шығ армадан сө йлем жазып зат есімнің тү рлеріне қ арай тауып келуге беремін.

Сабақ соң ында оқ ушылардың білімдері бағ аланады.

6 – с ы н ы п Қ а з а қ т і л і.

Сабақ тың тақ ырыбы: Зат есімнің жасалуы

Сабақ тың мақ саты:

а) Зат есімдер қ ұ рамына қ арай негізігі, туынды, кү рделі болатындығ ын тү сіндіру.

ә) Сө йлеу тілін, сө з мағ ынасын тү сініп, шапшаң ой қ орыта алуғ а, кө ркем, ұ қ ыпты жаза білуге дағ дыландыру.

б)Сабақ барысында оқ ушылардың білімін бақ ылай отырып сауатты жазуғ а дағ дылындыру.

Сабақ тың тү рі: Аралас сабақ

Сабақ тың ә дісі: с ұ рақ -жауап, тіл дамыту

Сабақ тың кө рнекілігі: плакат, кеспе қ ағ аздар Халық тық педагогика Ең бек тү бі - береке

элементтерін қ лдану:

Пә наралық байланыс: ә дебиет, сурет

Сабақ тың барысы:

а) Ұ йымдастыру кезең і:

Оқ ушылармен амандасу, тү гелдеу, оқ у қ ұ ралдарын тексеру, сыныптың тазалығ ына кө ң іл бө лу

ә) Ү й тапсырмасын пысық тау:

Ү йге берілген жаттығ уды тексеремін

1.Морфология нені зерттейді? 2.Зат есім дегеніміз не?

3.Қ андай сұ рақ тарғ а жауап береді? 4.Зат есім нешеге бө лінеді?

5.Деректі зат есім дегеніміз не? 6.Дерексіз зат есім дегеніміз не?

7.Жалқ ы есім дегеніміз не? 8.Жалпы есім дегеніміз не?

Б) Жаң а сабақ ты тү сіндіру:

Зат есімдер негізгі, туынды жә не кү рделі болып ү шке бө лінеді.Туынды зат есімдер жұ рнақ тар арқ ылы жасалады.

Мысалы: қ ойшы, кү й-ші, ай-лық, жақ сы-лық, біл-ім, аялда-ма, айт-ыс, кү ре-к т.б.

Зат есімдер бірігу, қ осарлану, тіркесу арқ ылы да жасалады.Олар кү рделі зат есімдер деп аталады.Мысалы: ө неркә сіп, белбеу, ашутас, Кө кшетау, Сарысу, аяқ -табақ, азық -тү лік, ауыл-аймақ, қ ант т.б.

Кітаппен жұ мыс: 119-жаттығ уды жазып, деректі, дерексіз зат есімдерді анық тап айтады.

Бү кіл оқ ушылармен жұ мыс: Екі баланың суретіне қ арап мінездеме береді.Олардың бойындағ ы қ асиеттерді салыстырып жазады.Міндетті тү рде дерексіз зат есімдерді пайдалану керек.

Білімді бекіту:

1.Тіл білімі неше салағ а бө лінеді? 2.Лексика нені зерртейді?

3.Фонетика нені зерттейді? 4.Грамматика нешеге бө лінеді?

5.Морфология нені зерттейді? 6.Синтаксис нені зерттейді?

7.Зат есім дегеніміз не? 8.Зат есімнің қ андай тү рлері бар?

9.Зат есім жасалуына қ арай нешеге бө лінеді?

Ү йге тапсырма: 120-жаттығ уды жазып, жалқ ы есімдерді тауып келуге беремін.

Бағ алау: Сабақ соң ында оқ ушылардың біімдері бағ аланады.

6 – с ы н ы п Қ а з а қ т і л і

Сабақ тың тақ ырыбы: Кө мекші, атауыш, одағ ай сө здер