Ылық штангалы сорап қондырғыларының гидравликалық және пневматикалық жетектері

Ұ ң ғ ылық штангалы сораптық қ ондырғ ының гидрожетегі (4.4-сурет) атқ арушы механизмнің жұ мыс режимін реттейтін мү шелерге жұ мыстық сұ йық ты беретін, яғ ни реттеуіш дроссель (4) жә не жіберуші клапан (7), содан кейін сұ йық ағ ынын реттейтін золотник (6) жә не атқ арушы механизмге (5) сұ йық ағ ынын беретін кү штік сорабы бар (1), (2) қ озғ алтқ ыштан қ ұ ралғ ан.

Атқ арушы механизм қ айтымды-ілгерілмелі немесе айналатын қ озғ алыстар жасай алады (4.4-сурет). Қ айтымды-ілгерілмелі қ озғ алыс кезінде жұ мыстық сұ йық кезекті тү рде поршеннің бір немесе екінші жағ ына, яғ ни атқ аратын механизм цилиндрінің қ уысына немесе уақ ыт сайын цилиндрдің бір қ уысына беріледі. Одан кейін сұ йық атқ арылатын механизмнен золотник арқ ылы ыдысқ а (9) барады да, одан ол қ айтадан сораппен алынады. Ыдыс нығ ызданбағ ан болуы мү мкін, ол кезде сораптың қ абылдау жағ ында атмосфералық қ ысым ұ сталынып тұ рады. Ал нығ ыздалғ ан ыдыста (10) жоғ ары қ ысым ұ сталынып тұ рады, сондық тан оны қ олдану нә тижесінде сораптың жұ мыс циклін орындау – поршеннің бір жақ тан екінші жақ қ а қ арай жү ріс қ ұ руын жең ілдетеді. Ыдыстар негізінде сү згіштермен, металды ө німдерден тұ ратын жаң қ аларды ұ стап қ алатын магнитті ұ стағ ыштармен жабдық талғ ан. Сұ лбада қ ауіпті жоғ арылатылғ ан қ ысым кезінде жіберу каналын ыдыспен (9) біріктіретін сақ тандырушы клапан (8) қ арастырылғ ан. Гидрожетекте, сонымен бірге сү згіш (3) қ арастырылғ ан.

4.4-сурет. Сораптық қ ондырғ ының гидрожетегі

Золотникті (6) басқ ару қ олмен жә не автоматты тү рде іске асады. Автоматты басқ ару кезінде золотниктің жетегі механикалық датчиктардан келетін белгілермен басқ арылады, олар жү йенің қ ұ бырларына қ осылғ ан. Гидрожетектегі сорап, ә детте аксиалды-поршеньді болады жә не жетекте жұ мыстық сұ йық ретінде майды қ олданады. Атқ арушы механизмнің жұ мыс режимін реттеу 4.4-суретте келтірілген гидрожетек сұ лбасы бойынша келесі тү рде атқ арылады: реттеуші дроссельдің (4) ө ту қ имасын тө мендете отырып, оның ө зінде жә не сораппен дроссель арасында орналасқ ан қ ұ бырда ағ ынның кедергісін жоғ арылатады. Қ ысымды жоғ арылатқ ан кезде ө ткізгіш клапан (7) шамалы ашылады жә не сораппен (2) берілетін сұ йық тың бір бө лігін ыдысқ а (9) жібереді. Нә тижесінде атқ арушы механизмге сұ йық тың келуі тө мендейді де, оның поршенінің қ озғ алуының жылдамдығ ы азаяды. Дроссельді аша отырып жә не онда кедергіні азайту арқ ылы, поршеннің (5) қ озғ алысын жылдамдатуғ а болады. Атқ арушы механизмге тү сірілетін жү ктемені ө згерткен кезде сораптың шығ ар жеріндегі қ ысым автоматты тү рде ө згереді жә не ө ткізгіш клапанның соғ ан сә йкес реттеуі кезінде оның жұ мыс режимі сақ талады немесе ө згереді.

Гидро- жә не пневможетекті қ ондырғ ылардың штангалы сораптарының қ оң дырғ ысында штангаларды қ озғ алысқ а келтіретін негізгі тү йіндердің сұ лбалары бірдей болады. Штангалар шток арқ ылы цилиндрде орналасқ ан поршеньмен біріктіріледі. Шток поршеньге сальник арқ ылы ө теді. Поршеньге жоғ арғ ы қ ысымды сұ йық ты немесе газды берген кезде, ол штангалардың қ озғ алысын жоғ ары бағ ытқ а қ арай кө терілуін іске асырады. Штанагалар тө мен қ арай механикалық жетекке ұ қ сас ауырлық кү штері салмағ ының кө мегімен қ озғ алады.

Кейбір шетел фирмаларында пневможетек сораптың ілгегінің терең дігі аз ұ ң ғ ыларда жә не ө німділігі шамалы ұ ң ғ ымаларда қ олданылады. Қ азіргі кезде гидрожетектер кең қ олданыс тауып отыр.

4.5-сурет. Гидротербеліс сұ лбалары:

а) «Викерс» фирмасы шығ арғ ан қ ондырғ ылардың сү лбесі; б) Ресейде игерілген қ ондырғ ы сұ лбасы.

Жетекті цилиндр (3) поршеньмен бірге ұ ң ғ ыманың фланціне бекітіледі. Поршеньге жылтыратылғ ан шток (2) жалғ анғ ан жә не ол сальник (7) арқ ылы ө теді. Қ оң дырғ ыда гидрожетек жү йесі А бар, ол сұ йық ты кезекті тү рде цилиндрдің жұ мыстық қ уысына жә не тең геруші аккумуляторғ а (5) береді. Аккумулятор гидрожетектегі жү ктеменің тең геруін қ ұ руғ а жә не электрқ озғ алтқ ыштың тұ тынатын қ уатын азайтуғ а мү мкіншілік береді.

Бұ л қ ондырғ ының қ ұ рылымында барлық жабдық тар басқ ару жү йесі мен жұ мыстық сұ йығ ы бар бакты қ осқ анда ұ ң ғ ының шегендеуші тізбегінің фланеціне бекітілетін етіп орындалғ ан.