![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Дәріс тақырыбы. Металл конструкциялар элементтерiнiң есебi
Металл конструкциялар есептерінің негіздері. Есептік кедергілер Қ ұ рылыс конструкцияларын есептеудегi мақ сат - материалдың аз шығ ынына сә йкес керектi берiктiгi қ амтамасыз етiлген конструкциялар жасау. Қ ұ рылыстық металл конструкцияларын шектiк жағ дайлар бойынша есептейдi. Шектiк жағ дайдар дегенiмiз - конструкциялардын пайдаланылу (тұ тынылу) мү мкiндiктерiн жоюы немесе олардың жауапкершiлiкке сай талаптарды қ анағ аттандырмауы. Жобалау талаптары бойынша шектiк жағ дайлардың екi тобы тағ айындалғ ан: 1 топ - конструкцияның кө тергiштiк қ абiлетiн жоғ алтуы жә не оның пайдалануғ а тiптен жарамсыздығ ы (iстен шығ уы). 2 топ - конструкцияның толық тай жұ мыс iстеуге қ абiлетiнiң жойылуы. Жү ктемелер мен ә серлер. Мө лшерлiк жү ктемелер. Жү ктемелер бірігулері.Конструкцияны толық тұ тынуғ а мү мкiндiк беретiн кү штер деп мө лшерлiк деп аталады. Олардың мә ндерi «Қ ұ рылыс мө лшерлерi мен ережелерi» бойынша тағ айындалады. Мө лшерлiк кү штер шамаларының келең сiз жақ қ а ө згеруi (ө суi) кенеттен ең ү лкен есептік кү штердi тудырады. Есептеу кү штерi
формуласымен анық талады, мұ ндағ ы Жү ктеменiң ә сер ету уақ ытының ұ зақ тығ ына қ арай тұ рақ ты ә сер ететiн жә не уақ ытша деп бө лiнедi. Уақ ытша ә сер ететiн жү ктемелер ұ зақ, қ ысқ а ә сер ететiн жә не ерекше болып бө лiнедi. Конструкцияғ а бiр мезгiлде бiрнеше кү штер ә сер етулерi мү мкiн. Егер конструкцияғ а бiрнеше уақ ытша кү штер ә сер ететiн болса, онда олардың бә рi бiрдей бiр мезгiлде ең ү лкен мә ндерiне жетпейдi. Ал егер конструкциялар есебiнде олардың бә рiн бiрдей есепке кiргiзбей, тек бiрнешеуiнiң бiрiгуiн есепке алсақ, ол конструкцияның берiктiк қ орын арттырады. Сондық тан конструкциялар есептерiн жү ргiзгенде оларды кү штердің бірігу тiркестерi бойынша қ арастырады: негiзгi бiрiгулер ү шін бірігу коэффициенті Мө лшерлік жә не есептік кедергілер. Конструкцияның кө тергiштiк қ абiлетiн жоюы кезiнде оның кедергiсi шектiк мө лшерге - Материал кедергiсiнiң ең аз мө лшерiн есептiк кедергi деп атайды да, ол
формуласымен анық талады, мұ ндағ ы Материал бойынша сенiмдiлiк коэффициентi оның қ асиеттерiнiң ө згерiсiн есепке алады, оның мә ндерi: Конструкцияның жауапкершiлiгiн жә не оның жұ мыс iстеу жағ дайларын - Есептеу негiздерi. Шектiк жағ дайдың 1 тобы бойынша есеп кү штер ә сер ететiн бү кiл металл конструкциялары ү шiн жү ргiзiледi. Берiктiк есебi негiзiне алынатын негiзгi шарт - егер конструкция кө лденең қ имасындағ ы ең ү лкен кернеу есептiк кедергiден аспаса, онда конструкция қ ирамайды:
, (13.3)
мұ ндағ ы Мұ ндай шарт конструкцияның кө тергiштiк қ абiлетiнiң жойылмауын қ амтамасыз етедi. Кө тергiштiк қ абiлетiнiң жойылуы қ ираудан басқ а конструкцияның орнық тылығ ын жоюынан, шаршауынан болады. Бұ л шарттың орындалуы барысында оның тек ғ ана орындалуын қ амтамасыз етпей, ондағ ы кернеу есептеу кедергiсiне жуық болуына ұ мтылу керек, ол материал шығ ынын болғ ызбайды жә не экономды конструкция алуғ а мү мкiндiк бередi. Орнық тылық есебiнде орындалатын шарт:
; (13.4)
мұ ндағ ы тө мендету коэффициентi. Ол орталық тан сығ ылуда бойлық иiлу коэффициентi - Шыдамдылық есебiнiң шарты:
; (13.5)
мұ ндағ ы Шектiк жағ дайдың екiншi тобы бойынша конструкциядағ ы деформацияны (майысуды, бұ рылу бұ рышын) жә не тербелiстi шектеу керек:
Кернеулiк жағ дайлардың басқ а тү рлерi есебiнде тө мендегі есептiк кедергiлер қ олданылады: - кесілу есебiнде - - жергiлiктi шаншылуда - - сыртқ ы беттiк жаншылуда Жалпы жә не жергiлiктi орнық тылық. Кө пшiлiк металл конструкциялары ү шiн ө те маң ызды фактор - орнық тылық, ө йткенi сығ ылғ ан элементтер кө тергiштiк қ абiлеттерiн қ ираудан емес, орнық тылығ ын жоғ алтудан жояды жә не де қ ирау кезiндегiден де ө те аз кү штерде жояды. Тә жiрибе металл конструкциялардағ ы кенеттен болатын қ ирау олардың орнық тылығ ын тү гелдей жоғ алтуымен қ атар, кейбiр жеке элементтерiнiң орнық тылығ ын жоғ алтуынан да болатынын кө рсеттi. Сө йтiп, орнық тылық ты жоғ алтудың 2 тү рi - жалпы жә не жергiлiктi орнық тылық ты жоғ алту болады (48-сурет).
Мұ нда
|