Сораптың құрылымы мен жұмыс қағидасы

Сорап негізгі екі бө ліктен тұ рады (3.14-сурет): ү стің гі бө лік – гидроцилиндр деп аталады. Мұ нда цилиндрден (10) жә не штоктан (11) тұ ратын жұ мыстық жұ п орналасқ ан. Астың ғ ы бө лікте сораптың орындауына байланысты саны 1 ден 3-ке дейін диафрагмалық ыдысшалар (17) бар. Диафрагманың (18) кө мегімен ыдысша осьтік бағ ытта екі қ уысқ а бө лінген – коллекторлы, мұ нда барлық ыдысшалар бір кең істікке коллекторлы қ ұ бырмен (6) біріктіріледі жә не ыдысшаның қ абырғ асындағ ы тесік арқ ылы сору камерасымен жалғ асқ ан қ уыс. Коллекторлы қ уысқ а жұ мыстық дене – И-8А (МЕМСт 20799-88) майы қ ұ йылып, оның кө мегімен жұ мыстық дененің қ ысымы арқ ылы диафрагма қ арсы беттегі қ абырғ ағ а итеріледі.

Штоктың жоғ ары қ арай жү рісінде гидрожетектің (3.16-сурет) қ уысында вакуум пайда болады да, ыдысшалардағ ы диафрагмалар коллекторлы қ уыстың қ абырғ асына жылжуғ а мү мкіндік алады. Қ абат сұ йығ ының қ ысымымен сору клапаны (2) ашылып, сору патрубогі (3) арқ ылы сұ йық сору камерасына келіп тү седі. Сонымен бірге, айдау клапаны (15) сорап компрессорлы қ ұ бырдағ ы (СКҚ) сұ йық бағ анасының қ ысымымен ұ сталып тұ рады да қ абат сұ йығ ы диафрагманы шеткі жағ дайғ а – коллекторғ а қ арай ығ ыстырып сору камерасын толтырады.

Штоктың тө мен қ арай жү рісі кезінде цилиндр қ уысының кө лемі кемиді жә не жұ мыстық дене коллекторлы қ уыстан диафрагманы сығ у арқ ылы ыдысшаларғ а айдалады. Ө з кезегінде диафрагма қ абат сұ йығ ын тесік арқ ылы сору камерасына айдайды да, онда артық қ ысым пайда болады. Айдай клапаны ашылады да, коллекторлы қ уыстың кө лемінен ығ ыстырылғ ан жұ мыстық дененің кө леміне тең ө ндірілетін сұ йық кө лемі СКҚ -ғ а беріледі.

Диафрагмалар сұ йық бағ анасының қ ысымын жасау арқ ылы 1 кгс/см² -ден жоғ ары емес қ ысым қ ұ ламасымен жұ мыс істейді, себебі ыдысшалардың коллекторлы қ уыстарындағ ы майдың қ ысымы қ абат сұ йығ ы бағ анасының қ ысымына қ арсы тұ рады.

Штоктың жоғ ары қ арай жү рісінде цикл қ айталанады.

Диафрагмалы сораптар ө німділіктің кең диапазонында жұ мыс істей алады жә не ол шама бір минуттағ ы екіжақ ты жү рістің шекті санына байланысты болады. Сораптың ө німділігінің шамасын ө згерту ү шін немесе тербелгіштің бір минуттағ ы екіжақ ты жү рісінің саны басқ а тү рін қ олданып, штоктың жұ мыстық жү рісінің ұ зындығ ын таң дау кезінде шток жү рісінің келтірілген қ атынасы мен тербеліс циклінің санының кө бейтіндісі мына тең сіздікпен анық талуы керек:

, (3.1)

мұ ндағ ы, n – бір минуттағ ы цикл саны;

L – шток жү рісінің ұ зындығ ы.

Сорапты ұ ң ғ ыдан кө теру кезінде сұ йық ты СКҚ тізбегінен ағ ызып жіберу ү шін, тұ тынушының талабына сә йкес сорап мембранды типті ағ ызу клапанымен жабдық талуы мү мкін (3.14-сурет). СКҚ -ғ а суды 2-4 МПа (немесе 20-40 кгс/см²) қ ысыммен бергенде ағ ызу клапанының мембранасы (3) қ иратылып, қ абаттық сұ йық СКҚ -ны босатады.

Сонымен бірге, қ ирату мембрананы қ ысымы (Р_{қ ир}) мына формуламен анық талады:

Р_{қ ир}=Н_дин+Р₁+2-4, МПа, (3.2)

3.14-сурет. ПДН-44-1200 маркалы плунжерлі-диафрагмалы сорап:

1-сү згі; 2-сору клапаны; 3-сору патрубогы; 4-нығ ыздағ ыш; 5-ағ ызу клапаны; 6-коллекторлы қ ұ быр; 7-гидравликалық жү йе (сораптың ө зі); 8-муфта; 9-гидрожетек; 10-цилиндр; 11-шток; 12-аударғ ыш; 13-фиксатор; 14-қ ұ йрық ша; 15-айдау клапаны; 16-букса; 17-ыдысша; 18-диафрагма.

мұ ндағ ы, Н_дин – қ абат сұ йығ ының тө менгі дең гейінен ұ ң ғ ының сағ асына дейінгі динамикалық максималды кө теру биіктігі, МПа. Р₁ – қ абат сұ йығ ының сағ алық дең гейдегі қ ысымы, МПа.

Кө рсетілген формулаларғ а сә йкес сораптарды тұ тынушы оларды жасаушы кә сіпорынғ а сорапты пайдалану кезіндегі жұ мыстық қ ысымы Н_дин+Р₁ (МПа) туралы ақ пар беруі қ ажет.

Егер тұ тынушыдан мә лім етілген ақ парат келіп тү спесе, онда жасаушы-кә сіпорны клапандарды қ ирату қ ысымы Р_{қ ир}=Р+2-4 (МПа)-ғ а тең ағ ызу мембраналарымен қ амтамасыз етуге қ ұ қ ы бар;

мұ ндағ ы, Р – сораптың максималды қ ысымы, МПа.

Диафрагмалы сораптар плунжердің тө менгі орнын белгілейтін фиксаторлармен (13) жабдық талады (оны ұ ң ғ ығ а тү сіру ү шін). Сорапты ұ ң ғ ығ а тек қ ана штокты батырып жә не фиксатормен бекіткеннен кейін тү сіруге болады. Фиксатордың қ имасының кесу кү ші 30 000 Н. Сораптар ө ндіріс орнына ыдысшалары толтырылып, жиналғ ан кү йінде жеткізіледі. Ыдысшаларғ а қ ұ йылғ ан май регламенттеуден ө теді, диафрагманың қ ысыммен қ абырғ ағ а жабыспауын қ амтамасыз етеді жә не ол ө з кезегінде диафрагма ыдысшаның тесігіне қ ысылып, жыртылып кетуден сақ тайды. Диафрагмалы сораптардың жекеленген жетектері болмайды. Жетек кө зі ретінде кез келген типті тербелмелі станок қ олданылады жә не ол штоктың жұ мыстық жү рісінің ұ зындығ ы мен екіжақ ты жү рістерді толық қ амтамасыз етеді.

3.15-суретте диафрагмалы сораптың гидравликалық жү йесінің ү лкейтілген сұ лбасы кө рсетілген. Гидравликалық жү йеде бірінің ү стіне бірі орналасқ ан ү ш ыдысша бар (1, 2 жә не 6). Олар бір біріне планкалардың (16) кө мегімен параллель қ осылғ ан жә не ө німділіктері де ү ш еселенеді. Ал 3- суретте сораптың гидрожетегінің сұ лбасы берілген. Мұ нда штоктың (4) цилиндрдегі (3) жоғ ары-тө мен қ озғ алысы арқ ылы диафрагмалы сораптың қ алыпты жұ мыс істеуін қ амтамасыз етеді.

3.2-кестеде «Ливгидромаш» зауыты жасап шығ аратын плунжерлі-диафрагмалы сораптардың тү рлері кө рсетілген.

3.2-кесте