Бір сатылы бу тоңазытқыш машиналардың схемалары мен айналмалары

Бір сатылы тоң азытқ ыш машиналар суытылатын денені қ оршағ ан ортаның температурасынан -30⁰C дейін суытуғ а қ олданылады. Қ олданылатын тоң азытқ ыш затқ а байланысты олар амиакты, фреонды немесе ауалы болып бө лінеді. Тоң азытқ ыш машиналардың схемасы мен айналмаларын қ арастырумен бірге, айналманың жылулық есептелуін де қ арастырамыз. Жылулық есептеу тоң азытқ ыш заттың кез-келген параметрлерін, жылу тоң азытқ ыш заттың мө лшерін, оның қ ұ рамын, айналмада жұ мсалғ ан жұ мыс мө лшерін т.б. тоң азытқ ыш машинаны жобалауғ а қ ажет деректерді анық тауғ а мү мкіндік береді. Жылулық есептеу жылу алмастырғ ыш аппараттың жылу жү гін, сығ ымдағ ыштың негізгі параметрлерін анық тап, оларды іріктеп алуғ а немесе жобалауғ а мү мкіндік береді. Жылулық есептеуде тоң азытқ ыш затқ а, онда болатын май қ оспаларының ә серін, аппараттар мен қ ұ бырлардың кедергілерін есепке алмаймыз.

Кез-келген айналманы жылулық есептеу ү шін мынадай алғ ашқ ы деректер керек.

- суық ө нідірілімдігі;

- суытылатын дененің температурасы;

- қ оршағ ан ортаның температурасы.

Осы алғ ашқ ы деректерге сү йене отырып, тоң азытқ ыш заттың қ асиеттеріне, тоң азытқ ыш машинаның схемасына, оның жұ мыс істеу режиміне жә не т.б. байланысты мына қ осымша деректерді қ абылдаймыз.

а) тоң азытқ ыш заттың қ айнау температурасы (Т_о).

Тікелей суытқ анда тоң азытқ ыш заттың қ айнау температурасы камерадағ ы ауаның температурасына байланысты қ абылдайды.

Фреонды машиналар ү шін фреонның қ айнау температурасын камерадағ ы ауаның температурасынан (12÷ 15) °С тө мен етіп алады.

(2.42)

Аммиакты машиналар ү шін:

(2.43)

Камерадағ ы ауаның температурасы неғ ұ рлым тө мен болса, камерадағ ы ауа мен тоң азытқ ыш заттың қ айнау температурасының айырымы соғ ұ рлым аз қ абылданады. Егер камерадағ ы ауа аралық суық тасымалдағ ыш арқ ылы суытылатын болса, тоң азытқ ыш заттың қ айнау температурасы аралық суық тасымалдағ ыштың (4-6)°С тө мен қ абылданады.

(2.44)

Тоң азытқ ыш зат аммиак болса:

(2.45)

Тоң азытқ ыш зат фреон болса:

(2.46)

б) Тоң азытқ ыш заттың сұ йылу температурасы (Т_к). Тоң азытқ ыш заттың сұ йылу температурасы қ оршағ ан ортаның температурасына жә не суытатын судың немесе ауаның мө лшеріне байланысты болады. Егер шық тандырғ ыш сумен суытылса, тоң азытқ ыш заттың сұ йылу температурасын шық тандырғ ыштан шық қ ан судың температурасынан (2-4)⁰С жоғ ары етіп алады:

(2.47)

(2.48)

мұ ндағ ы: Т_w1- судың шық тандырғ ышғ а кіру кезіндегі температурасы; Δ T_w= (2-8) °С – шық тандырғ ыштың қ ұ рылымына байланысты.

Егер шық тандырғ ыш ауамен суытылатын болса, фреонды машиналар ү шін:

(2.50)

Аммиакты машиналар ү шін:

(2.51)

Ауамен суытылатын шық тандырғ ышта ауа Δ T_w = (5-6) °С градусқ а жылыйды.

в) сығ ымдағ ыш сорып алатын тоң азытқ ыш зат буының Т_с.а. температурасы.

Бір сатылы аммиакты қ ысатын сығ ымдағ ышта, екі сатылы аммиакты машинаның жоғ арғ ы сатысының сығ ымдағ ышы алдындағ ы температура:

(2.52)

Екі сатылы аммиакты машинаның тө менгі сатысының сығ ымдағ ыш алдындағ ы температурасы:

(2.53)

Регенеративті жылу алмастырғ ышы бар бір сатылы фреонды машина

(2.54)

г) дроссельдеу алдындағ ы сұ йық тоң азытқ ыш заттың температурасы Т_с.а. тең болсын.

Аммиакты машинада арнайы суытатын жылу алмастырғ ыш болмаса, сұ йылу қ ысымындағ ы қ анық қ ан сұ йық тың температурасын қ айнау температурасына тең деп қ абылдайды. Фреонды машинада сұ йық тоң азытқ ыш заттың дроссельдеу алдындағ ы температрасын регнеративті жылу алмастырғ ыштың жылу тепе-тең дігінен анық тайды.