Главная страница Случайная страница
КАТЕГОРИИ:
АвтомобилиАстрономияБиологияГеографияДом и садДругие языкиДругоеИнформатикаИсторияКультураЛитератураЛогикаМатематикаМедицинаМеталлургияМеханикаОбразованиеОхрана трудаПедагогикаПолитикаПравоПсихологияРелигияРиторикаСоциологияСпортСтроительствоТехнологияТуризмФизикаФилософияФинансыХимияЧерчениеЭкологияЭкономикаЭлектроника
Тапсырма. Гиппократтың медицина саласындағы еңбегі жөнінде өзара әңгімелесіңдер (диалог)
|
|
Гиппократтың медицина саласындағ ы ең бегі жө нінде ө зара ә ң гімелесің дер (диалог)
4-тапсырма. Мына сө йлемдерге морфологиялық талдау жасаң ыз
Гиппократ - анатомия ғ ылымының дамуына кезінде ү лкен ү лес қ осқ ан ғ алым.
Мә тінді оқ ып, орыс тіліне аударың ыз.
Жарақ аттану жә не қ ан кету кезінде кө рсетілетін
алғ ашқ ы медициналық жә рдем
Жарақ аттану кезіндегі алғ ашкы медициналык жә рдем (АМЖ) кө рсетудің мақ саты — уакытша болса да қ ан тоқ тату, жараны ластанудан жә не оғ ан микробтардың тү суінен сақ тау, зардап шегушінің ауруын бә сең дету. Алдымен жарақ аты бар дене бө лігі жалаң аштандырылады. Киім не аяк киімді ақ ырын шешеді, кейде оны тігісі бойынша сө геді. Жараны саусақ пен немесе аспаппен қ арауғ а тыйым салынады. Асептика ережелерін қ атаң сактау керек.
Қ ан кетуді тоқ тату мен жарағ а микробтардың тү суін болдырмау кө біне жарағ а стерильді (асептикалық) таң ғ ыш кою арқ ылы жү зеге асады. Мұ ның алдына жара шетіне 2 рет йодтың спиртті ерітіндісін жағ ады, ал ол жоқ болса, шетін этиль спиртімен, арақ пен немесе одеколонмен сү ртеді. Жара бетіндегі киім жыртындыларын немесе басқ а денелерді (бос жаткан) еппен жара бетіне тигізбей алады. Теренде жатқ ан баска заттарды алмау керек, ө йткені ол қ ан кетуді кү шейтіп, жұ қ па тү сіруі мү мкін. Жараны жууғ а тыйым салынады. Жарағ а таң ғ ыш коюғ а жеке танғ ыш пакеттер (ЖТП) немесе алдын- ала дайындалғ ан стерильді таң ғ ыштар қ олайлы.
1.Сө здікпен жұ мыс
жә рдем- помощь таң ғ ыш- повязка
қ ан кетуді кү шейтіп- увеличивает потерю крови жұ қ па-инфекция
тыйым салынады-запрещается жараланғ ан-поврежденный
теренде жатқ ан-расположенный в глубине
танғ ыш пакеттер-набор повязок
2.Мына сұ рақ тарғ а жауап берің із.
1.Жарақ аттану кезінде алғ ашқ ы медициналық жә рдемді қ алай кө рсетеді?
2.Алғ ашқ ы медициналық жә рдемнің мақ саты не?
3.Қ ан кетуді тоқ тату мен жарағ а микробтардың тү суін болдырмау ү шін не істеу керек?
1-тапсырма. Мә тінді тың дап ө з ойларың ды жү йелі жеткізіп, пікір айтып бағ алаң ыздар.
2-тапсырма. Мә тінді оқ ып, тү сінгендерің ізді қ ағ аз бетіне тү сірің іздер.
3-тапсырма. Мә тін бойынша ө зара ә ң гімелесің дер(диалог)
4-тапсырма.Мына сө йлемдерге морфологиялық талдау жасаң ыз
Киім не аяк киімді ақ ырын шешеді, кейде оны тігісі бойынша сө геді.
Тапсырма: Мә тінді оқ ып, орыс тіліне аударың ыз.
Алғ ашқ ы медициналық кө мек
Алғ ашқ ы медициналық кө мектің негізгі мақ саты – адам ө мірін қ ұ тқ ару. Ең бастысы – алғ ашқ ы секундтарда дұ рыс ә рекет етуге ү йрену, дә рігерлер келгенше апатқ а ұ шырағ ан адамның ө мірін сақ тап қ алу. Келесі кең естер ө зің ізге, жолдасың ызғ а басқ а да кө мекті қ ажет ететін кез келген адамғ а алғ ашқ ы кө мекті дұ рыс кө рсете алуғ а септігін тигізеді.
Ең алдымен адамды қ айғ ылы жағ дай болғ ан жерден алып шығ ың ыз, оның ө міріне қ ауіпті жағ дайды (талып қ алу, бастырылып немесе қ ысылып қ алу, қ ан тоқ тамау) жойың ыз; жарақ атының қ андай дә режеде екенін, кө лікпен немесе жаяу тасымалдауғ а келетін-келмейтінін кө рің із; қ ауіпсіз, медициналық кө мек кө рсетуге қ олайлы жерге апарың ыз; алғ ашқ ы медициналық кө мек кө рсетің із.
1.Сө здікпен жұ мыс
ө мірін қ ұ тқ ару-оберегать жизнь ә рекет етуге ү йрену- научиться навыкам
кең естер- советы қ айғ ылы жағ дай- несчастный случай
қ ауіпті жағ дай- опасный случай талып қ алу-обморок
қ ысылып қ алу- отдышка қ ан тоқ тамау-кровоизлияния
2.Мына сұ рақ тарғ а жазбаша жауап берің із.
Алғ ашқ ы медициналық кө мектің негізгі мақ саты не?
Алғ ашқ ы медициналық кө мекті қ алай кө рсетеді?
1-тапсырма. Мә тінді тың дап ө з ойларың ды жү йелі жеткізіп, пікір айтып бағ алаң ыздар.
2-тапсырма. Мә тінді оқ ып, тү сінгендерің ізді қ ағ аз бетіне тү сірің іздер.
3-тапсырма. Мә тін бойынша ө зара ә ң гімелесің дер(диалог)
4-тапсырма.Мына сө йлемдерге синтаксистік талдау жасаң ыз.
Алғ ашқ ы медициналық кө мектің негізгі мақ саты – адам ө мірін қ ұ тқ ару.
Ең алдымен адамды қ айғ ылы жағ дай болғ ан жерден алып шығ ың ыз.
Мә тінді оқ ып, орыс тіліне аударың ыз.
Жү рек
Жү рек кеуде қ уысының сол жағ ына жақ ын орналасады. Ересек адамның жү регінің салмағ ы 250 – 300 г, ұ зындығ ы 12 – 15 см, кө лденең қ имасының ө лшемі 8 – 10 см. Жү ректің массасы мен ө лшемдері кейбір ауруларда жә не ұ зақ уақ ыт ауыр дене ең бегімен немесе спортпен шұ ғ ылданатын адамдарда ө згеше болады. Адамның жү регі тө рт бө ліктен тұ рады: екі қ ұ лақ ша, екі қ арынша. Қ ұ лақ ша мен қ арыншалар қ ақ пақ шалар арқ ылы байланысады. Қ ақ пақ шалар тек қ арынша жақ қ а ғ ана ашылады да, қ анның қ ұ лақ шадан қ арыншағ а еркін ө туіне мү мкіндік жасайды, соң дық тан ол кері қ арай ақ пайды, ү немі алғ а қ арай ағ ады.
Жү рек жұ мысы ү ш кезең нен тұ рады:
1.Қ ұ лақ шаның жиырылуы, 2. Босаң суы 3. Ү зіліс.
Жү рек жиырылғ анда ө зінен қ анды айдайды. Босаң су жә не ү зіліс кезең дерінде жү рекке қ ан келіп, оның қ ұ лақ шалары қ анғ а толады жә не жү рек тынығ ады.
Ересек адамның жү регі минутына 70 – 75 рет жиырылып, босаң сиды. Мұ ны жү ректің жұ мысы немесе соғ уы дейді. Егер жү рек жылдам соқ са, онда қ ан жылдам айналады.
Жү ректің соғ уы адамның денсаулығ ына, оның ең бек етуіне, айналадағ ы жағ дайларғ а жә не тағ ы басқ а ә серлерге байланысты. Адам ұ йық тағ анда жү регі баяу соғ ады, ал дене ең бегі кезінде жылдам соғ ады.
1.Сө здікпен жұ мыс
бұ лшық ет – мышцы қ анық қ ан – насыщенный
серпімді – упругий тарамдалу – разветвление
қ олқ а – аорта талшық – волокно
ұ лпа – ткань босаң су – расслабление
жасуша – клетка кү ретамыр – артерия
қ ұ лақ ша – предсердие қ арынша – желудочек
жиырылу-сокращение, сжиматься алқ ызыл – алый; румяный
2.Мына сұ рақ тарғ а жауап берің із?
Жү рек адам денесінің қ ай жерінде орналасқ ан?
Ересек адамның жү регі минутына неше рет соғ ады?
Жү рек неше қ абаттан тұ рады?
1-тапсырма. Мә тінді тың дап ө з ойларың ды жү йелі жеткізіп, пікір айтып бағ алаң ыздар.
2-тапсырма. Мә тінді оқ ып, тү сінгендерің ізді қ ағ аз бетіне тү сірің іздер.
3-тапсырма. Мә тін бойынша ө зара ә ң гімелесің дер(диалог)
4-тапсырма.Мына сө йлемдерге морфологиялық талдау жасаң ыз
Жү ректің жұ мысы ө те кү рделі.Адам ұ йық тағ анда жү регі баяу соғ ады, ал дене ең бегі кезінде жылдам соғ ады.
Тапсырма: Мә тінді оқ ып, орыс тіліне аударың ыз.
Улы жыландар шақ қ анда қ ө рсетілетін кө мек
Жергілікті жә не жалпы жыландардың шақ қ андағ ы анық тауы-шақ қ ан жердін қ атты ауырып, соның маң айындағ ы терінің еті қ ызарып, тері астындағ ы қ аны ұ йып қ алады.Бас айналып, жү регі айнып, тез ә лсірейді.Қ ан қ ысымынын тө мендеуінен талып қ алуы мү мкін. Жылан шақ қ анан кейін алғ ашқ ы секундтарда саусақ тармен басып жараны ашың ыз, содан кейін уды ауызбенен соруды бастаң ыз.Жә бірленуші адамның шақ қ ан жерін қ озғ амай дә рілеп, ісіктін даму дә режесіне байланысты кезең ді тү рде босатуғ а мү мкіндік болатын стерильді танғ ыш салу керек жә не ол жұ мсақ тіндерге баптау қ ажет.Жә бірленуші адамды жақ ында орналасқ ан медициналық мекемеге жедел тү рде зембілдерді қ олданып апаруғ а тырысың ыз.
1.Сө здікпен жұ мыс
жыландардың шағ уы- укус змеии
уды ауызбенен сору-высасывать яд ртом
терінің еті қ ызару- покраснение кожи
қ аны ұ йып қ алу-сгусток крови
жә бірленуші адам-пострадавщий человек
тырысың ыз-посторайтесь
саусақ тармен басып-нажимая на пальцы
зембіл-носилка
2.Мына сұ рақ тарғ а жауап берің із?
Адамды жыландардың шақ қ андығ ын қ алай анық таймыз?
Жылан шақ қ ан адамғ а қ андай дә рігерлік кө мек кө рсетесің?
1-тапсырма. Мә тінді тың дап ө з ойларың ды жү йелі жеткізіп, пікір айтып бағ алаң ыздар.
2-тапсырма. Мә тінді оқ ып, тү сінгендерің ізді қ ағ аз бетіне тү сірің іздер.
3-тапсырма. Мә тін бойынша ө зара ә ң гімелесің дер(диалог)
4-тапсырма.Мына сө йлемдерге синтаксисік талдау жасаң ыз
Жылан шақ қ анан кейін алғ ашқ ы секундтарда саусақ тармен басып жараны ашың ыз. Жә бірленуші адамды жақ ында орналасқ ан медициналық мекемеге жедел тү рде зембілдерді қ олданып апаруғ а тырысың ыз
Тапсырма: Мә тінді оқ ып, орыс тіліне аударың ыз.
Зә р шығ ару жү йесі
Зә р шығ ару жү йесіадам ағ засындағ ы артық суды, тұ здарды, зат алмасудан пайда болғ ан қ ажетсіз заттарды сыртқ а шығ ару қ ызметін атқ арады. Сондай-ақ, ол ағ задағ ы су мен тұ здың балансын (қ алыпты жағ дайда болуын) қ адағ алайтын жү йе. Зә р шығ ару мү шелеріне қ ос бү йрек пен қ ос несепағ ар, қ уық, несеп жолы (несеп шығ атын жол) жатады. Несепағ ар қ абырғ асы қ алың, бұ лшық етті, тү тікше пішінді жұ п мү ше.Несепағ ардың ұ зындығ ы шамамен -30 см, оның бас жағ ының диаметрі-2-4 мм, ол бү йрек тү бегінен басталып, тө мен қ арай жү ріп отырып, қ уық пен келіп жалғ асады.несепағ ар жақ сы дамығ ан бұ лшық ет талшық тарымен (сфинктер) қ апталғ ан.Сфинктер зә рдің қ уық тан кері қ арай, несепағ арғ а ө туіне жол бермейді.
Несептің (зә рдің) тү зілуі – ө те кү рделі ү рдіс. Ересек адамда тә улігіне 1000-1800 мг зә р тү зіледі. Несеп қ аннан тү зіледі. Несептің қ ұ рамында 2-4% қ ұ рғ ақ зат бар, ал қ алғ аны су болады. Несеп тү зу қ ызметін бү йрек атқ арады.
1.Сө здікпен жұ мыс
зә р шығ ару жү йесі- система выпуска мочи артық суды-лишнюю воду
тұ здар- соли зат алмасу-обмен веществ
ересек адамда- у взрослого человека тә улігіне-в сутки
несеп, зә р-моча
2.Мына сұ рақ тарғ а жазбаша жауап берің із
Зә р шығ ару мү шелеріне нелер жатады?
Зә р шығ ару жү йесінің қ ызметін атаң ыз.
Несеп тү зу қ ызметін не атқ арады?
Несептің қ ұ рамында не болады?
1-тапсырма. Мә тінді тың дап ө з ойларың ды жү йелі жеткізіп, пікір айтып бағ алаң ыздар.
2-тапсырма. Мә тінді оқ ып, тү сінгендерің ізді қ ағ аз бетіне тү сірің іздер.
3-тапсырма. Мә тін бойынша ө зара ә ң гімелесің дер(диалог)
4-тапсырма Мына сө йлемдерге морфологиялық талдау жасаң ыз
Ересек адамда тә улігіне 1000-1800 мг зә р тү зіледі.Несеп қ аннан тү зіледі.Несеп тү зу қ ызметін бү йре к атқ арады.
Мә тінді оқ ып, орыс тіліне аударың ыз.
Бү йрек
Бү йректер қ ұ рсақ қ уысында жоғ арғ ы бел омыртқ алар тұ сында орналасқ ан. Ә р бү йректің салмағ ы, шамамен 120-200 г. Ә рбір бү йректе 1 млн-ғ а жуық нефрон бар. Оң жақ бү йрек сол жақ бү йректен 1-2 см тө мендеу жатады. Ө йткені оң жақ бү йрекке ү стіндегі бауырдың салмағ ы тү седі. Бү йректің сыртын қ алың май қ абаты қ аптайды. Бү йрекке енген қ ан қ ұ рамынан зә р бө ліну ү рдісі жү реді. Сондай-ақ, бү йрек ыдырау ү рдісінде пайда болғ ан керексіз заттарды ағ задан шығ арып, қ анды тұ рақ ты жағ дайғ а келтіріп тұ рады. Ағ задағ ы қ ан ә рбір 5 минут сайын бү йрек арқ ылы ө теді. Қ ан ағ заның жасушаларынан жиналғ ан зиянды заттарды бү йрекке ә келеді. Керексіз заттардан қ анды тазартатын – бү йрек. Сонымен, бү йректің қ ызметі:
қ анмен келген улы заттар, тұ здар, артық су бү йректе бө геліп сү зіледі.
1. Сү зіліп тазарғ ан қ ан кө к тамырларымен жү рекке қ арай ағ ады.
2.Қ ан мен басқ а да сұ йық тық тың қ ұ рамын реттейді.
3.Бү йректе зә р (несеп) тү зіледі.
4.Ағ заның ішкі қ ұ рамының тұ рақ тылығ ын сақ тайды.
5.Су мен тұ здың мө лшерін реттейді.
1.Сө здікпен жұ мыс
несеп; зә р; кіші дә рет – моча
ыдырау– распад
несепағ ар – мочеточник
несеп шығ аратын ө зек – мочеиспускательный канал
қ уық – мочевой пузырь
шап – пах
бү йрек тү бегі – почечная лоханка
дө ң ес – выпуклая поверхность
ойыс – вогнутый
ү рме бұ ршақ – фасоль
жыныс мү шелері – половые органы
2.Мына сұ рақ тарғ а ауызша жауап берің із.
Бү йректер адам денесінің қ ай жерінде орналасқ ан?
Бү йректің қ ызметін айтың ыз
Оң жақ бү йректін сол жақ бү йректен айырмашылығ ы.
Қ анның қ ызметі.
1-тапсырма. Мә тінді тың дап ө з ойларың ды жү йелі жеткізіп, пікір айтып бағ алаң ыздар.
2-тапсырма. Мә тінді оқ ып, тү сінгендерің ізді қ ағ аз бетіне тү сірің іздер.
3-тапсырма. Мә тін бойынша ө зара ә ң гімелесің дер(диалог)
4-тапсырма Мына сө йлемдерге морфологиялық талдау жасаң ыз
Қ ан ағ заның жасушаларынан жиналғ ан зиянды заттарды бү йрекке ә келеді. Ағ задағ ы қ ан ә рбір 5 минут сайын бү йрек арқ ылы ө теді.
Мә тінді оқ ып, орыс тіліне аударың ыз.
Тері кү йгенде кө рсетілетін алғ ашқ ы жә рдем
Терінің кү юі ө ртке, кейбір химиялық заттарғ а, кү нге де байланысты. Терінің кү йген жерін суық сумен шайып, марганцовканың ә лсіз ерітіндісімен сү ртеді. Егер кү йген теріде кү лдіреген кө піршік пайда болса, оны жаруғ а болмайды. Кө піршік жарылғ аннан кейін ғ ана тү рлі емдік жақ памай жағ ып, таң уғ а болады. Ө те қ атты кү йген теріге таза таң ғ ыш салып, емханағ а жеткізу керек. Қ ышқ ылғ а кү йген тері алдымен таза сумен, артынан екі пайыздық сода ерітіндісімен жуылады.Кү йік оттан, будан, қ айнап тұ рғ ан судан, химиялық заттардан, кү н сә уледен болуы мү мкін.
Тө рт дә режелі кү йік болады:
Бірінші жә не екінші дә режелі кү йікте сұ йық пен толтырылғ ан кө піріктер пайда болады. Ү шінші жә не тө ртінші дә режелі кү йікте тек қ ана адам терісі ғ ана емес, сонымен бірге одан да терең тканьдар жарақ атталады
Емделуі:
1.Киім жерін киімнен ажыратың ыз.
2. Кү йік жерін суық суғ а немесе ағ ып тұ рғ ан суық суғ а салыныз жә не ауыруы басылғ анша солай ұ стап тұ рың ыз (10 минуттан 30 минутке дейін).
3. Содан кейін кү йік жерін матамен немесе басқ а таза шү берекпен орап қ ойың ыз.
4.Маймен немесе креммен жағ уғ а тиым салынады.
5.Кө піріктерді жармаң ыз, ә йтпесе оғ ан микроп тү су мү мкін.
6. Егер кү йік қ атты немесе терең болса, онда оны дә рігерге кө рсетініз.
1.Сө здікпен жұ мыс
терінің кү юі-ожог кожы
химиялық заттарғ а-химическое вещество
кү лдіреген кө піршік-волдыри
бірінші дә режелі кү йік- ожог І степени
екінші дә режелі кү йік- ожог ІІ степени
қ аттыкү йік –сильный ожог
кү йік жерін киімнен ажыратың ыз- огалите пораженный участок кожи
таза шү берекпен-чистым материалом
2. Мына сұ рақ тарғ а жазбаша жауап берің із
Тері кү йгенде кө рсетілетін алғ ашқ ы жә рдемді мә тіннен тауып жазың ыз?
Бірінші жә не екінші дә режелі кү йіктің белгісін жазың ыз.
Ү шінші жә не тө ртінші дә режелі кү йіктің белгісін жазың ыз.
1-тапсырма. Мә тінді тың дап ө з ойларың ды жү йелі жеткізіп, пікір айтып бағ алаң ыздар.
2-тапсырма. Мә тінді оқ ып, тү сінгендерің ізді қ ағ аз бетіне тү сірің іздер.
3-тапсырма. Мә тін бойынша ө зара ә ң гімелесің дер (диалог)
4-тапсырма.Мына сө йлемдерге морфологиялық талдау жасаң ыз
Егер кү йік қ атты немесе терең болса, онда оны дә рігерге кө рсетініз.
Мә тінді оқ ып, орыс тіліне аударың ыз.
Медицина саласының ұ лы ғ алымдары