![]() Главная страница Случайная страница КАТЕГОРИИ: АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника |
Иілмелі іргетастың жобалау негіздері.
Ірі қ атты іргетастан басқ а иілмелісінде қ олданылады, іргетас деформациясын естілуге жә не беріктікке есебі есептеледі, ол іргетасты қ оса отырып жұ мыс істейді.Оның іргетас биіктігін ө зінің ұ зындығ ына Т/3 қ атынастан кем болмайтын абсолют қ атты болады, аз қ атынас болғ ан кезде иілмелі деп саналады; (ленталы темірбетон іргетас, біртұ тас темірбетон плиталары, топталғ ан ұ стын асты іргетас). Қ азіргі кезде иілмелі іргетастың есебі негізгі екі жолмен жү ргізіледі: 1) жергілікті серпімді деформациясы, тек ғ имарат пен ү ймерет астындағ ы шө гуін есепке алады; 2) барлық серпімді деформация, тек салмақ тү сетін ауданның шө гуін ғ ана емес, жә не оның жақ ын аудандарындағ ысы да қ осылады, 1-ші тә сіл аз қ уаты қ ысымдалатын топырақ пен қ атты қ ысылатын іргетас қ ұ рылғ ыларында, ал 2-ші иә сіл топырағ ы мү мкіндігінше тығ ыз жә не ө лшем бойынша онша ү лкен емес ауданшаларда кең інен қ олданыс алды. Ө лшемдері айқ ын іргетаста жә не қ ысылмайтын, қ атты терең емес жатыстар қ алың дығ ы Н=4l соң ғ ы қ абаттың серпімдік теориясы жақ сы нә тиже береді, (мұ нда Н- қ ысылу қ абатының қ уаты, l- ленталы іргетастың жарты аралық мә ні). Жергілікті серпімді деформация теориясы, Винклермен ұ сынылғ ан, z: жергілікті шө гу мен қ ысым арасындағ ы тү зу пропорционалдарымае орналасуында анық талады:
ру=сzz, (3.14)
мұ нда: Cz- қ ысылғ ан негіз серпімділігінің коэффициенті. 1. Іргетас блоктарының есебі. Иілмелі негіз бен іргетас блоктарының қ осылып жұ мыс істеу жағ дайына «іргетас блогының иілу тең сіздігі» шығ ады. Ол келесідей жазылады:
мұ нда: Му – іргетас балкасына қ аттылығ ы; Qy - сыртқ ы кү штердің ә серінениілу моменті. Бұ л тең дік кө лденең кү штер ү шін былай жазылады:
мынаны ескере отырып: dQy/dy=-ру; ру=сzz анық таймыз:
Жергілікті серпімділік деформациясы теориясынан блок иілуінің деформациалдық тең сіздігі шығ ады, оның мә ні мына тү рде шығ ады:
Z=е аy (c1cos a y+c2sin a y) +e -ay (c3cos a y+c4sin a y), (3.18)
мұ нда: У- балка ұ зындығ ының координаты; Z- балка иілімі; С1 С2 С3 С4- - ә рқ ашанғ ы интегралдануы, алғ ашқ ы иілу жағ дайынан анық талады:
мұ нда: b - балка ені. Жергілікті элементтерді мү мкіндігінше жобалауда серпімді негізінде кө бінесе балканы есептеу жолы бойынша шығ арылады, сондық тан біртұ тас серпімді негізде соң ы жоқ балка иілуіне нақ тырақ қ арастырайық, сыртқ ы тү сірілген кү шті қ осамыз (сурет 3.6). Ә рқ ашанғ ы интегралдау С1 С2 С3 С4 , у=0 жә не
z=e- a yc(cos a y+sin a y), (3.20)
у= 0 қ оссақ ә рқ ашанғ ы интегралдау аламыз:
Сурет 3.6 Аяғ ынсыз ұ зын балка ү шін эпюралары Zy -иілу, Мy -момент, Qy -кө лденең кү ш
Осы мә нді алып тең сіздікке қ ойсақ жә не сә йкесінше жең ілдетулер жү ргізсек, кө лденең кү ш, момент, иілуге байланысты аламыз.
а қ атысты кестеден x1, x2 и x3 мә ндерін аламыз. Осы формулалар бойынша алынғ ан Z, M жә не Q (3.6 суретте) эпюрлері кө рсетілген. Осындай тү рдегі мә нді біркелкі ү лестірілген салмақ жә не бірнеше негізделген кү ш ә сері ү шін аналогты шешім таба аламыз. 2. Балкалар пен плиталардың есебі. Тік деформациялардың жарты кең істікте иілмелі қ аттылық соң ының сызық тар есебін қ арастырайық, оларды Б.Н. Жемочкин, И.А. Симвулиди, М.И. Горбунова- Посадова есептеріне сә йкесінше жү ргізіледі. Мысал ретінде М.И. Горбунова- Посадова тә сілін қ арастырайық, балка, іргетас иілу деффернциалдық тең дігіне жә не жазық есеп ү шін тік дефформацияланатын жарты кең істікте топырақ негізін дефформациялық тең дігі қ олданады. Ұ зындығ ы b жә не 2l балкамен мә нделген жә не ұ зақ аудан алатын іргетас сызығ ын аламыз. Балка ортасына координат басын орналастырады, онда сызық тың иілу дефференциалды тең дігі келтіріледі. (x=y/l) абциссалар беріледі.
мұ нда: ЕI/(1—v2) b=Eh3 /12(1—v2) - сызық тың цилиндрлік қ аттылығ ы; z- балка иілімі; р(x) -топырақ қ а реактивті қ ысымы; q(x) -сыртқ ы кү ш салмақ тың біркелкі ү лестірілуі. Екінші тең дік сызық ты деформацияланатын жарты кең істіктің шө гуі ү шін біркелкі ү лестірілуі.
Сурет 3.7 Іргетас балкасының схемасы а- ұ зындық бойынша балканың кү ш салмақ схемасы; б- кү ш салмақ жә не балканың кө лденең кескінінің схемасы. q(x) кү шсалмақ Фламано формуласы бойынша мына тү рде жазылады: s(x) =
М.И.Горбунов-Посадов реактивті қ ысымының ү лестірілуін қ олданады, іргетас балкасының иілу табанымен р(x) Шексіз қ атар заң ымен полином n- дә режесімен ауысады
p(x) a 0+ a 1(x)+ a 2(x2)+ a 3(x3)+... + a n(xn), (3.25)
мұ нда: а0 , а1..., аn – коэффициенті, тең сіздік жағ дайынан жә не тең герілген бет иілу тең дігі шө гу сызығ ынан анық талады. р(x) мә нін 3.24 жә не 3.25 тең дігіне қ ойсақ, интегралдау нә тижесі бойынша (x) жә не s(x) анық талады жә не қ атар дә режесінен шексіздігі бейнеленеді: z (x)=A0+A1x+A2x2+... +Anxn; (3.26)
s(x)=B0+B1x+B2x2+... +Bn, (3.27) Аi Вi коэффициенті x мә н ө лшемі функциясынан анық талады. Иілу іргетас жолағ ы тең дігі жағ дайынан қ анағ аттандырылу ү шін кез келген нү ктеде жә не 3.27 жә не 3.28 тең дігінен топырақ шө гуінен коэффициетті тең геріп жү реді: Ао = Во; А1 = В1 ; Аn = Вn .
Сурет 3.8 Іргетас балкасының табанына тү сірілетін реактивті қ ысым жә не кү штің ү лестірілу схемасы бойынша эпюрасы Осы тең дікті қ осымша тең герілген екі тең дікті тең естірсек, оны шеше отырып а i қ атысты тең сіздік жү йесін аламыз, 3.26 байланысты р(x) реактивті қ ысым байланыс. Реактивті қ ысым мә нін жә не ү лестірілуін білеміз, бір жақ біту кескіні бойынша барлық кү штермен моменттерін қ осу арқ ылы Qy жә не Му табылады. Реактивті қ ысым Ру, кө лденең кү ш Qy жә не Му иілу моменті М.И. Горбунов- Посадов кестесі бойынша анық талады. Есептеу кезінде 10 дә реже бойынша полималды, иілмелі жолақ тардың ә р тү рлі мә ні ү шін ара қ ашық тығ ы 0, 1 жартылай иілмелі кескінін қ арастырып есептейміз. Сурет 3.8-гі реактивті қ ысым Ру, кө лденең кү ш Qy, момент Му, жә не ә р тү рлі иілулер сызығ ы ү шін реактивті қ ысым эпюрасы ү лестіріле келтірілген (r =0; r=5; r=50;).
Негізгі ә дебиеттер: 1[181-190], 2[110-113] Бақ ылау сұ рақ тары: 1. Табиғ и негізде қ андай іргетас тү рлері бар? 2. Іргетас табанының орналасу терең дігін қ андай негізгі факторларғ а байланысты анық тайды? 3. Есептік қ ату терең дігі дегеніміз не жә не оны қ алай анық тайды? 4. Орталық танбағ ан салмақ танғ ан іргетас жә не табан ө лшемін анық тау жағ дайы қ андай? 5. Іргетас биіктігі қ алай анық талады?
|