Бақылау.

Шағ ын топта жұ мыс жасау ү шін арналғ ан жағ дайлық есептер:

1. Зерттелетін қ ан сарысуында қ алдық азоттың мө лшері: 100 мМоль/л. Бұ л жағ дай қ алай аталады? Қ ай кезде байқ алады?

2. Науқ астың қ анында операцияның алдында қ алдық азоттың мө лшері 50 мМоль/л болды, осы науқ асқ а операция жасауғ а бола ма? Неліктен?

3. Қ ан сарысуын фракциялау кезінде тө мендегі жайттар анық талды: қ ан сарысуындағ ы жалпы белоктың кө рсеткіші қ алыпты мө лшерде болғ анымен, жеке белоктардың пайыздық қ ұ рамы (%): альбуминдер - 40, альфа-глобулиндер – 10, бета-глобулиндер – 10, гамма-глобулиндер -38. Бұ л кімнің (науқ астың немесе дені сау адамның) қ ан сарысуы? Не себепті бұ лай ойлайсыз?

4. Науқ астың жү рек бұ лшық етінің жедел зақ ымдануы (некроз - ө ліеттену немесе инфаркт) дамығ ан. Миокард инфаркты кезінде қ анның қ ұ рамында қ андай ферменттер мен белоктар артады?

5. Ұ зақ уақ ыт бойы дене ең бегімен айналысқ ан студенттің бұ лшық етінде, ә сіресе, балтырында ауырсыну байқ алды. Ұ зақ уақ ыт жә не ауыр дене ең бегімен айналысқ анда неліктен бұ лшық ет ауырады? Біраз уақ ыттан соң осы ауырсыну сезімі неліктен басылады?

6. Қ ан сарысуында С-реактивті белоктың пайда болуы нені білдіреді?

7. Ауруда тырысып қ алу байқ алады. Қ ан сарысуын зерттегенде кальцийдің мө лшері 1, 2 мМоль/л-ге тең екені дә лелденді. Бұ л жағ дай қ алай аталады? Ол қ андай жағ дайда байқ алады?

8. Науқ астың қ ан сарысуында хлордың мө лшері 65 мМоль/л тең. Қ андай патологиялық жағ дай туралы ойлауғ а болады?

9. Науқ аста ә лсіздік, басы айналады, есінен айырылап қ алады. Дене салмағ ы тө мендеген, тахикардия, гипотензия, олигурия, терінің тургоры тө мен болады. Бұ л жағ дайды қ андай элементтің жеткіліксіз мө лшерде болуымен тү сіндіруге болады?

Тест тапсырмалары:

1. Қ ан плазмасының проценттік қ ұ рамы:

1. 40-50%

2. 60-70%

3. 20-30%

4. 30-40%

5. 50-60%

2. Қ анда кетон денелерінің кө беюі байқ алады:

1. майларды кө п қ абылдағ анда

2. бауыр ауруларында

3. гемолитикалық сарғ ыштануда

4. қ антты диабетте немесе ұ зақ ашық қ анда

5. кө мірсуларды кө п қ абылдағ анда

3. Қ ан плазмасының органикалық қ ұ рамына кірмейді:

1. фосфаттар, хлоридтер, бикарбонаттар

2. альбуминдер, фибриноген, глюкоза

3. белоктар, майлар, кө мірсулар, олардың зат алмасу ө німдері

4. глюкоза, ХС, ПЖҚ, фибриноген, липопротеидтер

5. БМҚ, кетон денелері, белоктар, антиденелер.

4. Қ алыпты жағ дайда белоктар мө лшері қ ұ райды:

1. жалпы белок - 8-10 г/л, альбуминдер - 3- 5 г/л, глобулиндер - 5-6 г/л, фибриноген- 1-2 г/л

2. жалпы белок -60-80 г/л, альбуминдер 35-45 г/л, глобулиндер- 20-30 г/л, фибриноген -3-5 г/л, белоктар-ферменттер

3. жалпы белок - 1-2 г/л, альбуминдержә не глобулиндер 0, 5-1, 0 г/л-ден

4. жалпы белок-65-80 г/л, альбуминдер - 35-40 г/л, глобулиндер 25-35 г/л, фибриноген -2-4 г/л, белоктар-ферменттер, жедел фазаның белоктары

5. жалпы белок - 2-3 г/л, альбуминдер -1, 5-2, 0 г/л, глобулиндер- 0, 5-1, 0 г/л, белоктар-ферменттер

5. Кинин жү йесінің белоктары келесі қ ызметтер атқ арады:

1. артериалды қ ысымды тө мендетеді, бронхтарды кең ейтеді, мембрана ө ткізгіштігін тө мендетеді

2. Қ ан тамырларын кең ейтеді, артериалды қ ысымды тө мендетеді, бронхтарды тарылтады, мембрана ө ткізгіштігін жоғ арлатады

3. Қ ан тамырларын тарылтады, артериалды қ ысымды жоғ арлатады, бронхтарды кең ейтеді, мембрана ө ткізгіштігіне ә сер етпейді

4. мембрана ө ткізгіштігін тө мендетеді, бронхтарды тарылтады.

5. мембрана ө ткізгіштігін жоғ арлатады, артериалды қ ысымды жоғ арлатады, бронхтарды кең ейтеді.

6. Қ анның қ алдық азоты - бұ л:

1. белоктар азоты

2. белок-ферменттердің азоты

3. креатин мен и креатининнің азоты

4. Белоктар алмасуының аралық ө німдері мен соң ғ ы ө німдері

5. аспарагин мен глутаминнің азоты

7. Қ ан плазма белоктарының мө лшерінің ө згеруі аталады:

1. диспротеинемия

2. гипопротеинемия

3. гиперпротеинемия

4. полипротеинемия

5. парапротеинмия

8. Қ ан плазмасының белоктары қ андай қ ызмет атқ арады:

1. қ ұ рылымдық, қ орғ аныш, тасымалдау, тыныс алу

2. қ анның онкотикалық қ ысымын қ амтамасыз етеді, қ ан ұ юына қ атысады, тасымалдау рө л атқ арады, қ оректік, қ орғ аныш

3. тасымалдау, қ орғ аныш, гомеостатикалық, тіректік

4. қ ұ рылымдық, электротрансформациялық, тасымалдау, катализдік

5. гомеостатикалық, липолитикалық, қ анның онкотикалық қ ысымын қ амтамасыз етеді, жиырылғ ыш

9. Альбуминдер қ ан плазмасының глобулиндерінен немен ерекшеленеді:

1. альбуминдер оң зарядқ а ие, молекулалық массасы глобулиндерге қ арағ анда жоғ ары, электрофорез кезінде глобулиндерден қ алып қ алады

2. альбуминдерде молекулалық массасы азырақ, ү лкен" -" заряды болады, қ андағ ы мө лшері глобулиндерге қ арағ анда жоғ ары, олар суда ериді

3. альбуминдер ферментативті қ ызмет атқ арады, қ ан ұ юына қ атысады, тасымалдау жә не тыныс алу қ ызметін атқ арады

4. альбуминдер (NH₄)₂SO₄жартылай қ анық қ ан ерітіндісімен тұ здалады, ү лкен теріс заряды болады, электрофорезде тезірек жылжиды

5. альбуминдер электрофорезде баяулау жылжиды, жоғ ары молекулалық массағ а ие, қ оректік жә не тасымалдау қ ызметін атқ арады

10. Альфа-глобулиндер тасымалдайды:

1– кү міс

2– темір

3- натрий

4– калий

5 – магний

11. Қ ан плазмасының бейорганикалық заттарына жатады:

1. кетон денелері, қ алдық азот, кальций тұ здары

2. ПЖҚ, лактат, NаСl, фосфаттар

3. Бикарбонаттық буфер

4. АТФ, АДФ, АМФ, фосфор қ ышқ ылы

5. Кальций, натрий, калий, магний катиондары, Сl, фосфор

12. Қ анның бейорганикалық заттары келесі функцияларды атқ арады:

1. осмостық қ ысымды қ амтамасыз етеді

2. онкотикалық қ ысымды қ амтамасыз етеді

3. глобулиндердің еруін қ амтамасыз етеді

4. асқ азан сө лінде тұ з қ ышқ ылының тү зілуіне

5. сұ йек тінінің минерализациялану процесіне

13. Қ ан плазмасындағ ы бейорганикалық заттардың мө лшері:

1. 3, 3-5, 6 мМ/л

2. 0, 1-0, 5 %

3. 35-45 мМ/л

4. 1 % шамасында

5. 3-4 %

14. Қ андағ ы кальций катионының рө лі:

1. БМҚ жә не майда еритін витаминдерді тасымалдау

2. Қ анда рН кө рсеткішін жә не осмостық қ ысымды бір қ алыпта ұ стау

3. капиллярлар қ абырғ асын тығ ыздау жә не қ анның ұ юына қ атысу

4. қ анның ұ юына, гормондардың ә сер ету механизміне қ атысу, бұ лшық еттің жиырылуын, нерв импульсының берілуін қ амтамасыз етеді

5. Қ ан плазмасындағ ы ферменттердің активтілігін арттырады

15. Қ ан плазмасының хлоридтері қ атысады:

1. Қ анның ұ юына жә не газдарды тасымалдауғ а

2. Онкотикалық қ ысымды реттеуге, глобулиндердің ерігіштігін арттыруғ а

3. Қ анның рН кө рсеткішін, осмостық қ ысымын реттеуге, тұ з қ ышқ ылының тү зілуіне

4. Белоктардың ісінуіне жә не БМҚ -мен липидтерді тасымалдауғ а

5. Қ анның буферлік жү йесін тү зуге, альбуминдердің ерігіштігін арттыруғ а

16. Организмдегі минерал заттардың маң ызы:

1. қ анның буферлік жү йелерінің тү зілуіне қ атысады

2. структуралық функция атқ арады

3. гормондар мен коферменттер тү зілуіне қ атысады

4. газдарды тасымалдауғ а қ атысады

5. энергия кө зі болып табылады

17. Респираторлық ацидоздың пайда болу себебі қ анда СО₂ жиналуы келесі процесс нә титжесінде болады:

1. тыныс алу орталық тың параличі кезінде

2. қ ан айналым жылдамдығ ы тө мендегенде

3. ағ зағ а шамадан тыс СО₂ тү скенде

4. сыртқ ы тыныс алудың қ ызметтері бұ зылғ анда

5. оттек жетіспегенде

18. Метаболиттік ацидоздың пайда болу себебі қ анда қ ышқ ыл ө німдерінің жиналуы келесі процесс нә титжесінде болады:

1. тыныс алу орталық тың параличі кезінде

2. қ ан айналым жылдамдығ ы тө мендегенде

3. ағ зағ ада заттар алмасуы бұ зылғ анда

4. оттек жетіспегенде

5. іш ө ту кезінде ағ за сілтілік ас-қ орыту сө лдерінен айырлғ анда