Кіріспе. Микробиология ғылым ретінде морфологияны, микроорганизмдердің физиологиялық ерекшеліктерін

Микробиология ғ ылым ретінде морфологияны, микроорганизмдердің физиологиялық ерекшеліктерін, олардың ө мір сү ру жағ дайларын, табиғ аттағ ы жә не адам ө міріндегі шамасы мен патологиясын зерттейді.

Микробиология – бактериология, вирусология, микология, протозоология жә не иммунологиямен ө зара тығ ыз байланысқ ан бірқ атар дербес пә ндерді біріктіретін интегралды пә н, сондық тан оларды зерделеу ұ тымды кешенді жү ргізеді.

Медициналық микробиология биологиялық қ ұ рылымын, патогендік факторларды, адамның инфекциялық аурулары қ оздырғ ыштарының жасушалық жә не молекулярлы-генетикалық дең гейлерінде іске асыру механизмдерін зерттейді жә не оларды диагностикалаудың, емдеудің жә не алдын алудың стратегиялық ә дістерін ә зірлейді.

Медициналық микробиологиямен инфекциялық агенттерді тану жә не жоюғ а бағ ытталғ ан организмнің ө зін-ө зі қ орғ ау биологиялық механизмдерін зерттейтін инфекциялық иммунологиямен тығ ыз байланысты.

Оқ ыту ү дерісі кезінде пә нді оқ ытудың клиникалық бағ ыттылығ ы маң ызды. Мысалы, микроорганизм мен макроорганизмнің тікелей байланыстылығ ы, микробтың патогенділігі факторларын, аурудың клиникалық симтомы бар қ оздырғ ыштардың басқ а да биологиялық қ ұ рылымының болуы кө рсетіледі.

3.2. Пә ннің мақ саты. Микробиология, вирусология жә не иммунологияны оқ ытудың мақ саты студенттерге адамның инфекциялық патологиясындағ ы микроорганизмдердің рө лін білу жә не тү сіндіруді, инфекциялық процестерде микроорганизмдердің маң ызын, инфекциялық ауруларды азайту жә не жоюда микробиологияның рө лін қ алыптастыру болып табылады. Стоматолог-студенттерге микробиологияны, вирусологияны жә не иммунологияны оқ ыту дә рігерді дайындауда аса маң ызды, себебі оларғ а ауыз қ уысының микрофлорасы туралы, одонтогенді аурулардың пайда болуы кезінде шартты-патогенді микроорганиздердің этиологиялық рө лі жә не ауруханаішілік инфекциялардың таралуы туралы, зертханалық диогностика ә дістері, рационалды химиотерапия қ ағ идалары мен микробты аурулардың алдын алу туралы, организмнің ауыз қ уысының тұ тастай жә не ішінара қ орғ аныш факторы жағ дайын бағ алау туралы ү йретеді.

3.3 Пә ннің мақ саты: патогенді жә не шартты-патогенді микроорганизмдерді жіктелімі мен биологиялық қ ұ рылымы туралы ү йрету;

· зертеліп отырғ ан материалдан микроорганизмдердің таза ө сірінділерін бө лу ә дісін ү йрету, сә йкестендіру қ ағ идаларын, микробқ а қ арсы препараттарғ а микроорганизмдердің сезімталдығ ын (тұ рақ тылығ ын) анық тау;

· макро- жә не микроорганизмнің ө зара ә рекетінің молекулярлық механизмдері туралы, микроорганизмдер туындатқ ан патогенезді аурулар негіздері туралы оқ ытуды қ алыптастыру;

· Инфекциялық агенттермен иммунологиялық реакциялардан макроорганизмдерді қ орғ аудың негізгі механизмдеріне сипаттама беру;

· Микробтардан туындағ ан спецификалық профилактикалық қ ағ идалар жә не аурулар терапиясы, инфекциялық иммунитетті қ алыптастыруғ а негіз болатын патогенез туралы тү сінік беру;

· Микробты этиологияның таралғ ан инфекциялық жә не инфекциялық емес ауруларын микробиологиялық диагностикалаудың қ азіргі заманғ ы ә дістерімен таныстыру;

· Микробиологиялық зерттеулерге арналғ ан биологиялық материалдарды жинау ережелері туралы тү сінік беру.

3.4 Оқ ытудың тү пкілікті нә тижелері:

Инфекциялық ауруларды қ оздырғ ыштар - морфологиялық, физиологиялық, патогенді қ ұ рылымы; этиология жә не стоматологиялық аурулардың микробты (кариозды жә не кариозды емес) патогенез, олардың организмге ә сері; науқ астарды микробиологиялық зерттеу қ ағ идалары; ауыз қ уысы ауруларын емдеу жә не алдын алуғ а арналғ ан микробқ а қ арсы қ ұ ралдарды қ олдану қ ағ идалары; антибиотиктер мен дезинфектанттардың микробқ а қ арсы белсенділігін анық тау ә дістері; стоматологиялық қ ұ рал-саймандарды дезинфекциялау жә не залалсыздандыру ә дістері; микробиологиялық қ ауіпсіздік ережелері; организмнің соның ішінде ауыз қ уысының спецификалық емес жә не спецификалық қ орғ аныш факторлары; патогенез жә не бактериялық (мерез, туберкулезді жиегі, алапес, актиномикоз) жә не вирустық инфекциялар (ұ шық вирустары, рабдовирустары, Коксаки А, паповавирустары, АИТВ) кезіндегі бет-жақ сү йек маң ының зақ ымдануы, кандидоз кезінде, оларды емдеу жә не спецификалық профилактика; ауыз қ уысы дизбактериозының себептері мен диагностикасын, стоматологиялық патология (халитозис) кезіндегі мү мкін болатын дисбиотикалық жылжуы туралы білімдерін қ алыптастыру.

Дағ дыларын қ алыптастыру.: Диагностика алгоритмін қ ұ ру, тіс аурулары, пародонт, ауыздың сілемейлі қ абығ ы, жақ -бет сү йек маң ы ауруларының қ абынуы; ауруғ а алдын ала диагноз қ ою есебімен микробиологиялық зерттеулерге арналғ ан ауыз қ уысының патологиялық ошағ ынан алынғ ан материалды білікті іріктеу; микробиологиялық зертханағ а жіберілген материал бланкісін ресімдеу; зерттеу материалдарын бағ алау жә не олардың диагностикалық қ ұ ндылығ ын анық тау; зертханалық зерттеулер деректерін ескере отырып, емдеуге арналғ ан оң тайлы микробқ а қ арсы препаратты таң дау; қ ұ рал-саймандарды алдын ала дезинфекциялық тазалауды білу; асептика жә не антисептика ережелерін сақ тау; емделушімен медицина қ ызметкерінің инфекциялық қ ауіпсіздігін қ амтамасыз ету; аллергиялық сынаманы қ ою жә не ескеру; профилактикалық, гигиеналық жә не эпидемияғ а қ арсы іс-шараларды жү ргізуге қ атысу

Студент-стаматолог мынадай дағ дыларды білу тиіс: бактериологиялық зертханаларда эпидемияғ а қ ары режим ережелерімен қ ауіпсіздік техникасын сақ тау; стоматологиялық стационарда емделуші мен медицина қ ызметкерлерінің инфекциялық қ ауіпсіздігін сақ тау; инфекциялық материалды залалсыздандыру, зерттелетін материал мен ластанғ ан қ олды антисептикалық тазалау; пайдаланылғ ан стоматологиялық -қ ұ ралдарды алдын ала дезинфекциялық тазалау; патологиялық материалдан (ірің жә не т.б.) алынғ ан микроскопиялық препараттарды дайындау; жарық тық микроскоптың иммерсионды жү йесі бар микроскопиямен препараттарды бояу; қ ұ нарлы ортада бастапқ ы материалды егу.

Мынадай дағ дыларды білу тиіс:

· зерттелетін материалды алып жә не оны бактериологиялық зертханағ а жеткізу;

· микробиологиялық зерттеу ү шін емделушіден материал алу;

· патологиялық материалдан (ірің, экссудат жә не т.б.)микроскопиялық препараттар дайындау;

· жарық тық микроскоптың иммерсионды жү йесімен микроскопиялау;

· морфологиялық, тинкториальды, культуралды, биохимиялық, серологиялық қ асиеті бойынша микроорганизмдерді нақ тылау;

· бактериологиялық жә не вирусологиялық зерттеу ә дістерінің нә тижелерін интерпретациялау;

· инфекциялық ауруларды серологиялық диагностика нә тижелерін интерпретациялау;

· зерттелетін материалды алып жә не оны бактериологиялық зертханағ а жеткізу;

· микроскопиялық зерттеу ә дісін жү ргізу;

· микробтардың таза ө сіріндісін бө ліп алу.

Қ ұ қ ық тық білімін қ алыптастыру:

· бактериологиялық зертханаларда эпидемияғ а қ арсы режимді жә не қ ауіпсіздік техникасы ережелерін сақ тау;

· емдеу мекемелерінде емделуші мен медицина қ ызметкерлерінің инфекциялық қ ауіпсіздік ережелерін сақ тау;

· егудің ұ лттық кү нтү збесінің

Ө з бетінше жұ мыс істей білу жә не аса белсенді оқ ыту ә дістерін жү ргізу арқ ылы коммуникатифті дағ дыларды қ алыптастыру.

3.5.Реквизит алдында жә не реквизиттен кейін

Реквизит алдында: орта мектеп кө леміндегі жалпы биология, химия, медициналық биофизика, молекулярлы биология, медициналық генетика, анатомия.

Реквезиттен кейін: биохимия, гистология, патологиялық анатомия жә не физиология, фармакология, жалпы гигиена, эпидемиология, жалпы иммунология, инфекциялық аурулар, тері-венерологиялық аурулар, терапиялық стоматология жә не хирургиялық стоматология.