Есептік жүктемелер

Жол қ абатының қ ұ рылымы берік болып саналады, егерде беріктік коэффициенті ә р критерий бойынша нормативтік беріктік коэффициентінен К_бер ү лкен немесе тең болса.

Сенімділік дең гейі К_сен жә не беріктік коэффициенті К_бер жол санатына жә не жамылғ ы типына байланысты болады.

II техникалық санаттағ ы жол ү шін К_сен=0, 95, К_бер=1, 0.

Берілген автомобиль жол аймағ ы ү шін есептік жү ктемелер:

- есептік жү ктеме топтарын А₃ қ абылдаймыз;

- жамылғ ығ а берілетін орташа есептік серпімді дө ң гелек қ ысымы Р=0, 6 МПа;

- кө лік дө ң гелек ізінің диаметрі D=42 см;

- ө ске тү сетін нормативті статикалық жү ктеме – 130 кН;

- есептік кө ліктің дө ң гелегінен жамылғ ы бетіне тү сетін нормативті статикалық жү ктеме Q=65, кН.

Жол тө семелерiн берiктiкке есептегенде перспективалық қ озғ алыс қ арқ ынын бiлу қ ажет. Перспективалық қ озғ алыс қ арқ ыны есептiк мә нге келтiрiледi:

N_е = f _жол N_i S_iж, (2.1)

мұ ндағ ы f_ж - жолдағ ы қ озғ алыс жолағ ын жә не олар бойынша қ озғ алыстың бө лiнуiн есепке алатын жолақ тық коэффициент;

n – кө лiк ағ ынының қ ұ рамындағ ы тү рлi маркалы кө лiк қ ұ ралдарының жалпы саны;

N_i - жү ру бө лiгiмен екi бағ ытта бiр тә улiк iшiн де жү рiп ө тетiн i маркалы кө лiк қ ұ ралдарының саны;

S_iж - i маркалы кө лiк қ ұ ралының жол тө семесiне ә серiн Q_е есептiк кү шке келтiрудiң жиынтық коэффициентi (1- қ осымша).

N_p = f_жол· · N_iS_i = 0, 55·150, 47 = 82, 76 авт/тә у

2.1 кесте

Жолақ тық коэффициенті

Қ озғ алыс жолағ ының саны	коэффициентінің мә ні жолақ ү шін
	1, 00	-	-
	0, 55	-	-
	0, 50	0, 50	-
	0, 35	0, 20	-
	0, 30	0, 20	0, 05
Ескерту: 1. Жолақ тың реттік номері бір бағ ыттағ ы қ озғ алысқ а байланысты оң жағ ынан саналады. 2. Жол жиегін есептеу ү шін = 0, 01. 3. Жол қ абатын ә р тү рлі жолақ шегінде Nр мә ніне сай деп есептеп кө п жолақ ты жолдарда жол қ абатын жобалау кезінде жү ру бө лігінің ені бойынша қ абат қ алың дығ ын ө згермелі етіп жобалау жіберіледі. 4. Қ иылысуларда жә не оларғ а жақ ындағ анда (ағ ымдағ ы кө ліктердің солғ а бұ рылу ү шін дайындалатын жерлерінде) жол қ абатын қ озғ алыстың барлық жолақ шегінде есептеу кезінде fбар = 0, 50, егерде жобаланатын жолдың жү ру бө лігінің жалпы саны ү штен жоғ ары болса

Қ ызмет ету мерзімі аралығ ында ә сер ететін есептік жү ктеменің жиынын формула бойынша есептейміз:

(2.2)

мұ ндағ ы: n_ес – кө ліктің есептік қ озғ алысы бойынша жылдағ ы кү ндер саны 365

кү н;

Т – есептік қ ызмет мерзімі – 15 жыл;

q – есептік жү ктемеге келтірілген қ озғ алыс қ арқ ындылығ ының ө згеру коэффициенті q=1, 05.

q мә ні n жылда келтірілген кө лік қ озғ алысының қ арқ ындылығ ының n -1 ө ткен жылдың қ озғ алыс қ арқ ындылығ ының қ атынасына екенін кө рсетеді. Қ айта салынатын жолдарда бұ л мә н ө ткен жылдардың ақ параттары бойынша экономикалық ізденістердің қ орытындысын ескеріп анық талады. Кө лік тасымалының дамуының кө птеген орташаланғ ан шарттарында q=1, 02 - 1, 05. Қ алық аралық қ атынастарда q мә ні қ ұ рауы мү мкін 1, 04 - 1, 06 жә не одан жоғ ары.

Т Жол қ абатының есептік қ ызмет мерзімін, ПР РК 218-05 кө рсетілген «Қ атты емес жол қ абаты мен жамылғ ыларында жө ндеу аралық мерзімін тағ айындау ережелері» талаптарына сай орындалғ ан дифференцирленген жө ндеу аралық мерзімі деп қ абылдауғ а болады. Дифференцирлік мә нін есептік қ ызмет кө рсету мә ніне тағ айындау аралығ ы кестеде кө рсетілген.

2.2 кесте

Жол қ абаты қ ұ рылымдарының есептік қ ызмет ету мерзімі

Беріктік шарттарын ескере отырып жол қ абатын қ ұ рылымдағ анда, яғ ни оның бетінде есептікке тең жалпы серпімділік модулі қ амтамасыз етілуі қ ажет:

Е_жал=Е_ес=Е_тал∙ К_бер (2.3)

Е_жал=Е_е=Е_тал∙ К_бер = 217, 246·0, 94 = 204, 211 МПа.

Есептеуді біржақ ты мү мкін болатын берілген сенімділік дең гейін ескере отырып орынадайды. Сенімділік дең гейі жобалау сатысында берілуі қ ажет. Сонымен бірге, ол мә н 2.3 кестеде келтірілген мә ннен кем болмауы керек.

2.3 кесте

Берілген сенімділік дең гейінде жол қ абатының беріктік коэффициенттерінің мә ндері

Жол қ абатының типтары	Жол санаты	сенімділік дең гейі	Кбер беріктік коэффициенті
Кү рделі	I, II	0, 95	1, 0
III	0, 90	0, 94
Жең ілдетілген	III, IV, V	0, 85	0, 90
Ө тпелі	IV, V	0, 60	0, 63
Ескерту - егерде сенімділік дең гейі жобалау сатысында 0, 95 жоғ ары етіп алынса, онда беріктік коэффициентін формула бойынша анық тайды: шектеу кезінде:

Талапты серпімділік модулі жол қ абаты қ ұ рылымдарының қ ызмет ету мерзімдері кезінде ә сер ететін есептік жиынтық жү ктемесінің санына байланысты анық талады:

(2.4)

E_тал = 120 + 74·(lg ∑ N_P - 4, 5) = 217, 246 МПа

мұ ндағ ы: А, В жә не С - тең деу параметрлері, А=120 МПа; В=74 МПа; А₁, А₂, А₃, жү ктемелері ү шін С=4, 5; С=4, 3 С=4, 0 - есептік жү ктеменің жиынтық саны, авт./тә у ((2.4) формуласымен анық талады N_ес ³ 10 бір./тә у).

V жол-климаттық зонадағ ы жол ү шін (ЖКЗ) талапты серпімділік модулін 15% тө мендету қ ажет. Сонымен қ атар тө мендету дискретті тү рде болуы қ ажет: IV ЖКЗ шекарасынан тө мендету кезінде ә р 10 км -1%, яғ ни 150 км тө мендету кезінде жә не одан жоғ ары E_тал 15% қ ұ райды.

Серпімді иілу критериі бойынша есептеулерді орындауда (2.4) формуласымен Е_жал жалпы серпімділік модулін анық тайды. (2.4) формула нә тижесіне қ арамай, жалпы серпімділік модулі 2.4 кестедегі мә ннен кем болмауы керек.

А₃ тобындағ ы жү ктемеге есептелген жол қ абатының жалпы серпімділік модулі, есептеулер нә тижесіне қ арамай 230 МПа кем болмауы керек.

2.4 кесте

Жалпы серпімділік модулінің минимальді мә ндері