Гидропоршеньді сораптық қондырғыларды қолдануғаарналған ұңғылық жабдықтар

Гидропоршеньді сораптар гидрожетекшеушінің барлық ерекшеліктеріне жә не мұ найды механикалық ө ндіруге арналғ ан басқ а қ ондырғ ыларғ а қ арағ анда кө птеген артық шылық тарына ие болады. Оларды қ олдану механикалық энергияны беруші қ атынастарды қ ажет етпейді (штанга, канат, кабельдер, т.б.); кез-келген қ исық сызық ты ұ ң ғ ыны қ олдануғ а мү мкіндік береді; сұ йық тың алым мө лшерін реттеуге жә не бірнеше ұ ң ғ ығ а ортақ гидрожетектеушіні қ олдануғ а болады. Одан басқ а еркін-лақ тырылғ ыш (свободно-сбрасываемого) типті сорапты қ олдануғ а; терең дік аспаптарын гидропоршеньді сорап сұ йық ағ ынымен бірге тасымалдауғ а; ө ндірілген сұ йық ты алғ ашқ ы ө ң деу ү шін химиялық реагенттерді қ олдануғ а болады. Сорапты ауыстыру кезінде ұ ң ғ ының жұ мысын бастырмай (тоқ татпай) жасалынуы мү мкін.

ГПСА-ның (ГПНА) қ ұ рылыс сұ лбасы 3.17-суретте кө рсетілген.

Гидропоршенді сорапты қ ондырғ ылар келесі тү рде классификацияланады:

- жұ мыстық сұ йық тың циркуляциясының принципиальды сұ лбасы бойынша – ашық немесе жабық жү йелі;

3.17-сурет. ГПСА-ның структуралық сұ лбасы:

1-энергияны механизм арқ ылы берілісі; 2-энергияның сұ йық арқ ылы берілісі.

- ұ ң ғ ылық сораптың жұ мыс істеу принципі бойынша – бірлік, қ осжү рісті немесе дифференциалды жү рісті;

- гидроқ озғ алтқ ыштың жұ мыс істеу принципі бойынша – қ ос немесе дифференциалды жү рісті;

- батырмалы агрегаттың тү сіру ә дісі бойынша – СКҚ тізбегімен тү срілетіндер, фиксацияланғ ан немесе еркін – ұ ң ғ ығ а тасталынатындар;

- бір жерлік қ ондырғ ысымен жұ мыс істейтін ГПСА-лардың (ГПНА) саны бойынша – индивидуальды немесе топтық.

Мұ най ө ндіргіш ұ ң ғ ыларда жұ мыс істеу ү шін золотникті реттеушісі жә не поршеньді гидравликалық қ озғ алтқ ышы бар терең дік поршеньді сораптар қ олданылады.

Ұ ң ғ ылық жабдық тардың қ ұ рамына мыналар кіреді: ұ ң ғ ылық сорапты агрегат; СКҚ тізбектері; ә ртү рлі ұ ң ғ ылық аспаптар – пакерлер, якорьлер, центраторлар; ажыратқ ыш клапандар, т.б. Ұ ң ғ ылық сораптық агрегаттың қ ұ рамында плунжерлі жә не поршеньді гидравликалық қ озғ алтқ ыштар болады. Сонымен бірге, сораптың плунжері штоктың кө мегімен гидравликалық қ озғ алтқ ыштың плунжерімен байланыстырылғ ан. Жоғ ары беттен гидравликалық қ озғ алтқ ышқ а кү штік (силовые) сораптар арқ ылы қ ысыммен жұ мыстық сұ йық беріледі (бұ л механикалық қ оспалардан тазартылғ ан жә не газ бен судан ажыратылып, арнайы дайындық тан ө ткізілген ө ндірілген мұ най болу мү мкін). Золотник-реттеуші немесе гидравликалық қ озғ алтқ ыштың ауыстырып қ осушысы (переключатель) жұ мыстық сұ йық ты кезекпен оның поршенінің астына жә не ү стіне орналасқ ан қ озғ алтқ ыш цилиндрінің штокті жә не жұ мыстық қ уыстарына жібереді. Қ озғ алтқ ыш поршені қ айтымды-ілгерілмелі қ озғ алысқ а жіберіліп, шток арқ ылы бұ л қ озғ алысты сораптың плунжеріне береді. Золотниктің жұ мысы терең дік агрегатының поршеньдерін қ осатын штокпен немесе арнайы басқ ару жү йесімен басқ арылады.

Сорап ө ндірілген сұ йық ты жоғ арығ а кө тереді. Қ озғ алтқ ышта жұ мыс жасап шық қ ан жұ мыстық сұ йық кө тергіш қ ұ бырларғ а бағ ытталады, бұ л қ ұ бырлар арқ ылы ұ ң ғ ыдан ө ндірілетін сұ йық бірге жү реді де, жоғ ары бетке олардың қ оспасы шығ ады.

Бетте жұ мыстық сұ йық ты ұ ң ғ ылық агрегатқ а беретін сорап жә не жұ мыстық сұ йық ты дайындайтын жү йе орналасқ ан. Ұ ң ғ ыдан кө терілген сұ йық тың бір бө лігі ө нім жинаушы кә сіпшілік жү йеге (НГДУ) бағ ытталады, ал бір бө лігі жұ мыстық сұ йық ты дайындайтын ашық жү йеге бағ ытталады. Ол жерде сұ йық тан бө лінген су жә не газ кә сіпшілік жү йеге бағ ытталады, ал тазаланғ ан жұ мыстық сұ йық беттік сорапқ а барады (3.18-сурет).

Жұ мыстық сұ йық тың ашық циркуляциялау жә не оны дайындау жү йесінде тұ ндырғ ыштар, сепараторлар, реагентті беруші қ ұ рылғ ылар (мысалы, тұ рақ ты эмульсияларды айыру ү шін) жә не кей кезде жылытқ ыштар болады. Ә детте, жоғ арғ ы бетте орналасқ ан кү штік сораптар плунжерлі болады, бірақ жоғ ары тегеурінді ортадан тепкіш сораптар да қ олданылу мү мкін.

Жұ мыстық сұ йық тың жабық циркуляциялы сұ лбасы да қ олданады. Бұ л жағ дайда, ұ ң ғ ыда қ осымша ү шінші қ ұ быр болу керек, бұ л қ ұ быр бойынша қ озғ алтқ ышта жұ мыс істелінген жұ мыстық сұ йық ө ндірілген сұ йық пен араласпай жоғ ары кө теріледі. Сондық тан жұ мыстық сұ йық ты дайындау операциясы жең ілдейді. Бұ л кезде сұ йық тан негізінен тек қ ана механикалық қ оспаларды айыру керек (қ ажалғ ан бө лшектердің тозу ө німдері, қ ұ бырдың қ абыршақ тары, т.б.). Беттік қ ондырғ ылар едә уір оң айлатылады, бірақ ұ ң ғ ығ а ү ш қ ұ быр тү сірілетіндіктен бұ л барлық жағ дайларда мү мкін емес, ал кей жағ дайларда мү лдем іске аспайды.

3.18-сурет. Гидропоршеньді қ ондырғ ының сұ лбасы:

1-ұ ң ғ ылық сорап; 2-батырмалы қ озғ алтқ ыш; 3-жұ мыс істелінген сұ йық жә не ұ ң ғ ының ө німін кө теру ү шін арналғ ан канал; 4-жұ мыстық сұ йық ты батырмалы агрегатқ а жеткізуші канал; 5-беттік кү штік сорап; 6-жұ мыстық сұ йық ты дайындау жү йесі.

Қ атар қ олданылатын бірнеше ұ ң ғ ыларғ а бір ғ ана қ уаты жоғ ары қ ондырғ ы сұ йығ ын дайындайтын беттік жү йені қ олдану тиімді болады (7-40 ұ ң ғ ыларғ а). Сонымен бірге, ұ ң ғ ылық гидропоршеньді сораптардың бірнеше типтік ө лшемдері болуы мү мкін. Бұ л жағ дайда қ ызмет кө рсету жұ мыстары жең ілдейді жә не қ ондырғ ылардың саны азаяды. Мұ ндай қ ондырғ ылар топтық деп аталады, ал индивидуальды қ ондырғ ыларда ә рбір қ олданылатын ұ ң ғ ының жанында беттік сорап жә не жұ мыстық сұ йық ты дайындау жү йесі болады.